Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
spijbelen
ook vaste woordcombinatie: gaan fatsen
gwnt: Zuidn.
Van Dale:
fatsen
1701, vermoedelijk behorend bij vadsig
1. niet algemeen spijbelen
zie varianten bij haagschool houden
Als ge zo blijft fatsen haalt ge uw jaar nooit ni.
Als tiener heb ik samen met een klasgenoot een halve dag gespijbeld (gaan fatsen noemden wij dat).
Dat is toen niet in goede aarde gevallen, noch thuis, noch op school. (seniorennet.be)
We hebben veel te danken aan deze school!! … 100 dagen koorts op school…..niet simpel in coronatijden. … Of gaan fatsen e Ellen Cardon. (facebook)
step
NL: autoped
zie ook trottinette, aveseren
Hasselt: aveseerplank
Neerpelt: affeseerplank
Tilburg: affeseerplèngske
Valkenswaard ( Noord-Brabant Nederland): affeceerplankske (mijnwoordenboek.nl)
Ik heb het woord voor ’t eerst gehoord plm. 20 jaar geleden, bij een klant in Brasschaat. Daar kwam de buurvrouw informeren of hare bengel soms daar was? Het antwoord: " dieje is hier gewest moar ze zen zjust vertrokke mè ’t AVESEERPLANKSKE". Ik kon het niet houden van ’t lachen want ik had die gastjes 2 minuten daarvoor zien vertrekken met de step en ik wist dus direct wat er bedoeld werd…
Als je een persoon op een step wil nabootsen, dan zou dit bruikbaar zijn maar verder…. Op een Belgische baan wordt dat toch minimaal een “aveseerplankske” (forum.modelspoormagazine.be)
Daarna volgt nog een kroegentocht op de step, de `aveseerplankske’ zoals de Brabantse boeren dat noemen.
Aveseerplankske staat genoteerd in het Woordenboek van Brabantse dialecten. (books.google.be)
verflaag
→ Fr. la couche (= de laag)
ook fig.
vnw:
-een couche verf: een laag verf
-een deur drie couchen geven: drie keer overschilderen
zie ook koerske, een ~ verf
Na twee couches witte verf zien we de vorige kleur nog doorschijnen. We zullen er nog een derde couche op moeten zetten.
Alexander De Croo: Zoals dat gaat heeft intussen het gros van mijn Ronsese jeugdherinneringen een romantische ‘couche’ gekregen.
demorgen.be: CD&V-fractieleider Koen Van den Heuvel trad Somers bij en deed er nadien nog een ‘couche’ bovenop.
lang geleden, uit de oude doos, ouderwets (pejoratief), zoals vroeger
ook: de jaren stillekens
Die foto is van de jaren stillekes toen hij nog een snor had en maar 65 kilo woog.
Die leeft nog in de jaren stillekes zonder pc of gsm.
Het is een soort van rekeningrijden, waarvoor er volgens visionaire politici bij ons geen draagvlak is, en bestaat al sinds de jaren stillekens in het zuiden van Europa. (demorgen.be)
gebruik van politieke macht en relaties om zaakjes te regelen, gesjoemel, (±) vriendjespolitiek
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Affairisme is het Leitmotiv van de Belgische politiek, van hoog tot laag, in alle octaven, en wat er te horen valt kan niet omschreven worden als hemelse muziek. (T. Lanoye, in Van Dale sub “affairisme”)
grens tussen West-Vlaanderen en Frankrijk
vgl Zweeds “skreva”
Ga je mee over de schreve een picon drinken?
er de brui aan geven, ophouden
er van onder trekken (trekken, ervanonder ~)
vnw: zijn schup afkuisen: ermee stoppen, ophouden en weggaan
zie ook afkuisen en schippe ofkuschen
Ik kuis m’n schup af, want da werkt hier toch ni.
haken /kris ’tee r.en/
uitspraakvariant van crochteren, crocheteren,
Op school moest ik als kind altijd pannenlapjes kristeren.
iets wat buitenmaatse, buitenproportionele, kolossale afmetingen heeft
AN kanjer
in gebruik met het voorzetsel ‘van’
< Frans gaillard, waarschijnlijk van het Gallo-Romaans galia, kracht
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij gaillard: Iets dat ongewone afmetingen heeft. Volgens Van Dale (1924) gewestelijk in Vlaams-België zoo in gebruik.
zie ook kastaar, gust, kaljaster
Dat trekpaard heeft galjaars van benen. Behaard als ze zijn, geven ze de indruk kolossen te zijn.
niet geslaagd zijn, onvoldoende halen, flessen
een gebuisde politicus: een politicus die onvoldoende stemmen gehaald heeft bij verkiezingen
< Afleiding van het zn. buis in de uitdrukking iemand zijn buis geven ‘hem afzeggen, een blauwtje laten lopen’, een buis krijgen ‘zakken (bij examens)’, meestal opgevat als een afleiding bij het werkwoord buizen ‘slaan’, een nevenvorm van buischen ‘slaan, kloppen’ (1573; Woordenboek der Nederlandsche Taal), (Middelhoogduits biuschen ‘id.’).
