Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
(militair) tuchtcompagnie, boetecompagnie, strafcompagnie
compagnie van gestrafte soldaten
“De eenheid werd gemeenzaam aangeduid met de benaming Compagnie Sans Floche als teken van de kwast die van de politiemuts van de veroordeelden verwijderd werd.” (https://18daagseveldtocht.be)
“Na de vrede met Nederland in 1839, besliste Pierre Emmanuel Chazal, toenmalig minister van Oorlog, in 1845 dat het Kamp van Beverlo een permanent militair kamp zou worden. Er zou alleen nog in goede baksteen en vast materiaal gebouwd worden. Eén jaar later zond hij de compagnie ‘sans floche’ (alle militairen uit die tijd droegen een kaki-muts met floche, waar ze bijzonder fier op waren. Bij soldaten die door de krijgsraad veroordeeld waren, werd de floche van de muts afgenomen) een tuchtcompagnie, naar het kamp om het zand van de heide tot op de turflaag weg te scheppen.” (vanlut.be)
“Voor erge zaken bestond de verbanning naar de “compagnie sans floches”, officieel “boetecompagnie” genoemd. Het kwastje (floche) werd van de soldatenmuts geknipt vandaar de naam. Deze gestraften werden onderworpen aan zware oefeningen en aan het opknappen van allerlei karweien ook in de voorlinies, met als wapen een geweer zonder grendel. Kortom een zware straf.” (Heemkundige kring Cuerna)
straatgoot
zie ook zep
Woordenboek der Nederlandsche Taal: zijp: Verouderd maar nog gewestelijk; in woordenboeken nog aangetroffen tot in de 20ste e. Riool of sloot naast een huis of weg; straatgoot.
Als iedereen in straat zijn zeppe uitveegt, dan zijn er geen problemen bij hevige regen.
wie weet
Ik zal mijn lottoformuliertje maar eens nazien, kwest heb ik de lotto niet gewonnen!
resten van graan
Wanneer het graan is gepikdorst blijven er stukjes staan en dat noemen we stoppelen.
kijken, stad Maastricht
zonder de bijbetekenis van “bespieden”
ook in de Kempen, het Hageland en Zuid-Limburg
loer ’s aevekes noa den euverkant/kijk eens even naar de overkant
Loert eens efkes mee, heb ik dat juist geschreven zo?
Hem zat altijd naar de TV te loeren.
van plan zijn
taaladvies.net vermeldt (van) zinnens (zijn) en van zin zijn als Belg. en (van) zins zijn als standaard in NL.
Dus VD05 markeert wel het Belg. maar niet het NL. Zo kennen we ze weer.
Awel, wat zijt ge van zin? Gaat ge er nog aan beginnen of niet?
Als dat burenlawaai blijft duren is hij van zin om te gaan verhuizen.
De burgemeester en schepenen laten officieel weten dat zij niet van zin zijn om voor diegene die bij de verhuis uit de boot vallen een oplossing te zoeken. (standaard.be)
Zo zou Apple, hetzij in de vorm van een anonieme bron, al laten verstaan hebben dat het niet van zin is om mee te werken (knack.be)
Sommigen van hen haalden dan ook hun schouders op aangezien ze toch niet van zin waren om te blijven. (vrt.be)
Hij lijkt niet van zin meteen het gaspedaal in te duwen om dit dossier erdoor te krijgen. (demorgen.be)
iets dat verduft ruikt, iets dat een keldergeur heeft
In goedkope, overjaarse wijn kan de keldergeest zitten als ge de fles opendoet.
leeuwerik, zie ook leiwerk
Ge moet de liewerken vangen terwijl zij trekken. (het ijzer smeden als het heet is)
met pensioen gaan, op pensioen gesteld worden
zie ook oppensioenstelling
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
vgl. emeritaat, op ~ gaan
Hij is al een jaar of vijf op pensioen.
Nog een paar jaar en de Jean gaat op pensioen. Als er tegen dan nog pensioenen zijn natuurlijk.
met een voertuig of te voet: omkeren en teruggaan
Ze reed de fietser aan en pleegde vluchtmisdrijf. Pas na een paar kilometer is ze teruggedraaid.
Ik denk dat we verloren gereden zijn, ik gaan hier terugdraaien.
Amai mijn voeten beginnen zeer te doen, ik gaan stillekesaan terugdraaien denk ik.
tijdsaanduiding: tot en met
Van 3 tot 11 november: in VL betekent dit tot en met 11 november, in NL tot en met 10 november (de 11de niet inbegrepen)
bron: https://taaladvies.net/tot-of-tot-en-met
De tentoonstelling loopt van 3 tot 11 november.
niet kunnen tippen aan iemand of iets
Och, jongen, ge komt nog niet aan de Paul zijn knoesels!
“Ik wil niet zeggen dat zo ne ktm absoluut onbetrouwbaar zou zijn, maar aan de knoesels van Honda komen ze op dat vlak toch nog niet denk ik.” (demotorsite.be)
glimworm, vuurvliegje, vuurkever (Lampyridae)
Wanneer men ’s avonds naar huis ging, zag men vaak vuurmaden. De mensen waren bang voor die lichtjes, omdat ze geloofden dat het iets met toverij te maken had. (uit de Vlaamse Volksverhalenbank)
gaan werken, meer bepaald in shiften
Hij moet vandaag met de nacht opgaan.
Gisteren is hij met de vroege opgegaan.
zich bemoeizuchtig opstellen
Op basis van veel meer googlementen in VL dan in NL. Dikwijls met negatie: niet (de) schoonmoeder spelen.
De Standaard: ‘’Ik ben geïnteresseerd in wat hij doet, maar het is niet aan mij om schoonmoeder te spelen en te zeggen wat hij moet doen.’
Als de oude paus nu ook nog de schoonmoeder van de nieuwe paus gaat spelen, gaat het kot in Rome te klein zijn. En ’t is daar pertangs vrij groot…
(SN ‘de hand’)
Aanleiding tot deze toevoeging was onderstaand citaat uit deredactie.be (2 juli 2013):
Iris Grace Halmshaw (3) danst graag op haar tenen en ze geniet van water, bomen en wind. Voorts houdt ze graag dingen vast, bij voorkeur in haar rechterhand. Wanneer ze in datzelfde hand een penseel vasthoudt, is ze tot wonderbaarlijke dingen in staat.
stoefer, spelmaker, iemand die neerkijkt op anderen
zie ook dikke nek, blageur, wiestergaai, blagaai
Niemand ziet die neuzemaker graag komen. Het is altijd hetzelfde met hem. Stoefen, stoefen en nog eens stoefen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
