Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
(kaartterm) met een (hogere) troefkaart een slag binnenhalen; zie ook kopen
-
iemand die spijbelt, een brosser
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij haagschool: Uit Haag en School.
Door Kiliaan (1599) vermeld in de beteekenis van: niet openlijke, onaanzienlijke, weinig bezochte, heimelijke school (”haegh-schole).
Naar eene jongere opvatting echter: school die achter-, of in eene haag gehouden wordt; immers haagschool doen, gaan, houden beteekent in Zuid-Nederland (t.w. in De Kempen; zie Schuermans (1865-1870)): heimelijk de school verzuimen, achter de haag loopen enz.
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie ook haagschool houden
Haaglopers worden meestal gestraft door de ouders en door het school.
op fles tappen
Bij ons wordt de wijn op fles gebotteld.
stomp, stoot, mep, klap (eventueel ook fig.)
mv soms ook doeven
zie ook: doefen, voor ~ spelen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Die jongen was het lief van een stoere gast aan ’t opvrijen. Die bink kon er ni mee lachen en gaf da joenk een farme doef op zijn wezen.
‘Dit is een doef. Het leven is mij aan het testen, mijn aandacht gaat op dit moment naar een ziek familielid. (detijd.be)
> andere betekenis van doef
1) lawaai afkomstig van gedempte harde beatmuziek, zoals het geluid dat uit een rijdende discotheek (discotheek, een rijdende ~) komt
2) ritmische muziek waarbij de bassen de overhand halen
zie ook boenkmuziek
Er was een feestje in de geburen en heel de nacht maar boenken-boenken…
Bart Steenhout in demorgen.be: Ik ben niet het type dat elke beat meteen onder de noemer ‘boenkeboeke’ catalogeert, en techno of house gemakshalve als lawaai bestempelt.
“Boenke-boenke noemen we dat”: Buurtbewoners festivalterrein Tomorrowland krijgen rondleiding op domein De Schorre (vrt.be)
uitspraakvariant van “het is hondenmarkt”; NL het is hommeles
typisch taalgebruik voor Brussel
Die twee komen nooit overeen in die familie…. t’is weer honnemet.
roken op de stoep voor en horecazaak
Door Van Dale en de VRT verkozen tot Vlaams woord van het jaar 2011.
Sinds het rookverbod in de horeca, trekken rokers naar buiten, om voor het café, te gaan stoeproken.
(verouderd in Nederland)
knijpen, knellen
West-Vlaanderen: niepen
< Middelnederlands: nipen
vnw:
•knijpen
•knellen, krap zitten van schoenen en kleren
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Nevenvorm van knijpen.
Beide woorden waren oorspronkelijk synoniem, maar uiteindelijk ontstond een betekenisverschil tussen het concrete knijpen en het overdrachtelijke nijpen (waarvan de letterlijke betekenis wel bewaard bleef in de samenstelling nijptang).
Van Dale 2016 online: nijpen, verouderd
knijpen, m.n. tussen vinger en duim: iem. in de arm nijpen
2. BE; niet algemeen knellen: die schoenen nijpen
DS2015 geen standaardtaal
samenstellingen: toenijpen, dichtnijpen, platnijpen, afnijpen, overnijpen, uitnijpen, samennijpen, bijeennijpen
zie ook schoentje, waar nijpt het ~
Hij heeft mij zo genepen dat ik er een blauwe plek aan overhoud.
Die schoenen zijn te klein, ze nijpen aan mijn tenen.
Sinds Trump is de handdruk ook een deel van de internationale politiek: door zijn gast bij het schudden ongeveer plat te nijpen en tegen zijn veston te trekken probeerde de bejaarde zijn status te etaleren. Tot Macron hem door had en terug neep. (Mark Coenen – demorgen.be)
Oppositie nijpt, maar nijpt niet door – De Standaard
Het tekort aan klaslokalen nijpt al een hele tijd. (standaard.be)
als je huid geïrriteerd is, bvb. in de winter overvloedig je lippen likken waardoor je net je huid nog harder uitdroogt.
Soms zeggen we ook verrosjt
ook in Antwerpen: ‘verhaard’
Van Dale: verharen
onovergank. werkw.; verhaarde; is verhaard
(1420) van Middelnederlands hare (scherpe wind, doordringende kou)
(gewestelijk) (van de huid) ruw, schraal worden
Ik heb de neiging om, als ik aan iets bezig ben, het puntje van m’n tong om te krullen naar m’n bovenlip en nu is m’n lip helemaal verhaard.
rondzwerven, dolen, zwerven, doelloos verplaatsen
zn. tjoolder
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Voortgaan zonder dat men weet waar men terecht zal komen; soms met de bepaalde bijgedachte aan een trekken van plaats tot plaats, en dan zooveel als: zwerven. Alleen in Vlaanderen in gebruik.
zie ook rondtjolen, tsjooln
Hij tjoolt door de straat, moederziel alleen.
