Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
opleiding “lichamelijke opvoeding” aan de universiteit
Hij wil later leraar lichamelijke opvoeding worden. Hij is sportkot gaan volgen.
“Van harte welkom ook aan de vele oud-studenten die mooie herinneringen koesteren aan hun studententijd en voor bijscholingen steeds de weg terug vinden naar het ‘sportkot’, de benaming waarmee de faculteit in de volksmond gekend is.” (faber.kuleuven.be 2016)
“De faculteit lichamelijke opvoeding, of het sportkot, aan de Naamsevest ligt vlakbij de plek van de misdaad. Saskia Smets en Annelies Cryns, jaargenoten van het slachtoffer, voelen er zich niet veilig …” (standaard.be 29 juni 2004)
teloorgang, achteruitgang
vnw: achteruitgang, ondergang, teloorgang
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
Mira, of De Teleurgang van de Waterhoek. (bekende film destijds naar roman van Stijn Streuvels)
De bewoners van de nabijgelegen Waterhoek komen in verzet, want ze zijn bang voor de “teleurgang” van hun cultuur.
De teleurgang van het Nederlands in Vlaanderen.
woensdag
< goensdag
Ik heb de gunstdag mijn auto naar de garage gedaan.
stotteren, niet uit zijn woorden geraken
zie ook doddelaar
Van Dale online: gewestelijk
Woordenboek der Nederlandsche Taal: doddelen: > duits: doddeln
- Met eene dubbele, dikke of zware tong spreken, lallen. In Z.-Ndl.
- Lallende uitbrengen: ”Ik k. … k. … kan d. … d. … der niet aan doen”, doddelde (de dronken man), de mont en de cock, Vl. Vert. (1898).
Als hij danig moe en afgepeigerd was, gebeurde het dat Gust begon te doddelen.
bedevaartganger, pelgrim
vr: bedevaardster of bedevaarster
Van Dale 2015: BE; bedevaarder en bedevaarster
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
Bedevaarders naar het Heilig Land, zijn dat heiliglandlopers?
scarlet.be: Dan vernoem ik hier nog even de Compostela-bedevaardster die ik in Lourdes “toevallig” op het lijf gelopen ben en met wie ik uitgebreid van gedachte heb gewisseld. Sandrine vroeg me trouwens de groetjes te doen aan haar Vlaamse medebedevaarster Patricia die in Kessel-Lo woont.
ik vraag mij af
uitspraak: kweetsoender, kwitsoender
vgl. mens wonder
< ‘ik weet des wonder’. (vgl. Eng.: ‘I wonder’)
Soms valt het in het W-Vl de ‘w’ weg voor oo of oe (al is dit een sterk verdwijnend fenomeen). De uitdr. wordt enkel nog in 1ste pers. enkelv. gebruikt
’k Weet ’s onder of da ze nog gaan komen ( = Ik vraag me af of ze nog zullen komen)
“’k Weet wonder wanneer gij een boerinneke zult onder den vlier leên, Max? vroeg hij.”, Stijn Streuvels, 1903
“’k Weet ’s wonder wat Leonie zal weten, opperde Mietje.”, uit ‘Mietje Mandemaker’s & Cie’, Edward Vermeulen, 1927
idem als afscheidspremie
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
vgl. afdanken
Een afdankingspremie brengt slechts een tijdelijke oplossing, want de meeste werknemers vallen in een zwart gat eens het geld op is.
Als afdankingspremies en opzegtermijnen te hoog zijn, zal een werkgever niet langer het risico willen nemen om jongeren aan te werven (demorgen.be)
nog maar amper bij elkaar zijn/horen
NL: met touwtjes en ijzerdraad aan elkaar hangen.
‘Er zitten haken en ogen aan’ wil daar zeggen dat er bezwaren aan kleven.
Van Dale 2016 online: BE met haken en ogen aan elkaar hangen
DS2015 dat hangt met haken en ogen aan elkaar: standaardtaal
zie ook: haken en sloten, met ~ aan elkaar hangen
varianten: met haken en ogen ineen zitten, met haken en ogen in elkaar flansen, enz.
Het gemeentebestuur hangt nog maar met haken en ogen aan elkaar.
erg
Van Dale BE: informeel
provincie Antwerpen: ’t zijn lappen
Nu ’t stad op dat kruispunt lichten heeft geplaatst, gebeuren er nog meer ongelukken. ’t Is toch straf hé.
