Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
ruitje
< Frans: carreau
vgl. karrowen
Waar is mijn hemd met die bruine karokes?
Het is toch al gewassen en gestreken zeker?
jeuk
ook: huksel
zie ook jeuksel
Mijn handen juëken om die kleine eens een goei pandoering te geven!
Zo’n muggebeet da jukt om zot van te worden.
cardigan, gebreid vestje met knopen
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of op het puzzelstukje)
zie ook verzamellemma kledij
.jpg)
Groene golf
’t Is maar frisjes buiten, trek maar een golf bij aan.
soepvlees, groot stuk vlees dat suddert in de soep
zie ook boelie
Den boullie kan men achteraf koud eten, met mayonaise, anders is het nogal droog.
Klik op de afbeelding
Koude salade van boullie
groot warenhuis; ook supermarkt
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
DS2015 standaardtaal
google2016: >52.000; alle media!
Ik doe niet graag boodschappen in een grootwarenhuis. Geef mij maar de buurtwinkels.
gva.be: Het oudste en enige grootwarenhuis van Antwerpen, de Inno op de Meir, pronkt opnieuw zoals weleer.
knack.be: Het grootwarenhuis De Bijenkorf is de jongste jaren verveld van middensegment tot luxespeler.
standaard.be: Aan de westzijde van Bangkok is er een grootwarenhuis, Hang Sangkapan, speciaal voor monniken.
deredactie.be: Het gebouw is een typevoorbeeld van een grootwarenhuis uit de belle époque en is sinds 1983 een beschermd monument.
rennen, hardlopen
DS2015 standaardtaal, maar in Vlaanderen heeft “lopen” een engere betekenis, namelijk “zich snel op de benen bewegen”, in NL betekent “lopen” ook “zich op de benen bewegen”, in VL gebruikt men dan eerder “gaan”
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1; Gaandeweg dringt de Belgische betekenis ook in Nederland door. Mensen die voor hun plezier (hard)lopen noemen zichzelf ‘lopers’ en onderscheiden zich daarmee van trage wandelaars.
Ik heb de hele afstand gelopen.
Loopt, of ge mist uwen bus straks nog!
Waar is Armand naartoe? Hij is kwaad naar buiten gelopen.
Keen betekent volgens Van Dale (gewestelijk) pit van appel, peer, enz.
Kenke of kejenke is daarvan een afkorting.
zie ook keeën of keën, kenneke
Die appelsienen zitten vol kejenkes.
(archaïsch in Nederland)
kameel
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Middelnederlands kemel (ook Middelhoogduits kemel). In oorsprong hetzelfde woord als kameel, maar misschien vroeger dan deze vorm ontleend aan latijn camelus of anders rechtstreeks, ten tijde der kruistochten, ontleend aan arabisch gemel.
Een thans alleen nog in bijbeltaal, in verheven of plechtigen en statigen stijl, bij dichters, alsmede in enkele zegswijzen en spreekwoorden gebruikelijke naam voor den kameel, het bekende last- en rijdier van Arabieren en Aziaten.
.jpg)
Een kemel heeft twee bulten.
> andere betekenis van kemel
Periode van de dag tussen de middag en de avond, dus meestal vanaf 12u (of iets later) tot ongeveer 17u-18u (dit varieert nogal).
In Nederland wordt namiddag gebruikt voor wat in Vlaanderen de ‘late namiddag’ heet (ongeveer 16-18u); zie ook voormiddag.
Ook samenstellingen zijn standaardtaal in België: maandagnamiddag, dinsdagnamiddag, woensdagnamiddag, donderdagnamiddag, vrijdagnamiddag, zaterdagnamiddag, zondagnamiddag, gisterennamiddag, eergisterennamiddag, morgennamiddag, overmorgennamiddag
vgl.: ’s Woensdagsnamiddags (swoensdags-snamiddags)
DS2015 einde van de middag: standaardtaal
klemtoon op de tweede lettergreep (zie Vlaamse uitspraak)
zie ook namiddags, ’s ~
vg. middag, voormiddag
maandag 4 februari: pannenkoeken voor iedereen in de namiddag vanaf 14 uur .. (compostela.be)
Overpelt – Deze namiddag is rond 16.30 uur brand uitgebroken in het huis Willem II … (hbvl.be)
Bij een ongeval in Pelt is in de late namiddag rond 17.35 uur een kind van achttien maanden aangereden door een wagen. (hln.be 22/07/2021)
Grote drukte verwacht op Europese wegen, zeker vrijdagnamiddag en zaterdag. (hbvl.be)
De Wever en Magnette worden morgennamiddag bij de koning verwacht (standaard.be)
Het parlement werd gisterennamiddag ontruimd na een telefonische bommelding. (demorgen.be)
Tijdens een patrouille eergisterennamiddag namen agenten van de zone Limburg Regio Hoofdstad in de buurt van de Kiewitstraat een sterke cannabisgeur waar. (demorgen.be)
franje, korte siertouwkes aan een tapijt, gordijn of kledingstuk
In het Brugse: friengels
< Oudfrans fringe
.JPG)
Frenneke aan een tapijt
Kom, kind, hou u wat bezig, hier is nen borstel en kamt de frennekes van de tapijt.
