Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
teloorgang, achteruitgang
vnw: achteruitgang, ondergang, teloorgang
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
Mira, of De Teleurgang van de Waterhoek. (bekende film destijds naar roman van Stijn Streuvels)
De bewoners van de nabijgelegen Waterhoek komen in verzet, want ze zijn bang voor de “teleurgang” van hun cultuur.
De teleurgang van het Nederlands in Vlaanderen.
durfde, (verleden tijd)
anders is het derf (tegenwoordige tijd)
/d.est/
verbastering van “dorst”, dat steeds meer buiten gebruik geraakt
Ik dest dat thuis niet zeggen dat ik weer gebuisd was.
willens of onwillens, tegen wil en dank
vnw: willens nillens: goedschiks of kwaadschiks
(oorspronkelijk een Vlaamse uitdrukking, die stilaan ook Nederland verovert; zie Onze Taal-kalender 24.1.08 en het Woordenboek der Nederlandsche Taal)
(…) deze moderne consumptiemaatschappij waarin we leven en waar we kinderen te vaak en willens nillens moeten dumpen in kinderdagverblijven van 6.30 tot 21 u of in de voorbewaking en naschoolse opvang.
Humoristische dramareeks waarin een doorgewinterde comédienne willens nillens gekoppeld wordt aan een jonge, ambitieuze schrijfster. (vrt.be)
Ook vrouwen werden willens nillens betrokken in deze wereldbrand, niet zozeer op het slagveld als wel in het dagelijkse leven. (demorgen.be)
resoluut, formeel
NL: categorisch
taaladvies.net: categoriek is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied is categorisch.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook andere betekenis van categoriek
Zijn verzoek werd categoriek geweigerd.
Het loont niet altijd om categoriek op zijn standpunt te blijven in onderhandelingen.
Zij weigerde categoriek iedere toenadering.
demorgen.be: Francken is categoriek: “Ik doe niet meer dan 250 asielaanvragen per dag”
(verouderd) politieman, lett. stadswacht(er)
(folklore) de Gardevils zijn de beschermers van de stoet van de Meyboom in Brussel.
→ Fr. garde-ville (= bewaker van de stad)
Lopen (3x), de gardevil is daar (3x)
lopen (3x), de gardevil is daar …..
(kinderrijmpje)
zich inzetten, zijn best doen
< Frans: faire son devoir
In Antwerpen was de betekenis van ‘zijn devoren doen’: zijn plicht doen, maar is nu verouderd.
uitspraak met scherplange o óf met eu: zijn deveuren doen
< devoor
znw. m. en onz. Ontleend aan frans devoir. In Noord-Nederland niet meer in gebruik.
1. Wat men verplicht is te doen, plicht.
2. Plichtsbetrachting, toewijding, ijver.
?— Inzonderheid in zijn devoor(en) doen, zijn best doen, doen wat men kan. (uit het Woordenboek der Nederlandsche Taal)
zie ook devoeëre, uw ~ doen
Het is triestig, dat ventje doet zo zijn devoren en toch moet hij het leerjaar overdoen!
Hoe dan ook , we willen Kastel es goe in de kijker zetten
Geeft toe : Kastel by night… da klinkt in d’oren
Da ze da maar es in de reisboekskes zetten
Daarveur doen wen allemaal ons deveuren (users.telenet.be)
spijbelen
zie ook haagschool houden
Dwazen! Ja beter meer no ’t schole gewist in de platse van zo vele bustje te kappen!
psychiatrie
zie ook zothuis; verzamellemma koterij
- Men verweet die man zot te zijn, nu weet men beter… Hij is een psychiatrische patiënt.
