Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
nonsens verkopen, leuteren
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ge moet niet zo zeveren, manneke.
> andere betekenis van zeveren
- Chinees restaurant waar men gerechten kan afhalen
- de gerechten zelf
syn.: uithaalchinees, afhaalchinees, take away chinees
Van Dale 2016 online: BE
zie ook meeneempizza
De studenten koken meer zelf op kot: het eigen stoofpotje verdringt de meeneemchinees.
ook wel: fafoelitis.
Uiting van fafoel gedrag.
“Nen iPhone, gij hebt dat toch nergens voor nodig? Dat is gewoon fafoulitis!”
gaan eten in een Oosters restaurant (Chinees, Thais, Indonesisch)
Van Dale: chinezen
Als ge ‘s nachts nog groten honger hebt kund’altijd nog een Chineeske gaan doen: veel eten voor weinig centen.
klein soort van accordeon
zie ook tienbasser, trekorgel
vnw: trekharmonica
Van Dale 2014 online: gewestelijk, schertsend: trekharmonica
ook in de regio Brussel
> zie andere definitie van trekzakKlik op de afbeelding
Speel nog eens iets op den trekzak.
leraar die leerlingen tracht bij te werken die voor een bepaald vak achterop zijn geraakt, taakleerkracht
Vrouwelijk: taaklerares
vnw: (bnl.) leraar, lerares die leerlingen met moeilijkheden voor bepaalde vakken tracht bij te werken
Van Dale 2015 online in België
Ik had een goede taakleraar om mijn achterstand bij te werken na mijn hospitalisatie.
- klagen over, negatieve commentaar leveren op
- zijn eigen negatief uitlaten op iets of iemand
- iets of iemand verachten of er minachting voor hebben
De Mario zat weer heel den avond te kakken op de fiscus die zijn zwart geld op de Kaaimaneilanden had gevonden.
demorgen.be: Dan doen onze Rode Duivels het een stuk beter. Toch hebben Nederlanders wat weg om te ‘kakken’ op hun zuiderburen. Bij de talkshow Voetbal Inside zette Johan Boskamp een discussie in gang over riolering in België. Zijn gesprekspartners vroegen ze daarbij luid af of je wel op een moderne manier naar toilet kan gaan in ons land. Waarop Boskamp antwoordde: ‘Denk jij dat het een achterlijk land is?’
Al 8 maanden hoor ik niets anders dan dat ge altijd zit te kakken op de gebuur en op dingen die een ander ‘zogezegd’ verkeerd doet.
hek
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Rond het podium stond een hekken zodat opdringerige fans er niet bij zouden kunnen.
Ik ben met de auto tegen het hekken gereden.
bloemlezing De Standaard:
De 39-jarige R.B. uit Ichtegem reed zondagmiddag rond half twee met zijn lichte vrachtwagen tegen een hekken in de Engelstraat en sloeg daarna op de vlucht. (standaard.be)
Aan het begin versperren houten paaltjes de toegang en ook nabij de Torhoutstraat zorgt een hekken dat met een ketting gesloten is …(standaard.be)
In de Kortenbosstraat reed donderdag in de late avond een bus van De Lijn tijdens het opkomende stormweer tegen een hekken (standaard.be)
De toegang wordt versperd door een hekken met een wachter. (standaard.be)
In hun vlucht ramden zij een hekken en lieten nog wat buit achter. (standaard.be)
enz.
sterk, aanzienlijk, aanmerkelijk
Frans: sensible, sensiblement
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
“In het Frans: ‘sensible’. In Algemeen Nederlands wordt ‘gevoelig’ soms gebruikt als synoniem voor ‘duidelijk voelbaar’: ‘een gevoelige klap’, ‘een gevoelige les’. In Belgisch-Nederlands komt het ook voor in de betekenis ‘aanzienlijk’: ‘een gevoelige prijsstijging’.”
Ondanks dat we meer onkosten hebben gehad in het afgelopen jaar is onze winst toch gevoelig gestegen.
pech krijgen onderweg
ook: iets dat bv. stilvalt, kapot is, niet meer werkt, …
zie ook panne, in ~ liggen
vnw: in panne vallen: motorpech krijgen of storing, defect aan een toestel
Van Dale:
(Belgisch-Nederlands, spreektaal) in panne vallen
(leenvertaling van Fr. tomber en panne)
een defect krijgen aan een voertuig, een machine, een toestel
(in ’t bijzonder) motorpech krijgen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Mijn auto viel halverwege tussen Brussel en Gent in panne.