“Sedertdien was ‘t een oneindig tjolen geweest van de eene hofsteê naar d’andere …, achter werk”, Streuvels (1899)
mengen
vnw: onder of met iets anders mengen, vermengen
Van Dale 2013 online: verouderd
zie ook: vermengelen, inmengelen, tussenmengelen, ondermengelen, ondereenmengelen
Ge moet die rozijnen goed onder de deeg mengelen.
2 lepels gembersaus; 1/2 pepertje fijn gesneden; 1 kleine gember fijn gesneden; 2 lepels bastaardsuiker. Alles goed mengelen een uurtje voor het bakken. (dvvens.be)
Kleur : Rood-Grijs gemengeld. Toepassing : Dankzij deze hardheid is het grind ideaal te gebruiken voor uw oprit, maar ook voor in de tuin. (tielen-group.be)
1.niet voor geld 2.voor de schijn.
Kinderen speelden vroeger voor de stompekes. Wie gewonnen had mocht de stompekes geven: “Tien stompekes en ne neep”.
vergelijk doefen, voor ~ spelen
Als we kaarten is het altijd voor de stoempekes.
Ze doen alsof ze vechten maar het is voor de stoempekes.
verkeersovertreding, inbreuk op het verkeersreglement
Van Dale 2018 online: BE, ambtelijke taal
vgl. ook verkeersbelasting, verkeerscode, verkeershinder, verkeersaccident, verkeerswisselaar
zie ook verzamellemma wegcode
Wie veel verkeersinbreuken begaat verfoeit zeker de invoer van strafpunten.
wagen, riskeren
zich avonturen
ook in de Kempen als niet wederkerig werkwoord: vb. Hij heeft het geaffetuurd om de Lesse af te varen.
Ik ga ’t mij ni affeturen, das veel te gevaarlijk.
bakpapier
zie ook vetpapier
Geniet van de natuurlijke smaak: uitermate zacht en mals witloof braiseren of smoren zonder suiker onder boterpapier in een pan met dikke bodem. (Dagelijkse kost.be)
Als je het boterpapier wil “vastkleven” op de bakplaat, dan beboter je eerst de bakplaat, zodat het papier niet gaat wapperen in de hete lucht oven. (SOS Piet)
1. het gelijktijdig uitoefenen van verschillende banen of functies
2. het opstapelen of samenvoegen van studiejaren, pensioenen, uitkeringen, premies enz.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vgl. decumul, cumuleren, cumulard
Die cumul van de politiekers zouden ze moeten afschaffen.
Cumuleo: De barometer van de cumul van mandaten in België (cumuleo.be)
Bovendien zal dit de cumul door zes gedeeld worden en zullen er terug een aantal postjes serieus kunnen genomen worden. (twitter)
Politieke cumul is zo slecht nog niet, maar niet te veel – VRT.be
platform dat in de hoogte gestuurd kan worden om werken uit te voeren
Van Dale 2016 online: BE
NL-SN: hoogwerker
“In Nederland is alleen hoogwerker gebruikelijk. In België komt die term ook voor, maar hoogtewerker is gebruikelijker”. (bron: VRTtaal.net)
Jenever, in België gemaakt, is een sterke drank op basis van neutrale alcohol en heet kortwerg jenever in Vlaanderen, peket in Wallonië
NL: jonge jenever of oude jenever
BE: ook belegen jenever of gelagerde jenever.
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Jenever
Antwerps: zjenever, vroeger ook zjenevel
Destijds ook ‘genevel’ gespeld.
Thuis heb ik een fles Belgische jenever staan. 41 jaar ondertussen; een erfenis van mijn grootouders zaliger.
“‘s Avonds als ze dan gebroken t’huis kwam, kreeg ze van haren zoon Pieteke nog een hap en knap, en stool hij haar dikwijls de zuurgewonnen centen af, om er genevel van te drinken.” Felix Timmermans, Het keerseken in de lanteern (ca 1928)
tong
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Aan haar blad zal het ook niet liggen za.
Zo’n frank blad dat ze heeft (blad, een frank ~ hebben).
substantivering van zwammen (ondegelijk of zonder kennis van zaken eindeloos redeneren)
Andere zwam
Niet-relevante topics
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
