Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
Afscheidsgroet: tot de volgende keer
zie ook tot in de draai
Meestal (voor mijn gevoel) een nog niet nader vastgelegd/afgesproken tijdspunt, dus in de betekenis: tot de volgende keer dat we elkaar toevallig nog eens tegenkomen – in tegenstelling tot bijvoorbeeld het definitievere ‘tot morgen!’ enz.
Allez salukes he, tot in den draai!
niks
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Geen dem is in Zuid-Nederland eene gewone uitdrukking voor: in het geheel niets.
ook bats, geen ~
Antwerpse Kempen: vits, geen ~
Brugge: demp, geen ~
Al die uitvluchten interesseren me geen dem!
Ik heb zoveel voor die mens gedaan en wat krijg ik in retour? Niks, geen dem, nog gene merci!
loon dat indertijd werd uitbetaald aan Vlaamse arbeiders die in Noord-Frankrijk bieten en ‘chicorei’ gingen rooien.
< verbastering van het Franse ‘quinzième’, de dag waarop het veertiendaagse loon werd uitbetaald
zie voor overzicht bij quinzaine
Hij was nog nie thuis of hij ou al heel zijn kezeem verbrast.
zwachtel
vnw: windsel, zwachtel
Van Dale: windel (de m; windelen, windels), in België zwachtel
zie ook er geen windels om draaien; verzamellemma geneeskunde
vgl. drukwindel
Omdat em op de koer was gevallen en z’n hand bezeerd had, moest Jantje een week me ne windel rond zenne pols rondlopen.
Na de operatie wordt soms een tijdelijk drukverband (= een spannende windel) om de arm gelegd. (azoudenaarde.be)
Een gebroken kuitbeen was dus het verdict. Ze hebben ter plaatse een windel om mijn been gedaan en ik keerde te voet terug. (hln.be)
toen, op dat ogenblik, dan
Antwerpen: toengs
Antwerpse Kempen: toens, tuns
Oost-Vl.: toens, tons, tans, tèn
Woordenboek der Nederlandsche Taal:. Toens, in het brabants en vlaams in denzelfden zin als, en naast ‘toen’
“Toen, of Toens, adv. In dien tijd, des roches (1769).
“Veel menschen … Hebben my sterckelyck belaecht: In den Naem Godts was toens mijn sprake” van der noot (± 1580)
Daar is toengs wel sprake van geweest, maar er is niks van in huis gekomen. (huis, (n)iets van in ~ komen)
“En wa’ gebeurde der toens?” Cornelissen-Vervliet (1903).
- de Koninklijke Belgische Duivenliefhebbersbond (KBDB)
- plaatselijke vereniging voor duivenmelkers
België is de bakermat van de duivensport. Omstreeks 1800 vonden er in Luik, Antwerpen en Gent al wedstrijden plaats. De duivenbond bestaat al sinds 1910 en heeft vijftien regionale afdelingen. Vanaf 1950 is in de omgeving van Lier, met zijn zondagse internationale duivenmarkt, de sport nog erg populair.
NL: NPO (Nederlandse Postduivenhouders Organisatie)
De duivenbond is de overkoepelende organisatie voor duivensport.
Duivenbond wil minder roofvogels: “Een bloedbad bij de duiven, drama’s bij de liefhebbers” (vrt.be)
De duivenbond groepeert tal van duivenmelkers. Vooral in de zomermaanden wordt er met de duiven gespeeld. In de wintermaanden zijn er tentoonstellingen.(.wiekevorst.com)
beschamend, genant, pijnlijk
Misschien wat schaamtelijk, maar mijn moeder smeert nog altijd mijn bokes.
Het lot bezweren door de formule ‘ik zal maar hout vasthouden’ uit te spreken en tegelijk iets uit hout aan te raken. Het aanraken van hout is een vast ritueel.
Het is een vorm van bijgeloof om daardoor het ongeluk af te wenden en om het positieve te beïnvloeden.
vnw: hout vasthouden!: afkloppen! (spreuk om ongeluk te bezweren)
De uitdrukking bestaat in veel andere talen zoals:
< Frans: toucher du bois
< Engels: touch wood, knock on wood (VS)
< Duits: auf Holz klopfen (soms samen met Toi, toi, toi)
< Zweeds: ta i trä/peppar peppar (vat in hout vast/peper peper)
< Noors: bank i bordet (klop op de houten plank)
Van Dale 2013-online: Belgisch-Nederlands
Als men zegt “hout vasthouden”, maar er geen houten voorwerp binnen handbereik is, mag men in dit noodgeval ook zijn (houten) kop aanraken.
