Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
kinderspel
spelregels zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Steen,papier,schaar
google2015:
blad, steen, schaar: .BE (1.800) ; .NL (912 )
schaar, steen, papier: .BE (3.020) ; .NL (402)
Steen, papier, schaar .BE (1.660) ; .NL (12.700)
Deze google-cijfers zijn niet helemaal in overeenstemming met het Scouts&Gidsen-onderzoek (zie voorbeeldzin). Wel is er in VL blijkbaar meer diversiteit in de naamgeving van het spel dan in NL.
zie ook Vlaamse volgorden; scheir
Is het nu blad-steen-schaar of schaar-steen-papier? Vlaanderen hanteert geen eenduidige naam van het spel. Daarom wou Scouts en Gidsen Vlaanderen nagaan waar welke term gebruikt werd en riep haar leden op om een enquête in te vullen. Daaruit bleek dat de meerderheid van Vlaanderen blad-steen-schaar zegt, hoewel een strook van Antwerpen tot Brussel schaar-steen-papier zegt. (vtm.be)
Geen toss, maar blad-steen-schaar: Engelse topref wordt 3 weken geschorst (vrt.be)
Karakterisering van een socialisme dat voorhoudt dat voor het volk eten en drinken belangrijker is dan cultuur. Wordt teruggebracht op de socialist Anseele in Gent:
nieuwsblad.be: Men verweet hem ook de promotor van het biefstukkensocialisme te zijn?
“Daar zit een anekdote aan vast. In 1907 kwamen de promotors voor de vernederlandsing van de universiteit van Gent bij Anseele aankloppen. Hij zei hen dat het Vlaamse volk wel dringender noden had. Biefstukken?, vroegen ze hem. Ja, biefstukken, zei hij. De schrijver Cyriel Buysse heeft die anekdote een eigen leven gegeven. Hij liet iemand in een zaal roepen wij willen biefstukken.”
vier.be: Biefstukkensocialisme? Dat is iets wat de andere partijen hebben uitgevonden, en dus niet juist!", zo verklaarde burgemeester Tobback duidelijk. Het leverde Leuven echter wel de punten op!
destandaard.be: ,,Het biefstukkensocialisme is zinvol geweest, u hoeft daar niet denigrerend over te doen’’, snauwde Steve Stevaert enkele jaren geleden een journalist toe. Steve was toen nog geen voorzitter van het kartel SP.A/Spirit. En van zijn kookboek stond nog geen letter op papier.
Eigenlijk had Steve gelijk om die reporter op zijn nummer te zetten. Het biefstukkensocialisme refereert rechtstreeks naar de boutade: Erst kommt das Fressen, dann die Moral. Anders gezegd, een mens leeft niet van de hemelse dauw alleen.
demorgen.be: “Uitgeteerd, van biefstukkensocialisme naar loft- en bakfietssocialisme”, concludeert Dedecker.
vuile slordige vrouw
uitspraak /vule poere/
herkomst: in Vlaams België — gewoonlijk in den vorm poere — een naam waarmee een kat wordt geroepen; vervolgens ook in het algemeen een naam voor een kat. (Woordenboek der Nederlandsche Taal); “vuile poere” betekent dus waarschijnlijk zoveel als “vuile poes”; “poes” is vaak een negatieve benaming voor een vrouw
Vette haren, slordige kleren die nooit gewassen worden, een raam met gescheurde gordijnen en een voordeur die haast niet open kan door de rommel die er achter ligt, wel als daar geen vuile poere woont?
verkoop waarbij men extra korting geeft bij aankoop van twee of meer stuks (commerciële techniek die o.a. veelvuldig toegepast wordt in de sperperiode)
Van Dale 2018 online: BE
SN betekenis: verkoop waarbij de koper van een artikel verplicht is tevens een ander artikel te kopen
opm: De koppelverkoop waar VD op doelt is van een andere orde. Bv. verkoop van een (goedkope) gsm gekoppeld aan een abonnement.
retaildetail.be: Koppelverkoop is dé trend bij begin sperperiode
demorgen.be: De ministerraad heeft definitief het wetsontwerp goedgekeurd dat koppelverkoop toelaat, de sperperiode afschaft en solden toelaat op alle producten.
bultenaar, iemand met een bochel
bijnaam of aanduiding van een bultenaar
de oude uitdrukking: het is de bult zijn eigen schuld, dat hij zijn kas moet dragen.
De Bult spreekt
Hier is de bult, de rammelkast,
de knobbelvent, de leuke gast,
de dwerg die ’t hoofd omhoog moet steken
als hij zijn zonen toe wil spreken."
(Willem Elsschot)
(jongerentaal) leugen, bluf, idiotie, grap, onwaarheid
zie ook spekken
- Ik heb honderd op honderd voor wiskunde.
- Wat ne spek! Spekbeer!
