Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
‘vier geslachten’ in Noord-Nederlands
vier opeenvolgende generaties van hetzelfde geslacht
Van Dale 2020 online: BE
zo ook: driegeslacht, vijfgeslacht
Nu mijne zoon vader geworden is van ne gezonde jonge en onze va nog leeft, hebbe we een viergeslacht.
scharnier, hengsel
uitspraak: /lé/, /lé j.e/
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij lee:
voorheen LEDE —, Middelnederlands lede.
?Verwant met Lid. Hengsel, scharnier, van een deur, venster, deksel enz. In Zuid-Nederland.
Ik heb nief leeën op mijn deur gestoken.
> andere betekenis van lee
- lessenaar of kansel van waarop de priester het evangelie leest
- ook preekstoel
De pastoor legt zijnen Bijbel op de lezenaar.
Een iets minder hoog maar breder pilsglas zonder ribben.
In sommige regio’s ook boerken.
vgl. ribbeke
in West-Vlaanderen: boertje
Mijn grootvader dronk graag zijne Stella uit een boerke.
Een pintje in een boerke of een oereke of eventueel een fluitje.
maar beter
NL: maar beter, het beste maar
Van Dale 2018 online: in België bij voorkeur: je rijdt best via Leuven
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
ter uitdrukking van een suggestie of voorschriftsynoniem: beter, bij voorkeur
in de praktijk kan men best rekening houden met een lange leveringstermijn
DS2010 afgewezen
DS2015 geen standaardtaal
Typisch Vlaams: best iets doen: het best iets (kunnen) doen (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
zie ook: best, voor het ~e
Ge roept best de dokter als de koorts straks niet over is.
Ten tweede bega je best geen stommiteiten en stop je best op tijd met roken en te veel drinken, eet je best gevarieerd en gezond, en beweeg je best voldoende. (Etienne Vermeersch , VRTNWS)
Volgens Koen Van Keer laten we spinnen in huis dus best gerust. (gerust laten) (standaard.be)
oorspronkelijk was een netzak een netje met handvaten. Later werd de term ook gebruikt voor boodschappentas in het algemeen
vnw: boodschappentas
synoniem in de Kempen: netteke
uitdrukking: scheet, een ~ in een netzak
Vergeet je netzak niet, want anders moet je je boodschappen in je handen dragen…
luid, hevig hoesten
een diepzittende hoest hebben
zie ook verzamellemma geneeskunde
Amai, ge bast zo. Ge zijt toch geen borstvalling aan het krijgen?
Onze Jeroen is serieus ziek. Hij heeft een hele nacht liggen bassen. Ik heb er zelf niet van kunnen slapen.
Hij had een zware verkoudheid en baste als een hond.
> andere betekenis van bassen
jengelen, huilen, wenen
zie ook enteren
De kleine is al de hele dag aan het grinsen. Zijn tandjes komen door.
t’zin vandoage pelders me whoofvlees
(Het zijn vandaag aardappelen in de schil gekookt met hoofdvlees.)
> andere betekenis van pelder
het ergens goed hebben; wordt gezegd wanneer men iemand niet veel meer ziet
WNT:Op een goede weide staan e.d., een goed kosthuis hebben.
Hij is daar in goede weide, Harreb. (1861)
Op ‘en goei wei staan, een goed kosthuis hebben, ergens goed gevoed worden, Cornelissen-Vervliet (1903).
— De Febbe zit op een goede wei in Mechelen, wedervoer Tinneken, Vlaanderen (1904).
’k Zie da’ g’ hier op ‘n goe’ wee zijt, Teirl. (1922).
“Nu is het wel lang geleden dat we de Joris nog gezien hebben he?”
“Die zal op een goei wei zitten!”
uit de bol gaan
We gaan hem goed begaaien vanavond!
> andere betekenis van begaaien
een laagje verf afschuren met schuurpapier, matschuren
afslissen = tot op het hout fijn slissen
Slissen doet men men slispapier.
" ‘slissen’ is Vlaams voor het schuren met water en watervast schuurpapier (slispapier)." (forum oud.klei.nl)
> andere betekenis van slissen
drempel, opstap aan de deur
uitspraak in de provincie Antwerpen: dörpel, met doffe e achteraan
Voor als ge binnen gaat, pas op voor den dorpel, ge zoudt wel eens kunnen vallen.
middagmalen, lunchen
ook in de Kempen
men zegt ook: noeneteten (leiestreek)
wuk est van noeneteten: wat eten we deze middag?
zie ook noen
Gaan we nog niet noeneten? Mijne beer groost!
1) zeg je bv. tegen iemand, wanneer je zijn/haar naam plots bent vergeten.
zie ook: dinges, dinge
2) kan evengoed betekenen: een klein iets, een prulletje, een stukje, enz…
3) een meisje, jonge vrouw (zie ding)
uitspraak: dingske, dingeske, dinkske
zie ook dink
1) Hela, dingske! Luister ne keer!
Dingske dink, euh …, hoe is uwe naam nu weer?
2) Raap ‘s da’ dingske op de grond op, a.u.b.
3) Ziet dat schoon dingske daar lopen…
granito of terrazo: gebroken natuursteen met cement en eventueel kleurstoffen vermengd. Wordt na het ‘gieten’ gepolijst. Gebruikt voor vloeren, gootsteen, aanrecht, douche, vensterbanken,… omwille van duurzaamheid en onderhoudsvriendelijkheid. Vroeger in de typische geel/zwarte of wit/zwarte kleurencombinaties. Momenteel weer heel populair in alle mogelijke kleuren en patronen.
Dat keukentje is nog identiek zoals vijftig jaar geleden met een poembak in geel-zwarte frutsteen en al. En zeggen dat dat nu stukken van mensen kost.
plaats op het gelijkvloers, meestal een grote hal, waar de trap(pen) naar boven aanvangen
NL: trappenhuis
vnw: trappenhuis
ook trappenzaal, traphal, trappenhal
Van Dale 2018 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
In de trapzaal van het appartementsgebouw werkt de verlichting met een minuterie.
op je gemak, deugdoende neerzitten
vergelijk “vluggen” in Van Dale: van vogels zich in de zon in het zand koesteren
Nadat de kleine de ganse namiddag gespeeld had, flokte hij zich in de zetel en we hoorden hem van de ganse avond niet meer.
wat?
zie welk
uitspraak: klik op het pijltje om het woord te beluisteren
Wuk zeg je daar?
Wuk ligt er daar in de grond?
staat symbool voor een helderziende
herkomst: Madame Blanche is de naam van een waarzegster in het stripverhaal “Het Rattenkasteel” van Marc Sleen; zie ook Madame Soleil
Hoe kan ik dat nu weten? Ik ben Madame Blanche niet!
journalist: “Wanneer gaan de scholen terug open?” (n.a.v. de coronacrisis)
minister Weyts: “Ik ben Madame Blanche niet…”
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
