Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
gat, poep, kont
Woordenboek der Nederlandsche Taal: boem: Mogelijk samentrekking van bodem.
Achterste, gat, kont: Mechelen
Wow, die madam heeft nogal een dikke boem; ge kunt er zo goed als een bloempot opzetten.
> andere betekenis van boem
tralie, ijzerwerk van een afsluiting
uitspraak van tralie in Antwerpen: trolle v. -s
“Hij zit in den bak, achter de trolles.”
We moeten nog een nieuwe trulle zetten, anders lopen ons kiekens weer weg.
Naast de gewone betekenis van brood, wordt dit ook gezegd van iemand die niet goed snik is.
vergelijk broeike
Met zijne nieuwe velo door de moor (modder) ! Da’s nogal een bruud zunne.
volledig, helemaal
< samentrekking van gerad (dat ook in Nederland verouderd is)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Vlaamsch België wordt gerad in den samengetrokken vorm grad nog heden als bijwoord gebruikt.
ook in de Kempen
Dieje loempe soldaat die in Korea gevochten hâ, hield z’n granoat te lank vast en tien seconne loater stak zenne rechterèrm der grat af.
(Die domme soldaat die in Korea gevochten had, hield zijn granaat te lang vast en tien seconden later was zijn arm er volledig af.)
“Het viel uit mijn handen, en ’t was grat gebroken”, De Bo (1873).
opflakkering, opleving, opkomst
Wordt veelvuldig gebruikt in de medische wereld.
vnw: uitbarsting, snelle toename: een opstoot van varkenspest
Van Dale 2018: BE snelle en plotselinge toename of verhoging
DS2015: standaardtaal
Wazig zicht, prikkelingen in de voeten, onstabiele gang… Is het een opstoot of enkel maar een verandering van de symptomen? (Medipedia.be)
Opstoten van kortademigheid vereisen bovendien extra aandacht. (Wat is COPD)
Een MS-opstoot wordt gedefinieerd door het verschijnen van nieuwe neurologische symptomen of het verergeren van vroegere symptomen gedurende een periode van meer dan 24 uur en los van een infectie (griep, gastro-enteritis…).
Als de opstoot betrekkelijk mild en kort is, zal je arts misschien niet ingrijpen. (www.ms-vlaanderen.be)
De opkomst van dubbele camera’s in smartphones en tablets en de bijhorende foto-apps stimuleren die opstoot van ‘zelfjes’ nog. (HLN.be)
De weerman voorspelt een korte maar scherpe opstoot van het winterweer: een z.g. winterprik.
Het resultaat is een virtuele wereld die wel degelijk uiterst nefaste gevolgen produceert in de echte wereld: namelijk een opstoot van racisme op de internetfora en mogelijks nog eens de bevestiging bij velen “dat het nooit goed komt met die moslims”. Bovendien leidt het ook tot een politiek debat in het Vlaams parlement. (dewereldmorgen.be)
Van binnen een opstoot van verlangen om haar te voelen, om dicht tegen haar aan te kruipen, weg te zinken in de plooien en de zachtheid van haar lichaam. (peut-schrijf.blogspot.be)
Een opstoot van angst doet mijn gat toenijpen (zijn gat toenijpen)…
de voetbalsport, het voetballen
SN/NL: het voetbal
→ in het Vlaams is er geen geslachtelijk onderscheid tussen de bal en de sport
→ dit geldt ook voor de andere balsporten: de volleybal, den basket(bal), de korfbal, den tennis, …
→ zie ook Vlaamse geslachten
Zondag gaan we naar de voetbal.
slobberen, loshangen
Zijn hemd hangt te sloeberen, zijn hemd sloebert uit z’n broek.
ruggengraat, (ook) rug; (bij uitbreiding) lichaam, lijf
ook: ruggestrank
‘t Kènd ès op z’ne strank gevalle (het kind is op zijn rug gevallen)
Wiëste waaj daste kons zien of ne knijn e mênneke ès? De hots ‘m op z’ne strank ên atter zèk “amai m’n kloête”, dan ès ‘t e mênneke! (Weet ge hoe ge kunt zien of ne konijn e manneke is? Ge slaat ’m op zijne rug en als hij zegt “amai mijn kloten”, dan is het een manneke)
Ich hoo dich op z’ne strank aste dich nie voertmoks haaj! (ik geef je een pak rammel als je niet opkrast)
een gunstige ligging hebbende
We kunnen wel zeggen dat we in een welgelegen huis wonen; vlakbij het centrum maar toch ook nog tussen het groen.
woonwijk opgericht voor de werknemers van een bedrijf (historisch)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook cités
Uit in Genk: De Cité van Winterslag werd in 1912 ontworpen door de Brusselse architect Adrien Blomme (1878-1940). Hij werd ingehuurd door mijndirecteur Evence Coppée die comfortabele en hygiënische woningen wilde voor zijn arbeiders, bedienden en ingenieurs.
op sletsen rondlopen, met slepende voeten slufferen
zie ook sleffen, slefferen; verzamellemma kledij
Hij sletste achter zijn vrouw aan, omdat het wreed tegen zijn goesting was dat hij mee moest.
helemaal opnieuw
Er zit ne knoop in. We zullen eens vaneirafaan beginnen: eerste die spuit helemaal terug afrollen en dan oeptnieft oprollen.
Die technische tekeningen in Chinese inkt vroeger: als ge op ’t end een veegske maakte, dan kont ge vaneirafaan beginnen.
veel werk hebben, veel te doen hebben
< Frans: avoir du pain sur la planche
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
NL: brood op de plank hebben= voldoende middelen hebben; zware borsten hebben (vrouw)
zie ook werk op de plank
Er ligt veel brood op de plank, we moeten dringend aan het werk.
ongedierte
bet. oorspronkelijk “ongeletterd zootje”
< Duits: Ungeziefer: ongedierte
Gaat ge nu eindelijk die vuilzakken naar het stort doen, ze trekken niks als ongesiefer aan.
stomdronken, flink bezat
zie synoniemen bij pottoe
René kon niet meer op de benen staan, zo smoorlam dronken dat die was.
onooglijke, doodlopende straat; steegje
In wat voor een gatske zijn we hier nu terechtgekomen?
contact, aansluiting in sociale of amoureuze zin (<D Anschluss)
Veer vriede nog neet mer veer houwe waal al ansjloes.
We vrijden nog niet maar we hadden wel al contact.
Es-te urges nuuj kums te wone mos-te zörge das-te ansjloes kris.
Als je ergens nieuw komt wonen moet je zorgen dat je contact maakt.
Gabardiene is een ouderwetse overjas
Van Dale 2013 online: gabardine
(1919) Engels ontleend aan Oudfrans gallevardine (stofnaam):
wollen, halfwollen, katoenen of zijden stof met hoogliggende, steile keper, waterdicht gemaakt, voor regenkleding gebruikt
Hij had zijn gabardiene aan om warm te hebben.
btw-ontvangstbewijs, btw-bonnetje
attest dat men ontvangt van een restauranthouder e.a., samen met de rekening, en dat men eventueel als onkosten kan inbrengen bij de fiscus.
Krijg ik een btw-briefje alstublieft?
Sinds 1 april moeten restaurantbezoekers een BTW-briefje kunnen voorleggen. (tijd.be)
Op 1 januari 2013 verdwijnt het befaamde btw-briefje en moeten alle restaurants een geregistreerde kassa hebben (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