> zie andere betekenis van spek
Een speciaal/raar/vreemd persoon, een erg geval
Waar heb jij het in je hoofd gehaald om een schaap van de boer te stelen? Gij zijt toch ook nen schouent!
rode bessen
Wie vroeger een tuin had en nu nog trouwens had zwinbeierstruiken, waarvan men confituur van maakte.
iets wat dient om onaangenaams te verbergen
< Frans: “cacher” verbergen en “misère” ellende
oorspronkelijk: bovenkleding die versleten onderkledij voldoende verschool om te verbergen dat men eigenlijk in armoe leefde.
Er is een stuk verf van uwe muur gebladderd, hangt er een schilderij over as cache-misère!
Als ge een ouder huis wilt gaan huren, goed uitzien naar vochtplekken die overschilderd zijn want dat is dikwijls een cache-misère.
Het resultaat van seks tussen nen haan, een kat en nen hond.
Ook wel gebruikt als koosnameke.
Wa krijgde als nen haan, een kat en nen hond een kinneke maken?
E koekeloerepoezewoefke.
Komd is ier, mijn koekeloerepoezewoefke! (bijv. tegen uw wijf)
politiek: Politici die tussenkomen in particuliere dossiers van burgers (werk, administratie, problemen, gerecht, …)
Soms ook Sociaal dienstbetoon, politiek dienstbetoon
vgl. maatschappelijk dienstbetoon
Van Dale 2016 online: BE
vnw: politiek dienstbetoon: bemiddeling bij de overheid door een politicus, ten gunste van zijn of haar kiezers
De krokodil van de Belgische politiek, Herman Decroo, is ook de kampioen dienstbetoon. Hij houdt nog altijd zitdagen waarop de mensen met hun problemen bij hem terecht kunnen.
De Standaard: ‘Ik doe dit graag’, zegt Platteau. ‘Ik ben graag bij de mensen en help ze graag. Sommige mensen gaan graag zwemmen of verzamelen postzegels. Wel, mijn hobby is sociaal dienstbetoon, ik ben graag burgemeester.
devolkskrant.nl: ‘Sinds jaar en dag bezoeken Belgen de spreekuren van politici. Burgemeesters, gemeenteraadsleden, kamerleden, senatoren en ministers houden wekelijks zitdagen. Het fenomeen heet politiek dienstbetoon.’
zie herhaling prefix werkwoord
-
een schuimspaan
< visspaan
in Antwerpen: schepspon
in Brugge: vispoan (om kookvis uit het water te scheppen)
Geef mij eens het vispoal, zo kan ik de bloemkool uit het hete water scheppen.
dommerik, stommekloot
< clown
“Gij se kloon! Moete da nu doen! Zie na wat er van komt!” Zei ons moeder soms tegen mijn broer als die weer iets had uitgestoken (uitsteken) wat niet deugde maar waarmee ze wel kon lachen.
> andere betekenis van kloon
loensen
Leunkt zo met loensende blik niet naar mij, ik zie het wel.
Benoemd zijn met een vast statuut in het onderwijs of bij de overheid.
Van Dale 2015 online vemeldt het ongemarkeerd, maar meer googles in BE dan in NL
zie ook: benoemen; benoemen, vast ~; vaste benoeming; statutair
Een vastbenoemd of contractueel personeelslid kan zijn ambt met verminderde prestaties wegens ziekte uitoefenen met het doel zich opnieuw aan te passen aan het normale arbeidsritme.
Vastbenoemd personeel krijgt ge met geen stokken buiten.
demorgen.be: In de gemeentelijke basisschool Beuk & Noot in Zoersel is de directrice opgestapt omdat ze een slecht functionerende maar vastbenoemde juf niet kan ontslaan.
Ik heb haar in haar 8 dagen gezet.
’k heb ze in heur 8 dagen gezet.
Wordt opschepperig gezegd tegen de vrienden; wanneer een man zijn vriendin liet voelen dat hun relatie niet lang meer zal duren.
Ik de zin van: “ze heeft haar vooropzeg” gekregen
Ik moet haar niet meer, ik ga het uitmaken!
Ik moet da mokke nie mier emme, ‘k heb "z’in heur 8 dagen gezet"
heel af en toe, uitzonderlijk
vnw: zelden of nooit
Woordenboek der Nederlandsche Taal (Gewestelijk) Raar of zelden.
“Zoo iet gebeurt raar of zelden” Cornelissen, Bijvoegsel (1938).
niet in Van Dale 2013 online
variant: raar tot zelden
Nederland: zelden of/tot nooit
Ge zult hem hier raar of zelden zien. Alleen wanneer hij iets nodig heeft.
Urenlange vertragingen komen raar of zelden voor. (vab.be)
Powell, die raar of zelden start op de 400m, liep op 31 januari in Kingston zijn eerste 400m van het seizoen… (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