DS2015 standaardtaal
anw: buizen
1. (vooral) in België: een onvoldoende krijgen voor een examen; zakken
buizen
2. (vooral) in België: iemand laten zakken voor een examen; iemand een onvoldoende geven
Ik ben gebuisd op aardrijkskunde.
“buizen, gebuisd worden ‘zakken’” (1865–1870; Schuermans)
Een gebuisde politicus hoeft toch niet altijd een dikbetaalde job te krijgen? (Seniorennet)
> zie andere betekenis van buizen
vnw: slager
opm: zowel de persoon als de winkel
zie ook beenhouwerij
vr.: beenhouwerin
zeer veel uitspraakvarianten
in het Limburgs en West-Vlaams ook nog slachter
Onze beenhouwer heeft lekkere biefstuk.
De beenhouwerin staat in de winkel voor de klanten te gerieven.
> zie andere betekenis van beenhouwer
vnw: poedersuiker
vergelijk griessuiker
We strooien bloemsuiker over de Brusselse wafel.
“Nadat ze pannenkoeken gegeten heeft, is het gezichtje van An altijd helemaal wit van de bloemsuiker. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
jeuk
vroeger in Antwerpen ook ‘juksel’
zie ook: jeuksel
Daar kregde joeksel van on oewen buik.
doopmeter, meestal de grootmoeder
< Frans: (informeel) mémé, grootmoeder < van mère, moeder
Ons mémé was een grappige, daar konde al es goe mee lachen.
> andere betekenis van mémé
samentrekking van behanger
Door het wegvallen van de ‘h’ in de Vlaamse uitspraak, en vervolgens het wegvallen van de doffe e in de samengang e-a, wordt ‘behangen’ uitgesproken als ‘bangen’. Zo wordt ‘behanger’ uitgesproken als ‘banger’, ‘behangpapier’ als ‘bangpapier’, enz.
Vroeger ging het beroep van ‘banger’ samen met dat van schilder. Ge kont dan ook verf naast ‘bangpapier’ kopen in een ‘bangerswinkel’.
postzegel, zegel
zie ook temper, timber, kopken
vnw: postzegel
< Frans timbre-poste
“Den Tember” is ook de naam van de oude postzegeldrukkerij in Mechelen. Gedurende 125 jaar werden aldaar alle Belgische postzegels gedrukt. (mechelenblogt.be)
Tember van Belgisch-Congo uit 1925
Ik moet nog een tember op de brief plakken, dan kan hij op de post.
iets of iemand door hebben of in het oog hebben
vnw:
-iets in de mot hebben: in de gaten, in de smiezen
-iemand in de mot hebben: iemand doorhebben
Van Dale: Belgisch-Nederlands, spreektaal
- bemerken, de lucht van iets hebben
- een persoon zijn bedoeling doorgronden
zie ook snuitje, in ’t ~ hebben; mot, in de ~ houden
Jullie hebben getracht mij te foppen, maar ik had jullie gedoe al lang in de mot.
“En dat geldt ook voor de Vlamingen: de N-VA is pro-EU, maar heeft niet in de mot dat de EU Vlaanderen doet verdampen (en doet vollopen met migranten).” (reactie in Knack 260216)
kind, jong dier
Dat joenk kan niet luisteren.
“Officieel was de regering-Martens VI gevallen over een communautaire kwestie (de zaak “Happart”), later zou echter blijken dat de aversie voor Verhofstadt vanuit de syndicale hoek (Jef Houthuys, voorzitter van de invloedrijke christelijke vakbond ACV heeft het over “da joenk”) een even belangrijke rol gespeeld heeft." (https://nl.wikipedia.org/wiki/Guy_Verhofstadt)
(regen)bui
Ik pâs dammen bâs krâge.
> Ik peins da we een bijs krijgen.
(Ik denk dat we een regenbui krijgen.)
> andere betekenis van bijs
accountant, registeraccountant
< Frans: réviseur d’entreprises
Van Dale 2016 online: BE
verkort: revisor
De bedrijfsrevisoren controleren en certificeren de rekeningen van de Nationale Bank.
Na geslaagd te zijn in het toelatingsexamen, moet de kandidaat bedrijfsrevisor een stageovereenkomst afsluiten.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.