Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
des namiddags, periode na de middag
zie namiddag
alhoewel samenstellingen ook gebruikt worden (’s maandagsnamiddags), zal er ook dikwijls gesproken worden over ’s maandagsmiddags als er eigenlijk de namiddag bedoeld wordt!
’s Zondagsmiddags is er altijd nen ouwe film op den één, dikwijls nog in zwart-wit. (in de namiddag dus)
’s Woensdagsmiddags is het geen school. (in de namiddag dus)
of evengoed: ’s Woensdagsnamiddags is het geen school.
’s Vrijdagsnamiddags om een uur of drie is het altijd evaluatievergadering op het werk.
uitspraak: klik op het pijltje
verwijfd manspersoon, (fig.) een watje, een doetje (en in die zin zogezegd genen echte vent)
< strand + Jeannette (vrouwelijke voornaam)
Het voorkomen: gouden juwelen, de knoppen van zijn hemd open tot halfweg zijn behaarde borst en witte sokken in klassieke schoenen of mocassins.
Greet vindt dat haar man een echte strandjanet geworden is. Hij kokketeert met zijn voorkomen als nooit te voren.
Hij durft zelfs niet op dat plat dak lopen, de strandjanet.
spotnaam voor politieagent, oorspronkelijk alleen voor verkeersagenten gebruikt
Miljaar, ne smurf! En ik heb geen parkeerbonneke gelegd!
“De rechter nam het niet dat de beklaagde de vier politiemensen “smurfen” had genoemd. En het bleef niet bij dat ene koosnaampje. De jongeman had bij zijn arrestatie bij wijze van belediging ook zijn middenvinger opgestoken in de richting van de inspecteurs." (www. hbvl.be/limburg)
naar buiten, eruit
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
vnw: buiten!: eruit!
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
“Buiten, De Cock!” sneerde Ruitendam.
De Jeroen heeft het serieus uitgehangen in de klas en is van de meester buiten gevlogen.
> andere betekenis van buiten
klootzak, smeerlap, vortzak
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Gemeen scheldwoord voor iemand die is aangetast of aangestoken door een venerische ziekte (of andere vuile huidziekte); in ’t bijzonder als een oud minachtend scheldwoord voor de Walen en Franschen (verg. de benaming Fransche ziekte voor: syphilis, en zie verder nog voor de aan de Franschen toegeschreven neiging tot het sexueele Dl. III).
Nog thans in Z.-Nederl. voor: ”iemand die aangedaan is van koningszeer, venusziekte”
Daarnaast ook opgevat als: log of lomp persoon. Verg. SCHUERM., Bijv. (1883): ”dikke, zwaarlijvige vent” en V. MOOCK: ”lomp, ongeschikt mensch, maroufle, bouvier”.
Deze beteekenis is vermoedelijk ontstaan doordat men aan zak in algemeenen zin heeft gedacht (als in: zoutzak voor: domme, logge vent; lamzak enz.), terwijl de oorspr. opvatting van zak (in verband met rot: venerisch) zal zijn geweest die van: balzak.
Rotzak … scheldw.: veeltijds per abuis door sommige welgemeste en logge Nederlanders de Franschen en Waalen toegepast MARIN.
Die rotzak heeft mij weer liggen. (bij mijn kloten)
verbaal aanknopen, reageren
NL: aanhaken
Ik wil aanpikken bij hetgeen er door den Hugo gezegd is, namelijk dat wij beter op onze woorden moeten letten.
ze niet alle vijf hebben, een slag van de molen hebben, van lotje getikt zijn, gek zijn
Woordenboek der Nederlandsche Taal: kwint, znw. vr., mv. -en.
Waarschijnlijk van fr. quinte (verouderd), omschreven met ”accès de mauvaise humeur”. Gril, nuk, kuur.
Quinckte, quinckt. … Insania, mentis error, deliramentum, Kiliaan (1599)
Het is niet duidelijk of er, en zoo ja welk verband er bestaat tusschen het hier behandelde kwint en de in Z.-Nederl. gebruikelijke woorden kwint en kwinte(n). De uitdrukking daar is ‘en kwint uit (ook: hij is ’en kwint kwijt en hij héet ’en kwint weg) doet in verband met het verouderde fr. quint, ”cinquième parti d’un tout” denken aan de gelijkbeteekenende uitdrukking een van de vijf is op den loop.
in Antwerpen: kwing, een ~ kwijt zijn
Een zielig vrouwtje, dat blijkbaar een kwint kwijt was, bleef maar Engels tegen ons praten.
Een politicus die van bij communisten naar ordo-liberalen overstapt, is een kwint kwijt.
Dr. Kwintkwijt, de directeur van de psychiatrische kliniek, is een woordspeling op de uitdrukking “een kwint kwijt zijn”.
uitspraakvariant van holkruiper
zie varianten bij gatlikker (AN “gatlikker”: slijmerd)
Past voor hem op want hij wil in den baas z’n (h)ol kruipen. Dat is nen (h)olkruiper.