- “Ik meen de waereld my voortaen geheel t’ontrekken. Zy is een zotte-kot, vol anderhande gekken,” – uit ‘Den speelder: blyspel in vyf bedryven’, Jean-Francois Regnard, 18de eeuw
> andere betekenis van zottekot
prulletjes, pruts
brol
Breng geen fietjefaterietjes mee van de rommelmarkt, we kunnen zoiets best missen.
buiteling
herkomst: Belgisch-Frans “cumulet”, dat waarschijnlijk op zijn beurt een mengsel is van Nederlands “tuimelen” en het Franse “culbute”=koprol.
zie ook tumelette
De kinderen maken tummelletsen van plezier.
iemand die vuile praat vertelt
Die vûlemûlle denkt zich interessant te maken met zijn vuile praat.
knotwilg
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
< BOLLAARD (juister bolaard)
boom welks kruin is afgeknot, inzonderheid: knotwilg (De Bo (1873)), ook bolhoofd genoemd.
Vgl.: engels pollard en frans têtard met het gelijkbeteekenende bollaard
Bollaerts vindt ge langs de wegen of dreven.
geschil, moeilijkheden, ruzie, kweddel
Hij heeft weer zever met zijne gebuur, voor een kleinigheid.
> andere betekenissen van zever
aanmonsteren, aannemen om te werken
Dokwerkers aan de haven van Antwerpen werden als dagloners aangenomen om een schip te lossen of te laden. Het afzetten gebeurde als volgt:
De dagloner presenteerde zich bij de stouwerij ’s morgens om te werken en indien gekozen, werd hij afgezet voor de namiddagshift. Indien de dagloner zich presenteerde in de namiddag, kon hij afgezet worden voor de volgende nachtshift of de eerste shift (vroegshift) van de volgende dag.
zie andere definitie van afzetten
Hij is ‘gaan zien’ (om te werken) en is afgezet voor morgen.
iedereen
Volgens http://taal.web-log.nl/taaladviesdienst/ wordt alleman enkel nog gebruikt in uitdrukkingen zoals Jan en alleman.
Voor de typisch Vlaamse toepassingen, zie voorbeelden:
Is alleman aanwezig? Dan kunnen we beginnen.
Alleman was via radio en tv verwittigd dat er treinstaking was en toch kwamen er honderden mensen naar het station.
Alleman van de klas mag al uitgaan en ik niet! (dixit een modale 14-jarige in Vlaanderen)
bederven, beschimmelen, stinken, rotten
vgl.: vorten
Bah, er ligt een oud pakske kaas in uwe frigo te veurten!
meringuegebakje, merveilleux
Het is een rond gebakje op basis van meringue en slagroom, chocoladeschilfers rondom en een roomtoefje met een stukje fruit er bovenop.
“Mijn man is afkomstig uit Duffel en daar noemen ze het een Astridje, genoemd naar onze vroegere Koningin Astrid. Maar de Franse naam klinkt chiquer, een merveilleux. Twee meringues met daartussen luchtig opgeklopte slagroom, gerold in geschaafde chocolade en bovenop een marasquino kers.” (uit een blog)
zich laten voelen
ook: zijn eigen laten gevoelen
De crisis liet zich vooral gevoelen in de portemonnee van de modale burger.
Zijn opvliegendheid, dat laat zijn eigen vooral gevoelen in de manier waarop hij de vergaderingen leidt.
juridischforum.be: De impact van het statuut van de vastgoedmakelaar (KB van 2006) heeft zich laten gevoelen in de wet van 2010
erg
Van Dale BE: informeel
provincie Antwerpen: ’t zijn lappen
Nu ’t stad op dat kruispunt lichten heeft geplaatst, gebeuren er nog meer ongelukken. ’t Is toch straf hé.
> andere betekenis van straf
(jeugdtaal) geweldig, prachtig, graaf
zie ook keitof
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
ook keineig gespeld
ANW: keinijg 1.0
(vooral) in België, informeel
heel erg goed; steengoed
Niet-officiële variant keineig
Een gsm met mp3-werking en tv-werking vinden ze nu keinijg.
Al diene muziek vind ik keineig.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