Ik ben dit jaar nog geen enkele keer ziek geweest. Ik zal maar hout vasthouden.
Voorlopig hebben slechts twee personeelsleden positief getest, maar het blijft hout vasthouden. (demorgen.be)
“Na vijf jaar word ik ‘genezen’ verklaard, en nu ben ik – hout vasthouden – nog altijd gezond.” (vrt.be)
zich uitsloven, zijn kloten afdraaien
Hij heeft daar 20 jaar zijn botten afgedraaid, en toen em wat ouder werd, hebben ze hem uit dankbaarheid zijne C4 gegeven.
iemand opkoteren, motiveren, er een beetje achter zitten, achter iemands lurven zitten.
letterlijk betekent het iemand een schop onder zijn kont geven.
Met zo’n slechte resultaten op skole, wordt het tijd dat we hem eens een dop onder zijn hol verkopen.
Met zo’n slechte resultaten op school, wordt het tijd dat we er een beetje 8er zitten.
instorten, weer ziek worden; terugvallen in een oude gewoonte, toestand
standaardtaal in België
DS2015tandaardtaal
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
< Frans: retomber
zie her-
Nadat ze een paar dagen gewerkt had, is ze hervallen.
Hij heeft een tijdje gezond geleefd, maar hij is hervallen en eet weer elke dag frieten. (Taallink 183)
muggenziften, mierenneuken, vitten
NL: sikkeneuren
< Frans: chicaner
Hij is weeral heel den dag aan ’t chicaneren over zijn patatten.
Een gerechtelijk arrondissement in België is de zetel van een rechtbank van eerste aanleg, die uit een burgerlijke rechtbank, een correctionele rechtbank en een jeugdrechtbank bestaat. Daarnaast is er nog een rechtbank van koophandel, een arbeidsrechtbank en een politierechtbank. Het bestaat uit alle gerechtelijke kantons op het grondgebied van dat arrondissement.
In België zijn de gerechtelijke arrondissementen enerzijds en de bestuurlijke arrondissementen en kiesarrondissementen anderzijds niet noodzakelijk dezelfde.
Gerechtelijk arrondissement Antwerpen met afdelingen te Antwerpen, Mechelen en Turnhout.
die (mannelijk)
< “die” met analogische -en-uitgang
alternatieve spellingen: dieje, diejen, dië, diën, diene, dienen
Dieë vent
Dieën ezel
Dieën dag
Dieën boom
Dieën tros
terugkrabbelen
zie ook kak, zijne ~ inhouden
zie ook staart, zijn ~ intrekken
Toen hij vernam wat de gevolgen konden zijn trok hij vlug zijne kak in.
vochtig, kil
in prov. Antw.: week, zacht door vocht.
Die kelder voelt wakkig aan.
(spreektaal) dikwijls gebruikt in plaats van een ander werkwoord
woorden-org: Z-NL: studies doen, een eed doen, de proef doen
doktersjargon: een infarct doen
zie ook reacties
vgl. eed, een ~ doen, studies, zijn ~ doen
De prijzen in de Colruyt zijn verschillend in de grensstreek dan van het binnenland. Test-aankoop heeft de proef gedaan.
Een lompe is dat niet zenne, die heeft studies gedaan!
Na zijn goal deed de voetballer een salto.
Mijn broer heeft gisteren een embolie gedaan.
scharrelen, moeite doen om het nodige bijeen te krijgen
zie ook: scharen
Ze hebben mogen krabben voor genoeg vrijwilligers te vinden.
“Die mens(ch)en moeten krabben, om de twee eindekens van ’t jaar aaneen te knoopen”. Corn. Vervl.
Child Alert is een methode om, in geval van een verdwijning van een kind waarbij er onmiddellijk levensgevaar is, de inwoners van België te waarschuwen, en op te roepen tot getuigenissen die tot een ontknoping kunnen leiden. De beslissing om een Child Alert te lanceren ligt steeds bij de magistraat (procureur, onderzoeksrechter) belast met het verdwijningsdossier. (bron: www.childalert.be)
equivalent in Nederland: Amber Alert
Op de Child Alert-website kan iedere burger of organisatie zich opgeven om mee te werken. Het Child Alert-systeem wordt beheerd door Child Focus, in samenwerking met de Belgische Federale politie en justitie. (www.childalert)
oudere benaming voor vertegenwoordiger, handelsreiziger
ww. voyageren
< Frans: voyager (reizen)
Als voyageur was hij altijd veel op de baan. Hij voyageerde toen voor een groot fabriek van tapis-plain.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
