Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
Een pater (pouter uitgesproken) is ook een soort meikever die anders dan een meulenaareerder smal is en blinkende bruine dekschilden heeft, zonder de meelachtige laag die typisch is voor de meulenaar.
.jpg)
Synoniemen bij mulder
Vorig jaar heb ik nog twee paters gevangen; meulenaars waren er niet te zien.
boomgaard
zie ook bogaard
Op den bogerd liggen nen hoop afgevallen appels.
iemand
Emes mot ’t gedoan hubbe .
( Iemand moet ’t gedaan hebben.)
1. ergens heel gerust over zijn
2. zeer vast slapen
zie ook: slapen, op zijn twee oren ~
vnw: op twee oren slapen: gerust, zonder zorgen zijn
DS2015 op beide oren slapen: standaardtaal
< Frans: dormir sur ses deux oreilles
1. Guy, ge moogt op uw twee oren slapen, dat komt dik in orde.
2. Die slaapt op zijn twee oren. Dan mag een bom er neffe ontploffen, dan hoort em het nog ni.
Julian Assange kan op beide oren slapen – De Standaard
jarig zijn
verjaren is SN, maar wordt meer gebruikt in Vlaanderen dan in Nederland
Ik verjaar vandaag./ In Nederland: ik ben vandaag jarig.
En al zeker als Fien Germijns voor Bake Off Vlaanderen Kerst beslist een ‘geboorte van je-zus’-taart te maken omdat haar zus op Kerst verjaart. (demorgen.be)
-glas bier
-bierglas
vnw: pint, pintje
•(drink)glas
•glas bier, pilsje
Etymologiebank: In het Belgisch-Nederlands is pint(je) nog steeds het gewone woord voor een glas bier (meestal pils). (M. Philippa)
SN: Van Dale 2013 online: glas pils
in Vlaanderen toch meer specifiek toegepast:
1. een glas pils (meestal 1/4 l = 25cl of 1/3 l = 33 cl, resp. een klein of een grote pint)
2. het bierglas
3. het drinkglas
4. een al dan niet alcoholische drank (eventueel op café):
- Een pint zou me nu wel smaken.
- Gaan we in den Engel een pint drinken? (die pint kan dan gelijk wel bier of andere drank zijn)
- Hij heeft precies wat teveel pinten gedronken. (zat zijn)
zie ook pintje, pinten pakken
1. Een goeie cafébaas weet hoe hij zijn pinten moet tappen.
2. Een goeie cafébaas weet hoe hij zijn pinten moet spoelen.
2. Er is een actie bij Jupiler: Bij een bak krijgt ge gratis een pint.
3. Die saus lengt ge vervolgens aan met een pint water.
3. Vakantie – Stacaravan te koop: stacaravan merk nordstar caravan 9m op3.10 m voortent 9 m op2.70m , keukengerei, potten, pannen, borden, tassen, pinten,… (www.internetgazet.be)
4. Zijt ge gisteren weer pinten gaan drinken?
geer, puntig toelopend aangezet stuk stof
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Puntig toeloopend aangezet stuk stof. Gewest. in Zuid-Nederland.
Spieën in een godetrok
“Ik kan in die bloes niet meer in. Kunde gij der is spieën in zetten?” – “Zedde weer bijgekomen?”
> zie andere betekenis van spie
Wanneer de index (de prijzen van diensten en goederen) een bepaald niveau overschrijdt komt er een draaipunt: de spil, daarom spreekt men van spilindex. Dit betekent voor de publieke sector dat de wedden van de ambtenaren en de sociale uitkeringen automatisch worden verhoogd.
In de private sector kunnen de verschillende bedrijfstakken de lonen verhogen wanneer de spilindex is overschreden of de lonen periodiek verhogen.
vnw: (bnl.) gemiddelde prijsindex, die de aanpassing van lonen en sociale uitkeringen bepaalt
Uit wikipedia: De aanpassing van lonen aan de index wordt bij de overheid uitgevoerd in het geval een bepaalde grens bereikt wordt. Deze wordt de spilindex genoemd.
De spilindex is overschreden, de pensioenen gaan omhoog. Niet dat ge er rijker van wordt, in tegendeel.
gevangenis
ook: prezoeng
Fr. prison
Doêt wo ze dich zègge, ofnèè de gees nog ’t perzoeng èn!