> andere betekenis van straf
bevlekt (van stoffen die vochtig zijn geweest)
(Woordenboek der Nederlandsche Taal: werkwoord ‘bespotten’ van ‘spot’, vlek)
Tielt: bespokt = beschimmeld
in Antwerpen is de stof dan ‘gestikt’
Ge moogt de was ni te lank in het machien laten liggen, anders is hem straks bespokt.
“Die oude sacoche lag helemaal bespokt in de kleerkast.” (Tielts Woordenboek)
durfde, (verleden tijd)
anders is het derf (tegenwoordige tijd)
/d.est/
verbastering van “dorst”, dat steeds meer buiten gebruik geraakt
Ik dest dat thuis niet zeggen dat ik weer gebuisd was.
bederven, beschimmelen, stinken, rotten
vgl.: vorten
Bah, er ligt een oud pakske kaas in uwe frigo te veurten!
willens of onwillens, tegen wil en dank
vnw: willens nillens: goedschiks of kwaadschiks
(oorspronkelijk een Vlaamse uitdrukking, die stilaan ook Nederland verovert; zie Onze Taal-kalender 24.1.08 en het Woordenboek der Nederlandsche Taal)
(…) deze moderne consumptiemaatschappij waarin we leven en waar we kinderen te vaak en willens nillens moeten dumpen in kinderdagverblijven van 6.30 tot 21 u of in de voorbewaking en naschoolse opvang.
Humoristische dramareeks waarin een doorgewinterde comédienne willens nillens gekoppeld wordt aan een jonge, ambitieuze schrijfster. (vrt.be)
Ook vrouwen werden willens nillens betrokken in deze wereldbrand, niet zozeer op het slagveld als wel in het dagelijkse leven. (demorgen.be)
psychiatrie
zie ook zothuis; verzamellemma koterij
- Men verweet die man zot te zijn, nu weet men beter… Hij is een psychiatrische patiënt.
- “Ik meen de waereld my voortaen geheel t’ontrekken. Zy is een zotte-kot, vol anderhande gekken,” – uit ‘Den speelder: blyspel in vyf bedryven’, Jean-Francois Regnard, 18de eeuw
> andere betekenis van zottekot
zie bleik, nevenvorm van “bleek”
-
resoluut, formeel
NL: categorisch
taaladvies.net: categoriek is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied is categorisch.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook andere betekenis van categoriek
Zijn verzoek werd categoriek geweigerd.
Het loont niet altijd om categoriek op zijn standpunt te blijven in onderhandelingen.
Zij weigerde categoriek iedere toenadering.
demorgen.be: Francken is categoriek: “Ik doe niet meer dan 250 asielaanvragen per dag”
zich laten voelen
ook: zijn eigen laten gevoelen
De crisis liet zich vooral gevoelen in de portemonnee van de modale burger.
Zijn opvliegendheid, dat laat zijn eigen vooral gevoelen in de manier waarop hij de vergaderingen leidt.
juridischforum.be: De impact van het statuut van de vastgoedmakelaar (KB van 2006) heeft zich laten gevoelen in de wet van 2010
arbeidscontractant, tijdelijk ambtenaar
verkorting van contractueel ambtenaar
antoniem statutair
Van Dale 2016 online:BE
< Frans contractuel
In uitvoering van de wet van 20 februari 1990 betreffende het personeel van de overheidsdiensten en van sommige instellingen van openbaar nut en de wet van 10 april 1995 betreffende de herverdeling van de arbeid in de openbare sector, zijn er ook op het ministerie van Financiën meerdere contractuelen in dienst.
(jeugdtaal) geweldig, prachtig, graaf
zie ook keitof
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
ook keineig gespeld
ANW: keinijg 1.0
(vooral) in België, informeel
heel erg goed; steengoed
Niet-officiële variant keineig
Een gsm met mp3-werking en tv-werking vinden ze nu keinijg.
Al diene muziek vind ik keineig.
De kroketmaker wordt weer veelvuldig van onder het stof gehaald nadat Jeroen Meeus het overlest gebruikte in zijn kookshow ‘Dagelijkse Kost’.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