Ik ben met mijn boormachine in panne gevallen. Hebt gij er toevallig geen? Het is juist maar voor een gaatje in de muur te boren om dat kadertje op te hangen.
Ik ben met mijn leesbril in panne gevallen. Een oor eraf. Ik val in kosten (kosten, in ~ vallen).
bloemlezing De Standaard:
De Airbus van het leger, waarmee De Crem rondreist, is in panne gevallen. (standaard.be)
De gepantserde limousine van de Amerikaanse president Barack Obama is woensdag in panne gevallen (standaard.be)
Voetbalclub Sporting Hoegaarden viel in panne met de centrale verwarming en de douches in de kleedkamers. (standaard.be)
Verschillende vrachtwagens vielen in panne en moesten getakeld worden. (standaard.be)
Kleine Reuzin valt in panne (Antwerpen) – De Standaard
controle
vnw:
•controle, toezicht, verificatie, correctie
•onderhoud
•bezichtiging
zie ook klein nazicht, groot nazicht
Van Dale 2015: in België
DS2015 standaardtaal
zie ook nazicht doen
vgl. autonazicht
Mijn auto moet morgen binnen voor een nazicht.
Ik heb een afspraak bij de tantist voor nazicht.
Besluit onderhoud en nazicht van stooktoestellen voor verwarming gebouwen of aanmaak warm verbruikswater (vlaanderen.be)
In Antwerpen zijn bij nazicht van de Boerentoren enkele brokstukjes naar beneden gevallen. (vrt.be)
Woord uit de grafische wereld: afdekken
Wanneer een gedeelte van een te projecteren beeld ongewenst is kan men dit verbergen door het “af te cachen” (van het Frans “cacher”) met speciale verf of door er een stukje zwart papier over te kleven.
Dit noemde men “afcachen” (Voor de komst van de grafische computer programma’s)
Probeer het onscherp gedeelte van dat negatief “af te cachen” want dat mag niet zichtbaar zijn op de vergroting.
boodschappentas
< Provençaals: cabas < latijn: capax (= wat veel inhoudt, bevat), capere ‘nemen’
Als ze van de markt terugkwam, stak haar kabas vol groenten en fruit.
Een kabas werd vroeger gemaakt uit geweven dikke wol, meestal in een bloemmotief met donkergroene of -bruine fond, en met 2 leren handvaten.
> andere betekenis van kabas
inhalig persoon
Nu heeft die schuffel alle pralines alleen opgegeten!
< zie andere betekenissen van schuffel
een koopje, een gelukkig toeval, een gelegenheid
zie ook hazaard
< Frans: hasard: toeval, dat ge tegenkomt
Ik kon die bloes toch niet laten liggen. Voor die prijs is het een aazaard.
mededeling van een huwelijk of een overlijden in de vorm van een brief of kaart
Veronique trouwt in mei. We hebben de faire-part gehad.
bof
zie ook mol
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook verzamellemma geneeskunde
Onze kleine is al de hele tijd aan het jengelen en zijn gezicht is zo opgezwollen, hij zal toch niet de dikoor aan ’t krijgen zijn zeker?
straling
< Engels
Van Dale 2017
x?stralen
verouderd röntgenstralen
zie ook X-stralen; verzamellemma geneeskunde
Met x-rayapperaat worden zaken doorgelicht.
geld uit de muur, uit de bancontactautomaat halen of aan het loket van de bank
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook muur, uit de ~ halen
Voor we gaan terrassen moet ik toch wel eerst geld gaan afhalen.
demorgen.be: Geld afhalen straks niet meer gratis?
iets wat men normaal niet doet of koopt
zie ook folie
We gaan dit weekend naar Venetië: een folieke!
“Zegt uw partner ‘Ik heb een folieke gedaan’, check dan uw bankrekening. Een folieke (uiteraard komende van het Franse une folie) is een zottigheid, een onbezonnen daad.
Al kan het ook een mildere connotatie hebben. Dan is een folieke iets wat je er extra bij doet, een presentje dat je jezelf gunt. ‘Ik heb bij die jurk ook nog een halsketting gekocht, het was een folieke.’" (gva.be 24 aug. 2020)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
