Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
uitspraakvariant van “het is hondenmarkt”; NL het is hommeles
typisch taalgebruik voor Brussel
Die twee komen nooit overeen in die familie…. t’is weer honnemet.
(verouderd in Nederland)
knijpen, knellen
West-Vlaanderen: niepen
< Middelnederlands: nipen
vnw:
•knijpen
•knellen, krap zitten van schoenen en kleren
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Nevenvorm van knijpen.
Beide woorden waren oorspronkelijk synoniem, maar uiteindelijk ontstond een betekenisverschil tussen het concrete knijpen en het overdrachtelijke nijpen (waarvan de letterlijke betekenis wel bewaard bleef in de samenstelling nijptang).
Van Dale 2016 online: nijpen, verouderd
knijpen, m.n. tussen vinger en duim: iem. in de arm nijpen
2. BE; niet algemeen knellen: die schoenen nijpen
DS2015 geen standaardtaal
samenstellingen: toenijpen, dichtnijpen, platnijpen, afnijpen, overnijpen, uitnijpen, samennijpen, bijeennijpen
zie ook schoentje, waar nijpt het ~
Hij heeft mij zo genepen dat ik er een blauwe plek aan overhoud.
Die schoenen zijn te klein, ze nijpen aan mijn tenen.
Sinds Trump is de handdruk ook een deel van de internationale politiek: door zijn gast bij het schudden ongeveer plat te nijpen en tegen zijn veston te trekken probeerde de bejaarde zijn status te etaleren. Tot Macron hem door had en terug neep. (Mark Coenen – demorgen.be)
Oppositie nijpt, maar nijpt niet door – De Standaard
Het tekort aan klaslokalen nijpt al een hele tijd. (standaard.be)
wagen, riskeren
zich avonturen
ook in de Kempen als niet wederkerig werkwoord: vb. Hij heeft het geaffetuurd om de Lesse af te varen.
Ik ga ’t mij ni affeturen, das veel te gevaarlijk.
op fles tappen
Bij ons wordt de wijn op fles gebotteld.
soort, genre
(verouderd in Nederland)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Middelnederlands specie. Ontleend aan latijn species.
Dat es een speize van verf/broek/grond/ …
“Is em hert (hard) ziek? Ja, hij heet ’n specie van fleuris (pleuris).” P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1936, 1938, 1939). Idioticon van het Antwerpsch Dialect – Bijvoegsel.
verkeersovertreding, inbreuk op het verkeersreglement
Van Dale 2018 online: BE, ambtelijke taal
vgl. ook verkeersbelasting, verkeerscode, verkeershinder, verkeersaccident, verkeerswisselaar
zie ook verzamellemma wegcode
Wie veel verkeersinbreuken begaat verfoeit zeker de invoer van strafpunten.
een breed kussen voor op het bed
< hoofdpeuling < hoofdpeluw; zie ook reacties
Anrwerpse Kempen: heupeling, peul
Mijn grootmoeder sliep graag hoog, eerst een huppeling in het bed en daarop een kopkussen.
de spoorweg of den ijzerenweg
Over d’ijzers:
Enkel in het Meetjesland gebruikt bij verwijzing naar de psychiatrische instelling te Eeklo omdat deze aan de andere kant van de spoorweg ligt.
Hij deed al enkele jaren eigenaardig, maar zit hij toch eindelijk over d’ijzers.
platform dat in de hoogte gestuurd kan worden om werken uit te voeren
Van Dale 2016 online: BE
NL-SN: hoogwerker
“In Nederland is alleen hoogwerker gebruikelijk. In België komt die term ook voor, maar hoogtewerker is gebruikelijker”. (bron: VRTtaal.net)
medezeggenschap
De aandeelhouwers eisen meer medezeggingschap in het bedrijf.
uitnodigen
Fonske is altijd al het zwarte schaap van de familie geweest, het spreekt vanzelf dat die nooit genuëd wordt voor welk familiefeest dan ook.
1. het gelijktijdig uitoefenen van verschillende banen of functies
2. het opstapelen of samenvoegen van studiejaren, pensioenen, uitkeringen, premies enz.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vgl. decumul, cumuleren, cumulard
Die cumul van de politiekers zouden ze moeten afschaffen.
Cumuleo: De barometer van de cumul van mandaten in België (cumuleo.be)
Bovendien zal dit de cumul door zes gedeeld worden en zullen er terug een aantal postjes serieus kunnen genomen worden. (twitter)
Politieke cumul is zo slecht nog niet, maar niet te veel – VRT.be
mengen
vnw: onder of met iets anders mengen, vermengen
Van Dale 2013 online: verouderd
zie ook: vermengelen, inmengelen, tussenmengelen, ondermengelen, ondereenmengelen
Ge moet die rozijnen goed onder de deeg mengelen.
2 lepels gembersaus; 1/2 pepertje fijn gesneden; 1 kleine gember fijn gesneden; 2 lepels bastaardsuiker. Alles goed mengelen een uurtje voor het bakken. (dvvens.be)
Kleur : Rood-Grijs gemengeld. Toepassing : Dankzij deze hardheid is het grind ideaal te gebruiken voor uw oprit, maar ook voor in de tuin. (tielen-group.be)
boekentas
zie ook: karnasjeir, carnassière
Zo’n zware kannasière, wat zit daar allemaal in zeg? Moet je zoveel leren voor school?
homosexueel
Ja maar, die schoon madam, die gaat geen kans maken bij die gast, hij is veur de mennekes.
Jenever, in België gemaakt, is een sterke drank op basis van neutrale alcohol en heet kortwerg jenever in Vlaanderen, peket in Wallonië
NL: jonge jenever of oude jenever
BE: ook belegen jenever of gelagerde jenever.
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Jenever
Antwerps: zjenever, vroeger ook zjenevel
Destijds ook ‘genevel’ gespeld.
Thuis heb ik een fles Belgische jenever staan. 41 jaar ondertussen; een erfenis van mijn grootouders zaliger.
“‘s Avonds als ze dan gebroken t’huis kwam, kreeg ze van haren zoon Pieteke nog een hap en knap, en stool hij haar dikwijls de zuurgewonnen centen af, om er genevel van te drinken.” Felix Timmermans, Het keerseken in de lanteern (ca 1928)
substantivering van zwammen (ondegelijk of zonder kennis van zaken eindeloos redeneren)
Andere zwam
Niet-relevante topics
6 januari: feest van Driekoningen.
En dat is de DERTIENDE dag van de Kersttijd.
Het is morgen dertiendag en de sterrestoet zal weer uitgaan in het dorp.
bakpapier
zie ook vetpapier
Geniet van de natuurlijke smaak: uitermate zacht en mals witloof braiseren of smoren zonder suiker onder boterpapier in een pan met dikke bodem. (Dagelijkse kost.be)
Als je het boterpapier wil “vastkleven” op de bakplaat, dan beboter je eerst de bakplaat, zodat het papier niet gaat wapperen in de hete lucht oven. (SOS Piet)
iemand die spijbelt, een brosser
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij haagschool: Uit Haag en School.
Door Kiliaan (1599) vermeld in de beteekenis van: niet openlijke, onaanzienlijke, weinig bezochte, heimelijke school (”haegh-schole).
Naar eene jongere opvatting echter: school die achter-, of in eene haag gehouden wordt; immers haagschool doen, gaan, houden beteekent in Zuid-Nederland (t.w. in De Kempen; zie Schuermans (1865-1870)): heimelijk de school verzuimen, achter de haag loopen enz.
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie ook haagschool houden
Haaglopers worden meestal gestraft door de ouders en door het school.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
