Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
Klik op de afbeelding
Een rotzak is een Vlaamse Gaai en geen ekster.
fluisteren
vnw: fluisteren, smoezen
< Middelnederlands veselen
Ik zal het u in uw oor vezelen.
Wat zitten jullie daar te vezelen?
Dikwijls lag je in je bed, met je handen in elkaar iets te vezelen… Als we dan heel goed luisterden waren dat telkens dezelfde woorden die terugkeerden (familie-bruynooghe.be)
Wat belieft u, wablief
Van Dale 2016 online: BE
zie ook wabliefter, wabliefteru; wablieft zeggen de boeren
Zegt niet “wa”, zegt “wablieft”!
“Morgen pak ik de vlieger naar New York.”
“Wablieft?”
Weervrouw Jill Peeters wint Wablieft-prijs voor duidelijke taal (demorgen.be)
glijden
Bemerk ook de overeenkomst met het Nederlandse woord ‘gletsjer’ (ijsveld in het hooggebergte dat door zijn eigen zwaarte naar beneden glijdt).
Ook gebruikt in de zin van ‘laat u maar eens goed gaan’, ‘laat u maar eens goed gletsen’.
Jongens, blijf maar van die hoop samengeveegde sneeuw af: ge gaat eraf gletsen en iets breken.
in paniek geraken, panische schrik krijgen
vnw: pani(e)keren:
•in paniek raken of zijn, paniekerig doen
is standaardtaal in België
SN: in paniek raken (vrt Taalnet)
Van Dale 2016 online: BE
in Nederland: panieken
→ Fr. paniquer < la panique < Pan (de bosgod Pan joeg mensen en nimfen door zijn verschijningen angst aan)
zie ook panikeur; niet panikeren
Ze begon helemaal te panikeren, toen ze merkte dat ze de trein had gemist.
Maar toen ze twaalf meter gedaald was, zag ze duidelijk het hachelijke van haar situatie in en panikeerde. (vrt.be)
Evenepoel verliest gele trui in bergrit, maar panikeert niet. (demorgen.be)
Enkel Kums is dan nog niet einde contract.De resultaten zijn slecht, maar ik hoop het bestuur niet paniekeert. (voetbalprimeur.be)
Een rondtrekkende persoon, meestal een eenzaat, die op den dool is.
werkwoord: tjolen
Gust is een echte tjoolder. Ik kom hem tegenwoordig overal tegen. Hij is echt op den tjool.
vensterbank
ook: kazijn, kassijn(e) (later: kozijn)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: kassijn – kassijne – kazijn – kozijn
Middelnederlands cassijn, cassine, oud-noordfrans ‘cassin’/‘chassin’
In de zuidndl. dialekten is de vorm met a en stemlooze intervocalischen consonant tot den huidigen dag bewaard gebleven, in het Noorden was reeds in het begin van de 17de eeuw kozijn in gebruik, dat echter pas veel later als ”standaardvorm” is erkend.
als samenstelling: veisterkassien, vensterkassijn
Waasland: kassijn: dialect voor omlijsting
zie ook: rijchel
De kassiene staat vol bloempotjes met cactussen.
streken hebben, veel show verkopen
Antw: zjesten ebbe/emme
Hageland: gest hebben
< Frans "geste: – expressief- gebaar cfr. “gesticuleren” < Latijn gestus
zie ook gestevent, zjaarkloot
Amai, die heeft nogal gesten; die komt hier met zijne chiquen auto een beetje showen zodat iedereen em gezien heeft.
Helaba, een beetje dimmen misschien? Ge moet niet zoveel gesten hebben.
volksfeest, soort kermis met winkelkraampjes en atracties op straat
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Oorsprong: In Vlaanderen werd er vroeger vlees en haring gebraden tijdens de volksfeesten, vandaar de benaming “braderij”. In het West-Vlaams wordt dit – net zoals alle andere woorden met een lange ij – “braderie” uitgesproken (met een korte i).
Onze slachter bakt elk jaar sossissen en hamburgers op de braderij.
De braderij is uitgeregend.
etalage, vitrine
vnw: etalage, winkelraam
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2018 online: BE
Vandalen hebben zondag in alle vroegte het uitstalraam van bakker Liekens aan diggelen geslagen.
iemand die dijken graaft (‘delft’) met een spade
zie ook: dijkendelver
Hij kan eten gelijk nen diekendelver. (hij kan verschrikkelijk veel eten)
vacaturestop, personeelsstop
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015: standaardtaal
ook: wervingsstop
Om de crisis te counteren vaardigde de directie al een tijd geleden een aanwervingsstop uit.
iemand die licht aan het wenen slaat, huilebalk, drenzer
zie ook: enteraar
Wat een grinspot zijt gij nu! Kijk eens in de spiegel, wat voor een lelijk gezicht dat is!
schommel
zie ook: bies, biezabijs, bijs, bijze, boes, boeschcammeré, boesjkammeree, ratak, ratek, renne, rennekoker, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, toeter, touter, wippentater, zwier
De kleine zit op de suur.
snel stappen
ervandoor ~:
op “hoge” snelheid ervandoor gaan
< sporen: zich snel voortbewegen, ijlen (bron: Woordenboek der Nederlandsche Taal)
Toen zijn kwaad wijf de café binnenkwam spaarde hij er direkt vandoor.
teveel van iets zeggen, hebben of doen, genoeg hebben, niet verder hoeven
Zoon! Ge zijt nu al een hele tijd de andere kinderen aan het plagen. Stop ermee, want ge hebt 100!
er bijlange na nog niet zijn, bijlange na nog niet klaar zijn, nog veel werk aan de winkel hebben
ook: nog niet aan de nieuw patatjes zijn
zie ook patatjes, nieuwe ~
Zo te horen op het nieuws zijn we nog niet aan de nieuw patatjes met de regeringsvorming.
gepikeerd zijn, op zijn tenen getrapt zijn, beledigd zijn
zie ook tenen, iemand op zijn ~ trappen
Fons is in zijn gat gebeten sinds ik zei dat hij wat minder geld moet opdoen.
Gaastra hoopt dat deze ontnuchtering Timmers kan wakkerschudden. “Hopelijk is hij hierdoor in zijn gat gebeten. Hij is als een komeet omhooggeschoten en door de pers als een superster neergezet.” (Sporza.be)
koelkast, frigo
ijskast is SN, maar wordt in Vlaanderen meer gebruikt dan koelkast
Er staat cola koud in de ijskast.
bekaf, doodmoe, afgepeigerd
vnw: bekaf, uitgeput, doodmoe
< “Zijn pomp is af, zijne krachten zijn uitgeput.” (Cornelissen-Vervliet (1899))
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
DS2015 standaardtaal
We hebben een hele remork houtstompen gekloven en gestapeld onder het afdak en ik ben pompaf.
“Ik doe het heel graag en ik wil het goed doen, maar ik kan je verzekeren dat het een loodzware job is, dat je ’s avonds pompaf bent”, zo klinkt … (vrt.be)
Eline & Younes zijn pompaf na een hele dag tegelen. (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
