Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Top woorden

    Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.

    #15461

    lieber
    (bn.)

    vrij

    ook in (Zuid-)Limburg en Antw. courant (geweest)

    Fr.: libre

    • In de winterperiode zet ik mijn versnelling van de wagen in eerste, de handrem laat ik lieber staan. Zo vriest deze niet vast.
    • Mensen die zich tijdens de oorlog niet uit liebere wil gingen aangeven voor werktaken, werden opgepakt en gedeporteerd naar Duitsland.
    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door janwitloof en laatst gewijzigd door LimoWreck (22 Jul 2021 22:34)

    👍
    293

    #15462

    moechten
    (de ~ (v.), geen mv.)

    vermoeidheid

    in prov. Antw.: mugte

    Ge hebt zakken onder je ogen, tis verzekers van moechten.

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door dsa en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 09:42)

    👍
    293

    #15463

    pensaert
    (ne ~ (m.), -s)

    bundel lange twijgen, fijne takken, samengebonden met touw of een twijg.

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: pensaard

    Van frans pansard, eene afl. van frans panse.
    1. Dikbuik, iemand met eene dikke pens. Vernederlandsching van het franse woord, onder invloed van pens. Verouderd.

    2. Gewestelijk (in het Land van Waas) in den zin van: takkebos (Joos (1900-1904)). Waarschijnlijk hetzelfde woord als het voorgaande en eene schertsende toepassing daarvan.

    Ik heb de bomen gesnoeid en enkele pensaerts gemaakt.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door moomer en laatst gewijzigd door de Bon (07 Aug 2021 04:51)

    👍
    293

    #15464

    opensluiten

    openen
    Ik keek vreemd op toen ik dit woord hoorde, als brabander in limburg. Welke limburger helpt mij hiermee? Zie reactie.

    Was de deur nog op slot? Dan ben ik zeker vergeten ze open te sluiten.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door de Bon (07 Aug 2021 03:24)

    👍
    293

    #15465

    scène
    (zn. v., ~s)

    het podium (toneel, theater, …)

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1

    N-NL: bühne (in VL bijna uitsluitend schrijftaal)

    (Verhoudigsgewijs veel meer googlementen voor “op de scène” in VL dan in NL. En omgekeerd voor "op de bühne.)

    Helmut Lotti staat terug op de scène. Deze keer zonder bombast, maar met eigen Nederlandstalige – euh.. Vlaamse -liedjes.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Aug 2021 13:12)

    👍
    293

    #15466

    special
    (bn.)

    achtervoegsel dat een (meestal pikant?) gerecht aanduidt: saus special, friet special, pizza special, …

    uitspraak op zijn Frans

    SN: (VD95) speciaal: gerecht met bepaalde toevoegingen, vb. hamburger speciaal

    Voor mij ne grote met pickles en ne curryworst special om mee te nemen astemblieft.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door FOOTBALLQUIZ (25 May 2025 13:38)

    👍
    293

    #15467

    neus, zijne ~ optrekken
    (uitdr. )

    te kennen geven dat er iets of iemand te min is.

    Standaardtaal: ‘voor iemand of iets’ zijn neus optrekken
    met minachting bejegenen, te min achten (Van Dale)

    vnw: zijn neus optrekken: zijn neus ophalen, ontevreden zijn

    Van Dale 2013 online:(gewestelijk) ontevreden, misnoegd, teleurgesteld zijn

    Ons moeder zaliger, had ooit eens bij de fritten een spiering kotelet gebakken. Onze vader trok zijne neus op en smeet het stuk vlees terug in de pan. Het was te min voor meneer omdat het gene paardenbiefstuk was.

    Ge moet uwe neus zo niet optrekken. Als het u niet aanstaat gaat dan maar ergens anders waar dat het beter is.

    Dat is toch ne malcontente mens. Heelder dagen loopt die met opgetrokken neus rond alsof em stront riekt (stront rieken).

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (31 Jul 2024 07:47)

    👍
    293

    #15468

    slag, op ~ en stoot
    (uitdr.)

    onmiddellijk, onverhoeds, bruusk, in één keer, in één beweging, …
    Maasland: aboepertant

    niet in Van Dale 2013 online
    Noord-Nederland: op stel en sprong

    De Strangers: Op slag en stoot wou Nonkel Mil nen automobil…

    Zo zat als een patat stapte hij in zijn auto. Maar toen hij vijf straten verder die vitrine van den bakker inreed was hij op slag en stoot nuchter.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (06 Aug 2021 17:38)

    👍
    293

    #15469

    pardoes
    (bw.)

    per ongeluk, per vergissing

    Hij ging pardoes een verkeerde deur binnen en daar was de dokter juist bezig een half blote madam te onderzoeken. Hij was rapper buiten dan binnen.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (07 Aug 2021 17:25)

    👍
    293

    #15470

    flebiet
    (zn. o.)

    aderontsteking, flebitis
    ook flebit

    van het Frans phlébite

    Tante had een flebiet in haar been en moest spataderkousen dragen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Kastanjeoog en laatst gewijzigd door de Bon (04 Aug 2021 18:50)

    👍
    293

    #15471

    macht
    (zn. v.)

    lichaamskracht

    De Stan had macht gelijk een paard.
    Ik heb geen macht nimeer in mijn handen.