(doe wat ze je zeggen, anders vlieg je nog de gevangenis in)
vnw: de forcing voeren: het tempo opvoeren, het zware werk doen (uit de wielrennerij)
Ongemarkeerd in Van Dale 1995, ongebruikelijk in NL
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4
vgl. ook pressing voeren
Het Belang van Limburg: Di Rupo voert de forcing.
Jabbeke reageert en voert de forcing, doch het is Adinkerke die na handsbal 2-0 uitloopt.
(bijgeloof, vnl. in de sport) soort betovering, gedurige tegenslag, pech die je achtervolgt, (ook) tegenstander die je maar niet klein krijgt, ‘angstgegner’
vnw: de nachtmerrie, de meest gevreesde tegenstander
ook: zwart beest, zie voorbeelden
Sporting Lokeren heeft zaterdagavond afgerekend met het zwarte beest Moeskroen.
Zijn renners bijgelovig? Het lijkt er wel op als je weet dat in het peloton ook gesproken wordt over ‘het zwarte beest’ of ‘de zwarte heks’. http://marcdecoster.blogspot.com/2006/01/de-man-met-de-hamer.html
gva.be: Port of Antwerp Giants rekende met zwart beest Limburg United af.
niet?
Om na een mededeling aan te geven dat men instemming verwacht. Wordt stilaan in de media vervangen door het meer Nederlands klinkend equivalent “toch”.
Waarschijnlijk zullen we allemaal ons steentje moeten bijdragen aan het milieu. Niet?
> andere betekenis van niet
geleden
ook in de prov. Antw.
Da’s van vanmorgen leeë dat ik nog gegeten heb.
betekent “toch wel”
ook alleen gebruik als toet dwz toch!
zeker is “toe toet”
zie ook tetoet
- Het regent niet meer zeker?
- Toe toet.
zelfmoord plegen
SN: de hand aan zichzelf slaan
zie ook verdoen, zich ~
In 2012 hebben er 1114 personen de hand aan hun eigen geslagen.
Er zullen de komende jaren nog meer mensen zijn die de hand aan hun eigen slagen.
uitdrukking van verbazing, ontreddering, …
Van Dale 2015 online: BE
synoniemen:
oor, amai mijn ~
amai mijn oren
amai mijn klak
amai mijnen amai
frak, amaai mijne ~
appel, amai mijnen ~
orgel, amai mijn ~
botten, amai mijn ~
amai mijn armen
amai mijn gat
amai mijn kloten
Amai mijn voeten! Ik had niet gedacht dat die kist zo zwaar zou wegen.
youtube.com: Code 37 – Amai mijn kloten
bornem.be: Het MS (Multiple Sclerose) corps zet zich in om de slepende zenuwziekte in de kijker zetten. Op dit moment doen ze dat met de actie ‘MS, amai mijn voeten!’.
vr. babysitter
babysit en babysitter zijn woorden die in Van Dale 1995 voorkomen.
babyzitster of babysitster staan niet in Van Dale 1995
Ik denk dat enkele decennia terug de z-vorm babyzitten, babyzitter, babyzitster meer in gebruik was. Nu is de s-vorm wellicht meer in gebruik: babysitten, babysitter, babysitster
Ons Valerie heeft een vakantiejob als babyzitster bij de kleine van een bevriend koppel die alletwee gaan werken.
handkar die men duwt en ook kan trekken
vnw: handwagen, handkar die geduwd wordt
Van Dale online 2017:
stootkar
1 BE handkar die men duwt
zie ook stootwagen
Louis, de groenteboer, heeft zijn stootkar volgeladen en trekt ermee naar de vroegmarkt.
bord met reclame, informatie, berichten enz.
Wij leveren pancarten in alle formaten, al dan niet uitgekapt.
?Gekleefd op karton 2 mm of dubbele microgolf naargelang de toepassing.
?Steunvoet of staander achteraan mogelijk.
?Boorgaatjes bovenaan mogelijk, al dan niet met het totale ophangsysteem: ophangveren en plafondbuttons.
?Bedrukking in één tot zes kleuren plus vernis, recto of recto/verso.
hunkeren, snakken, hevig verlangen (naar)
Ge zoudt het nu niet meer zeggen, maar in hare jongen tijd hebben veel mannen naar haar gehunkt.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