“Dekor: living met heel postuurtjes en frularia op de kasten, een sofa met ‘frennekes’, deuren …” (guykeeren.be)
“Daarna deed ze een Shakirapakje aan, een topje en een broek met ‘frennekes’ en een blote buik die er behoorlijk afgetraind uitzag.” (concertnews.be 19 mei 2007)
snoepje – niet te verwarren met spekkies (zie meiskesvlees)
Van Dale 2014 online: gewestelijk suikerballetje
Van Dale 2018 niet algemeen suikerballetje, babbelaar
Etymologiebank:
spek 1 m. (suikerspek), West-Vlaams spekke v. zeer oude ontleening uit Latijn speciem (z. specerij); nu nog heeft Frans épice (J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal)
West-Vlaams: spekke
Oost-Vlaams: spekke, spek
Moet ge nog ne spek hebben?
> zie andere betekenis van spek
nieuwkomer
vnw: groentje, onervaren persoon, rekruut
zie ook bleuke
Bij iedere nieuwe lichting werden de bleus gedoopt.
(gewone) kleding, klederen
taaladvies.net: “Kledij wordt, vooral in België, ook geregeld gebruikt in de algemene betekenis ‘kledingstukken’ of ‘wijze van gekleed gaan’. Voor heel wat taalgebruikers – in Nederland, maar ook wel in België – heeft kledij in die betekenis een formele of ouderwetse bijklank.”
voor ‘gewone kleding’ verouderd in Nederland
zie stadskledij, turnkledij, werkkledij, speelkledij
Kinderen, breng morgen uw turnkledij mee!
De AN-vorm van bucht, die de overgang o < u vertoont.
Volgens Vandale online ontbreekt hem sommige betekenissen die bucht wel kent.
hark
ook in Oost-Vlaanderen
Van Dale 2018 niet algemeen
vergelijk Engels “rake” (hark)
zie ook: rakelen, rijf, gritsel
Gebruik die rakel om de bodem effen te maken!
gehaktbrood
Dikke Van Dale online:
vleesbrood:
zelfstandig naamwoord; de (m); meervoud: vleesbroden
(voorlopig toegevoegd in 2009)
in een broodvorm gebakken gehakt met kruiden
synoniem: fricandon, frikadellenkoek, gehaktbrood, vleeskoek
Van Dale professioneel:
vlees·brood (het)
1.(België) in broodvorm gebakken gehakt met kruiden
betekenisverwante termen
hyperoniem: gerecht
synoniem(en): fricandon
‘Vleesbrood’ is niet courant in Antwerpen, het woord zal oorspronkelijk uit een andere regio komen.
karton, pak, kartonnen verpakking voor melk, fruitsap, … afgeleid van de merknaam Tetra Brik
brik is een verwaterde merknaam van Tetra Brik®, zie verwaterde merknamen
Van Dale: (algemeen Belgisch-Nederlands) baksteenvormige kartonnen verpakking van dranken
zie ook: melkbrik
We hebben geen melk meer. Staat er nog nen brik in de stock?
manier van schrijven, handschrift
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
zie ook: doktersgeschrift, kattengeschrift
Zij heeft een schoon geschrift.
Ik kan mijn eigen geschrift bij momenten zelf niet lezen.
Onleesbaar geschrift probleem voor apothekers – De Standaard
Voor leerkrachten met een niet al te goed geschrift, zijn de digitale borden handig.(standaard.be)
Toen Anna op vraag van de burgemeester het gulden boek ondertekende, stelde zij vast dat haar geschrift ’bijlange zo mooi niet is dan dat van …(standaard.be)
rubber op basis van natuurlijke latex
uitspraak: /katsjoe/, /kaoetsjoe/
< Frans: caoutchouc > quechua cauchu of cauchuc
Belgisch-Nederlands volgens het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
Van Dale 2008 online: caoutchouc:
1. rubber (znw., het, dem)
2. rubberen (bnw., alleen attributief)
Van Dale 2018: caoutchouc
< 1847, Frans < Spaans caucho (rubber) < Caraïbische indianentaal cahuchu
verouderd rubber, gummi
De autobanden van de racewagen zijn vervaardigd uit caoutchou.
“… die ermee begon dat ik in 1966 aan Sinterklaas een zebra had gevraagd en in plaats daarvan een paar caoutchouc botten kreeg.” Herman Brusselmans, Heilige schrik (2011)
stofjas
Vroeger droegen de jongens een schabbe op school.
Een zwarte die achteraan met knoopjes werd dichtgemaakt, ofwel een grijze met de knopen vooraan
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
