Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
vrij
ook in (Zuid-)Limburg en Antw. courant (geweest)
Fr.: libre
vermoeidheid
in prov. Antw.: mugte
Ge hebt zakken onder je ogen, tis verzekers van moechten.
bundel lange twijgen, fijne takken, samengebonden met touw of een twijg.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: pensaard
Van frans pansard, eene afl. van frans panse.
1. Dikbuik, iemand met eene dikke pens. Vernederlandsching van het franse woord, onder invloed van pens. Verouderd.
2. Gewestelijk (in het Land van Waas) in den zin van: takkebos (Joos (1900-1904)). Waarschijnlijk hetzelfde woord als het voorgaande en eene schertsende toepassing daarvan.
Ik heb de bomen gesnoeid en enkele pensaerts gemaakt.
openen
Ik keek vreemd op toen ik dit woord hoorde, als brabander in limburg. Welke limburger helpt mij hiermee? Zie reactie.
Was de deur nog op slot? Dan ben ik zeker vergeten ze open te sluiten.
het podium (toneel, theater, …)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
N-NL: bühne (in VL bijna uitsluitend schrijftaal)
(Verhoudigsgewijs veel meer googlementen voor “op de scène” in VL dan in NL. En omgekeerd voor "op de bühne.)
Helmut Lotti staat terug op de scène. Deze keer zonder bombast, maar met eigen Nederlandstalige – euh.. Vlaamse -liedjes.
achtervoegsel dat een (meestal pikant?) gerecht aanduidt: saus special, friet special, pizza special, …
uitspraak op zijn Frans
SN: (VD95) speciaal: gerecht met bepaalde toevoegingen, vb. hamburger speciaal
Voor mij ne grote met pickles en ne curryworst special om mee te nemen astemblieft.
te kennen geven dat er iets of iemand te min is.
Standaardtaal: ‘voor iemand of iets’ zijn neus optrekken
met minachting bejegenen, te min achten (Van Dale)
vnw: zijn neus optrekken: zijn neus ophalen, ontevreden zijn
Van Dale 2013 online:(gewestelijk) ontevreden, misnoegd, teleurgesteld zijn
Ons moeder zaliger, had ooit eens bij de fritten een spiering kotelet gebakken. Onze vader trok zijne neus op en smeet het stuk vlees terug in de pan. Het was te min voor meneer omdat het gene paardenbiefstuk was.
Ge moet uwe neus zo niet optrekken. Als het u niet aanstaat gaat dan maar ergens anders waar dat het beter is.
Dat is toch ne malcontente mens. Heelder dagen loopt die met opgetrokken neus rond alsof em stront riekt (stront rieken).
onmiddellijk, onverhoeds, bruusk, in één keer, in één beweging, …
Maasland: aboepertant
niet in Van Dale 2013 online
Noord-Nederland: op stel en sprong
De Strangers: Op slag en stoot wou Nonkel Mil nen automobil…
Zo zat als een patat stapte hij in zijn auto. Maar toen hij vijf straten verder die vitrine van den bakker inreed was hij op slag en stoot nuchter.
per ongeluk, per vergissing
Hij ging pardoes een verkeerde deur binnen en daar was de dokter juist bezig een half blote madam te onderzoeken. Hij was rapper buiten dan binnen.
aderontsteking, flebitis
ook flebit
van het Frans phlébite
Tante had een flebiet in haar been en moest spataderkousen dragen.
lichaamskracht
De Stan had macht gelijk een paard.
Ik heb geen macht nimeer in mijn handen.
aanstalten maken om te vertrekken
< andere definitie van ermee weg zijn
Ben ermee weg, salut en de kost, tot een van de
het naar binnen en naar buiten gaan
Van Dale 2015 online kent binnengaan als SN, maar buitengaan als Belgisch-Nederlands
binnen- en buitengaan kent Van Dale 2015 online niet
vgl. binnen~ en buitenlopen; binnen~ en buitenwippen
zie ook buiten~ , buitengaan
apotheek.be: Hij beheert ook de kwaliteit van de producten die hij aflevert en controleert alle goederenstromen die de apotheek binnen- en buitengaan.
vivantie.be: Dankzij uw gepersonaliseerde sleutel kan u dag en nacht het gebouw en uw flat binnen- en buitengaan.
hrworld.be: Controle van werknemers bij het binnen- en buitengaan
languit
Ze lag langsuit op hare rug in de groentenhof te genieten van de zon, met haar voorpootjes ingetrokken.
regering, uitvoerende macht
soms ook: overkoepelend orgaan
Van Dale online 2022:
1 uitvoerend bewind, bestuur
2 (België) regering van een gewest, of van een gemeenschap
zie: moslimexecutieve, en bij affecteren
“De Vlaamse overheid is in de puberteit blijven steken. Het is een relatief jonge staatkundige entiteit: de eerste Vlaamse regering, tot 1993 de Vlaamse Executieve genoemd, werd in 1981 opgericht.” (DS, Bart Somers 12/03/2014)
De Waalse executieve heeft zopas haar begrotingskontrole afgerond. Uiteindelijk werden voor 2,5 miljard bijkredieten aanvaard.
Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Executieve betreffende de behandeling door de gemachtigde ambtenaar van de aanvragen om stedebouwkundige vergunning.
Het gevaar voor een beleidsvacuüm werd langs de kant van de Vlaamse Gemeenschap bezworen door het Besluit van de Vlaamse Executieve van 24 juli 1985.
(voorbeeldzinnen uit diverse informatieplatforms)
of, alsof, ofals
> tegenwoordig vrijwel verouderd
Hij ging tekeer ofwant hij met een naald was gestoken.
Van een Genker dialectwebsite plukte ik volgende zinnen:
De minse bekieëken oos ofwant doo e wonner gebierd woas.
Doobij koeme nog de boois, dei oppe boute rondvèègde vier te ziehn ofwant doo niks sjilde oan de laan, de bieëke, de wijers en al wat het labeer oangónk.
Bij Veldeke.be:’t Ès zjust ofwant er al wat rechtsteet weg wilt maeë.
uitdrukking (fig.) ergens iets van weg- of afhalen, beknibbelen, bezuinigen
Heel politiek Vlaanderen draagt de gevolgen van het einde van dit kartel: nu is weer een stuk van het werkbare politieke veld afgeknipt. (Carl Devos)
Van alle lonen en uitkeringen werd 2% afgeknipt door middel van een indexsprong. (Rudy De Leeuw)
ruimte, plaats
weister
goa ne kjèr eut méne wijster = maak plaats voor mij
’k ee nie veel wijster = ik heb niet veel plaats
opnieuw
Ver hébbe alles opnêr getéld ên hêrberèèkend, mêr ’t kimp nog nie aut. (we hebben alles herteld en opnieuw berekend, maar de fout is niet gevonden)
Nau kan ich wier heilegans opnêr beginne. (nu kan ik weer helemaal opnieuw beginnen)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.