Een afslag nemen. Een straat indraaien.
Pas op, hier moet je die straat rechts inslaan!
een dubbele meter, dubbeltariefmeter
De dagmeter meet het elektriciteitsverbruik tussen 6u en 21u of tussen 7u en 22u. De nachtmeter meet tussen 21u en 6u of tussen 22u en 7u. Ook het verbruik tijdens het weekend wordt op uw nachtmeter geregistreerd. De omschakeling van dag- naar nachtmeter en omgekeerd gebeurt automatisch.
Iedereen kan een dag- en nachtmeter aanvragen.
Het elentriekverbruik is goedkoper.
(zie voorbeelden aldaar)
Het fiscaal attest is een bewijsstuk, een document, dat ge bij uw belastingsaangifte voegt (of gebruikt) om uw aangifte te staven of om bv. belastingsvermindering te verkrijgen. bv. Een fiscaal attest voor uw hypothecaire lening, voor uw rsz bijdragen, voor een donatie aan een ‘officieel erkende’ instelling (bv. hulpverlening, ngo, …) …
Wal. : attestation fiscale
Nl: o.a. aftrekpost voor goede doelen
Maak u geen illusies; u koopt er geen geweten mee. U zal het moeten stellen met niet meer dan een fiscaal attest. (actie voor Syrië)
Dezer dagen worden de fiscale attesten voor uw belastingaangifte van de inkomsten van vorig jaar rondgestuurd.
1. afval, vuiligheid, bucht (in de Antwerpse kempen)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: RUIGTE: uitschot, bocht van iets: “Ruigt van pataten”, Cornelissen-Vervliet
2.uitschot, nog erger dan soort, schorremorrie, krapuul (in Antwerpen)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: RUIGTE:
Allerlei slecht en gemeen volk, gespuis, kanalje, rapalje en derg. In deze betekenis meestal in den vorm ruigt, onzijdig.
In Zuid-Nederland in toepassing op kinderen die kattekwaad uitvoeren. vb. Jaagt die ruigt (kinderen) van de deur, Cornelissen-Vervliet (1899)
uitspraak: korte /ui/, geen tweeklank
1. Ge moogt uw nagels eens proper maken, er zit ruigt onder en op.
Dat ruigt van pekes smijt dat maar op de mesthoop.
2. Dat ruigt heeft weer heel de boel kort en klein geslagen.
Naar die coté van’t stad moet ge niet gaan, dat is daar allemaal ruigt.
(over)emotioneel, (over)romantisch, (over)sentimenteel
SN/NL: klef
Wat een melig lieke!
masturberen (mann.)
zie ook: sjarel, aan zijne ~ snokken, litsen, wiekse
In gevangenissen en bij zeemannen komt seks uit het vuistje veel voor.
alsof, precies alsof
Vroegmiddelnederlands Woordenboek:
Oudste attestatie: Limburg, 1200
“Des marghins so vonden die heren. Dagon ligghende onwerde. Vor die arke vp die erde. Ghelijc+of hise anebede.” Rijmboek West-Vlaanderen, 1285
Moet ge dat nu achter mijne rug gaan veranderen? Het is gelijk of ik niets goed kan doen voor u.
pletten, fijnmaken;
de nadruk ligt op de eerste lettergreep
< in het woordenboek van Cornelissen-Vervliet. (Kempen, 1899):
DEISTEREN (uitspr. dästeren) – Tot moes pletteren. Patatten deisteren. Gedeisterde patatten.
< andere betekenissen van desteren
Kom, ik zal uw patatten desteren, dan kunt ge ze gemakkelijker binnen krijgen. Kijk ze zijn al gedesterd zie…
moer, voedster, vrouwtjeskonijn
oorsprong: voeden
Als ge een vooi en ne rammelaar samen in e kot zet, zouden er wel eens jongskes van kunne kome.
een situatie die op een sisser afloopt
een blauwtje lopen
wpt: (20e eeuw) (< Fr.) (Vlaanderen reg.) iets dat op een sisser afloopt; blauwtje.
< Frans: ‘tomber sur un bec (de gaz)’: tegen een gaslantaarn lopen of stoten; een obstakel op zijn weg ontmoeten
Den diene dacht met dat knap meisje te gaan dansen. Hij is me toch op ne bek de gaas gelopen. Ze was er met haar lief en ze had geen zin.
Johan Verminnen is vandaag een gerespecteerd zanger: hij vertrekt straks opnieuw op tournee. Hij is dus niet tegen een bec de gaz gelopen. (knack.be)
“Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden stuitte in het begin bij ons twee op een “bec de gaz”. Ze dacht ons eens de les te spellen." (vsoa.eu)
boodschap, inkoop
zie commissie
Ik ga kommisches doen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