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door de Bon (09 Aug 2021 20:28)

    👍
    293

    #15472

    ermee weg zijn
    (uitdr.)

    aanstalten maken om te vertrekken

    < andere definitie van ermee weg zijn

    Ben ermee weg, salut en de kost, tot een van de

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 18:16)

    👍
    293

    #15473

    binnen~ en buitengaan
    (vaste woordverbinding)

    het naar binnen en naar buiten gaan

    Van Dale 2015 online kent binnengaan als SN, maar buitengaan als Belgisch-Nederlands
    binnen- en buitengaan kent Van Dale 2015 online niet

    vgl. binnen~ en buitenlopen; binnen~ en buitenwippen

    zie ook buiten~ , buitengaan

    apotheek.be: Hij beheert ook de kwaliteit van de producten die hij aflevert en controleert alle goederenstromen die de apotheek binnen- en buitengaan.

    vivantie.be: Dankzij uw gepersonaliseerde sleutel kan u dag en nacht het gebouw en uw flat binnen- en buitengaan.

    hrworld.be: Controle van werknemers bij het binnen- en buitengaan

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (28 Jul 2021 16:58)

    👍
    293

    #15474

    langsuit
    (bw.)

    languit

    Ze lag langsuit op hare rug in de groentenhof te genieten van de zon, met haar voorpootjes ingetrokken.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (12 Jul 2021 22:33)

    👍
    293

    #15475

    executieve
    (znw. de ~ v ~n)

    regering, uitvoerende macht
    soms ook: overkoepelend orgaan

    Van Dale online 2022:
    1 uitvoerend bewind, bestuur
    2 (België) regering van een gewest, of van een gemeenschap

    zie: moslimexecutieve, en bij affecteren

    “De Vlaamse overheid is in de puberteit blijven steken. Het is een relatief jonge staatkundige entiteit: de eerste Vlaamse regering, tot 1993 de Vlaamse Executieve genoemd, werd in 1981 opgericht.” (DS, Bart Somers 12/03/2014)

    De Waalse executieve heeft zopas haar begrotingskontrole afgerond. Uiteindelijk werden voor 2,5 miljard bijkredieten aanvaard.

    Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Executieve betreffende de behandeling door de gemachtigde ambtenaar van de aanvragen om stedebouwkundige vergunning.

    Het gevaar voor een beleidsvacuüm werd langs de kant van de Vlaamse Gemeenschap bezworen door het Besluit van de Vlaamse Executieve van 24 juli 1985.

    (voorbeeldzinnen uit diverse informatieplatforms)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Feb 2022 13:31)

    👍
    293

    #15476

    ofwant
    (voegw.)

    of, alsof, ofals

    > tegenwoordig vrijwel verouderd

    Hij ging tekeer ofwant hij met een naald was gestoken.

    Van een Genker dialectwebsite plukte ik volgende zinnen:
    De minse bekieëken oos ofwant doo e wonner gebierd woas.
    Doobij koeme nog de boois, dei oppe boute rondvèègde vier te ziehn ofwant doo niks sjilde oan de laan, de bieëke, de wijers en al wat het labeer oangónk.

    Bij Veldeke.be:’t Ès zjust ofwant er al wat rechtsteet weg wilt maeë.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door fansy (08 Aug 2021 05:59)

    👍
    293

    #15477

    afknippen
    ( knipte af, afgeknipt)

    uitdrukking (fig.) ergens iets van weg- of afhalen, beknibbelen, bezuinigen

    Heel politiek Vlaanderen draagt de gevolgen van het einde van dit kartel: nu is weer een stuk van het werkbare politieke veld afgeknipt. (Carl Devos)

    Van alle lonen en uitkeringen werd 2% afgeknipt door middel van een indexsprong. (Rudy De Leeuw)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door LeGrognard (11 Aug 2021 06:32)

    👍
    293

    #15478

    wijster
    (de ~ (m.), ~s)

    ruimte, plaats
    weister

    goa ne kjèr eut méne wijster = maak plaats voor mij
    ’k ee nie veel wijster = ik heb niet veel plaats

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door tielts dialect en laatst gewijzigd door de Bon (08 Aug 2021 15:14)

    👍
    293

    #15479

    opnêr
    (bw.)

    opnieuw

    vgl. obbenêr, opneut

    Ver hébbe alles opnêr getéld ên hêrberèèkend, mêr ’t kimp nog nie aut. (we hebben alles herteld en opnieuw berekend, maar de fout is niet gevonden)
    Nau kan ich wier heilegans opnêr beginne. (nu kan ik weer helemaal opnieuw beginnen)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door petrik (02 Aug 2021 04:47)

    👍
    293

    #15480

    geseling, een kermis is een ~ waard
    (uitdrukking)

    zie Een kermis is een geseling waard

    .

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (11 Aug 2021 00:33)

    👍
    293

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.