Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
naar, in
vnw: Steenweg op Brussel: naar Brussel
DS2015 standaardtaal‘op’ café gaan (café, op ~), restaurant, op ~ gaan
SN: naar het café gaan.
‘Op’ tien jaar is de gemiddelde leeftijd van de Belg gestegen.
SN: ‘in’ tien jaar is de gem. leeftijd gestegen
Voor het derde jaar ‘op rij’.
SN: voor het derde jaar ‘achter elkaar’
> andere betekenis van op
eufemisme voor raamprostitutie
de vitrine doen, een vitrine huren, …
Gent wil prostitutie uit de binnenstad: “Voor een baas werken is veel erger dan ‘de vitrine doen’."
Als ge weet wat die meisjes per dag moeten betalen voor de vitrine, dan begrijpt ge dat ze er niet rijk van worden.
Het Glazen Straatje in Gent is bekend voor zijn vitrines.
uitroep van verwondering, verbazing, soms afkeuring
(vr. tegenhanger): amaai, m’n jak!
zie synoniemen bij: voeten, amai mijn ~
zie ook verzamellemma kledij
Den bompa zei: “Amaai, m’ne frak, dat was de moeite waard”.
Taanske antwoordde: “Amaai, m’n jak. Dat was ver lopen”.
een hoge hoed, cilindervormig met vlak dak en een omgebogen goot als rand (meestal zwart of grijs)
zie ook: stoofbuis
Op de Koornmarkt in Antwerpen stond op het uithangbord van restaurant “de Rooden Hoed” een buis geschilderd.
> andere betekenis van buis
chiropractor
In de volksmond wordt dit zo genoemd omdat er soms een krak klinkt als je wervels weer op de goede plaats geschoven worden.
Van Dale: kraker
3 (informeel) chiropracticus
Ik heb toch weer zo’n rugpijn en hoofdpijn, er zijn weer een paar wervels verschoven, ’t wordt tijd dat ik nog eens naar de kraker ga.
brengen, binnenbrengen, afgeven
ook uitdrukking: “Wat smijten ze hier nu binnen?” (vaak pejoratief: Wat voor een rare komt er nu binnen?)
in Antwerpen in dezelfde betekenissen: binnengooien
vgl. binnensteken
Als ik naar ’t dorp ga, zal ik die film wel terug in de videotheek binnensmijten.
Smijt dat formulier maar binnen als ge hier nog eens passeert. Dringend is ’t niet.
Ben Crabbé in Blokken over een ‘straffe’ kandidate: “Wat ze hier vandaag weer binnengesmeten hebben…”
Jongens toch, nu moet ge daar eens kijken wat ze hier allemaal binnensmijten. ’t Carnaval is toch al lang gedaan?
kaatsen
Deze bal bonstert niet goed.
Hij is op zijn kop gevallen en blijven bonsteren. (Hij is heel dom.)
voor
< Frans: à
Taalunie: In België wordt allergisch regelmatig gecombineerd met het voorzetsel aan, ook door standaardtaalsprekers. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die de combinatie afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of allergisch aan tot de standaardtaal in België gerekend kan worden.
Vb. Ik ben allergisch aan zuivelproducten. (in België, status onduidelijk)
Het voorzetsel aan wordt in België ook soms gecombineerd met andere bijvoeglijke naamwoorden die een gevoel uitdrukken zoals (on)gevoelig, onverschillig. Die combinaties zijn geen standaardtaal.
Vb. Hij is ongevoelig aan de schoonheid van de muziek. (in België, geen standaardtaal)
Van Dale online: BE, niet algemeen
zie ook allergisch aan
Ik ben allergisch aan schimmels en gisten.
Hij is gevoelig aan klassieke muziek.
gerechtelijk akkoord
NL kent “concordaat” in de betekenis “verdrag met de paus”
herkomst: Belgisch-Frans, concordat <Frans, concordat, gesch.,verdrag van een staat met het Vaticaan.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
De in grote financiële moeilijkheden verkerende chartermaatschappij Sobelair zal hoogstwaarschijnlijk maandag het concordaat aanvragen.
Bedrijf onder concordaat.
namiddag, achternoen
letterlijk betekent dit na de middag
ook: ’s achtermiddags: in de namiddag
Ze komen in den achtermiddag efkes langs.
’s Morgens zijn we gaan wandelen en ’s achtermiddags dan naar de film gegaan.
Wanneer de zee zeer rustig is, weinig wind en bijna geen deining of golfslag. Dan zegt men dat het blet is. Als ’t nog kalmer is dan is het luuzelamblet.
De zee is zo blet dat er niemand zeeziek kan zijn.
> andere betekenis van blet
(overg.) maaien (het gras of de gazon)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015 geen standaardtaal
zie ook afdoen
Ik moet straks het gras nog afrijden, want voor morgen geven ze weer regen.
klein, afgelegen dorp
Van Dale 2005
boerengat
1. afgelegen, oninteressante plaats
Zie ook: loak
Ze zijn verhuisd naar één of ander boeregat.
boenen
< Fr. cirer = boenen, in de was zetten; cire = was
Je moest oppassen als je binnen kwam of je zat vaneens op je gat, ze had weer haar gang gecireerd.
het licht uitdoen, een apparaat afzetten, een machine stilleggen
Eng: “to kill the engine” is vergelijkbaar
De luchten dood doen als ge komt slapen he keppe.
Doet die radio eens dood zeg! Zo’n lawaai!
bebouwde kom
< Frans: agglomération
Van Dale 2015 online: BE; niet algemeen
zie ook agglomeratieraad; verzamellemma wegcode
De agglomeratie wordt aangeduid door witte platen, die ook de bebouwde kom aanduiden.
Binnen de agglomeratie is de verkeerssnelheid 50km/uur.
telkens, elke keer
een randgeval van uitspraakvariant, maar de verbindings-s voegt toch iets extra toe
Elkeskeer als ik em tegenkom moet hij een klapke doen.
Ik heb gezegd dat em dat niet mag doen maar hij doet het toch elkeskeer oeptnieft.
fijne sneeuw
zie ook: snipsneeuwen
Van Dale en Woordenboek der Nederlandsche Taal: “motsneeuw”
zie ook het weer
Er valt alleen maar snipsneeuw, ne sneeuwman zulle de klein mannen dan nog nie kunne maken.
slaapkleed
verwant met “tabbaard”
Ik doe mijn tabbout aan en ga slapen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
