Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
(vakjargon) grote handgevormde baksteen, afmetingen 300×140×70
< MOEFE, v. Soort van groote brike of
kareel-steen, bij Kiliaan Moffe genaamd, bij Weiland Mop.
Voortijds gebruikte men veel de moefen om kerkmuren te
metselen. (Westvlaamsch Idioticon)
Moefen werden veel gebruikt om grote gebouwen zoals kathedralen te bouwen.
> zie andere betekenissen van moef
bewaren
vnw: iets bijhouden: iets bewaren, iets verzamelen
DS2015 standaardtaal
Gaat ge die oude kranten nog bijhouden of zet ik ze bij het oud papier?
Houd die papieren van de verzekering maar goed bij, ge gaat ze nog nodig hebben.
> andere betekenis van bijhouden
dat zal niet doorgaan
zie ook kloten gerard
Gaan wandelen met zo’n strontweer? Dag Jan! Gij zijt niet goed, ofwa?
hoog; hoogst
letterlijk: opperst
’t Ligt hem ’t ipperst. = Het zit hem hoog.
diarree, buikloop
zie ook: (schijt, het vliegend ~)
niet te verwarren met een poep
Mijn broer had een spetterpoep van die ajuinensoep.
beroerte, een geraaktheid
een aanval in de hersenen, in het hart, op de zenuwen
Van Dale: attaque, de; -s
< Frans: vijandelijke aanval (1646)
2. aanval van een ziekte: (verouderd) een attaque van een beroerte
zie ook verzamellemma geneeskunde
Hij heeft een hartattak gehad.
Als mijn moeder dit te weten komt krijgt ze een attak.
Ze hebben hem naar ’t gasthuis gedaan, maar tegen dat em daar was was het over. De dokters zeiden dat het waarschijnlijk een attakske geweest was.
Hij kreeg wijd nen attak van ’t verschieten.
Hij kreeg een attak op de zenuwen en nu is hij langs een kant gedeeltelijk verlamd.
naar zijn voeten krijgen, mogen incasseren
zie ook sigaren uitdelen
Den baas zal niet content zijn. Hij zal nogal een sigaar smoren.
Jef Geeraerts: Dossier K: ‘En onze Mon gaat een dikke sigaar smoren omdat hij eigenlijk de zaak in gang heeft gezet met die Colt .45 en die sigarettenfilter…’
verkooplokaal, veilingzaal, in de Vlaanders ook “crié” genoemd
vnw: verkooplokaal, veilinghuis
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
zie ook roepen
De verkoop van goederen uit faillissementen en deurwaardersexploten gaat door in roepzaal Hendrickx.
We leken wel trouwe veilingbezoekers geworden die elke dag ergens in een denkbeeldige roepzaal machteloos toekeken hoe en tegen welke prijs Europese overheden … (demorgen.be)
Op 3 maart 1980 werden de decorstukken en rekwisieten geveild in de roepzaal Anselmo, aan de Anselmostraat. (standaard.be)
i.h.b. wordt de koning gedekt door de regering, wat wil zeggen dat de regering verantwoordelijk is voor al hetgeen de koning(in) doet of zegt.
Dekken heeft verschillende betekenissen wat tot ingewikkelde vraagstukken kan leiden: Als de koning gedekt wordt door de regering en de koning dekt zelf iemand, wie is er dan verantwoordelijk voor Delphine?
wikipedia: “Volgens de Belgische grondwet worden de handelingen van een Belgische prins gedekt door de regering” Dan zijn we nog niet klaar met Laurent ;)
kleurverloop, gradatie
vgl: ombre
< Frans: dégradé
Het logo bestond uit een dégradé van zwart naar wit.
veer van een vogel
(verouderd in Nederland)
znw: in België ook: veer van een vogel
DS2015 standaardtaal
veer van een vogel
(1265-1270) < Latijn: pluma = veer, dons
zie ook pluimen, (van) zijn ~ verliezen
Pluimen van verschillende vogels
Dat is is nu eens ne vogel met mooie pluimen, zie!
Van zijn pluimen verliezen, zijn pluimen laten (een slechte beurt maken, gezichtverlies lijden) (Fr. y laisser des plumes)
De pluimen maken de vogel. (de kleren maken de man)
Men kent de vogel aan zijn pluimen.
potloodscherper
Slijper met twee gaten
In mijn slijper zijn twee openingen, één voor normale potloden en één voor dikke potloden.
knap, mooi om zien
Oh, da’s nen hennige! (als vrouwen een knappe kerel onder ogen krijgen)
Een hennig schaphaaske (scherts. voor een opgewekt jong baasje, een streling voor het oog)
> andere betekenis van hennig
speeksel, zjuzzekeszalf, jezekeszalf als placebo
vnw: moederkenszalf (de): een kusje of wat spuug op de plek waar een kind zich pijn heeft gedaan
Van Dale 2016 online: moederkenszalf: BE, niet algemeen:
speeksel (als behandeling van wonden)
Kom maar eens hier, ik zal er wat moederkeszalf aansmeren. Dan gaat het het vlugst over.
Als we ons als kind flink bezeerden moesten we het meer dan eens stellen met wat ‘moederkeszalf’. (flair.be)
Kruimeldief is een poëtische maar ook rauwe elegie over moederkeszalf, afscheid nemen, terugblikken en herinneren. (vrt.be)
Een aloude volkswijsheid voor kinderen die pijn hebben, zegt dat ze ‘moederkeszalf’ – oftewel speeksel – op hun zere knie of elleboog moeten … (demorgen.be)
plots afslagen van apparaten, toestellen, …
zie ook uitspringen, aanspringen, opspringen
Van een forum voor sitemasters: ‘Maar toen deze moest beginnen is volgens mijn moeder en mijn zus op dat uur mijn pc opeens afgesprongen, tv afgesprongen en modem etc ook… Alles in feite waarmee mijn pc in verbinding stond..’
De ijskast is afgesprongen. Binnen enkele minuten springt die terug op.
seizoensarbeid
zie ook bieten, de klein ~,
bietengrens, de ~
Klik op de afbeelding
Bietenoogst door Emile Claus (1890)
De grote bieten was het rooien ervan, rond Oktober.
De meeste boertjes uit het Hageland (meestal) gingen dan massaal naar de Walen om te helpen, en om zo hun budget wat op te krikken. Nu wordt dit allemaal machinaal gedaan, en hebben ze de slaven van het Hageland niet meer nodig..!!!!!
deugniet, kwajongen
< verbastering van Krowaat < Kroaat
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Door den slechten naam waarin de Kroatische soldaten stonden werd het woord (ook in den vorm krawat en karwat; zie b.v. Joos 1900-1904) in Antwerpen en omgeving een scheldwoord.
Men bezigt het voor:
> een deugniet of voor iemand die niet deugt voor zijn werk, en ook in minder ongunstigen zin voor een fopper of plaaggeest, of voor een halven gek. Zie Schuermans (1865-1870)
zie ook krawaat (van Lille)
vergelijk bohemer
A ge mè zo’n krawaten op schok zijt, kan het wel eens voorvallen dat ge ambras krijgt.
beplaasteren, stukadoren, gipswerk, bekalken/kalken van de zoldering, kroonlijsten of moulures aanbrengen
vnw: stukadoren, (be)pleisteren
afl. plafonneur; plafoneerder
< Frans: plafonner
Nog twee kamers moest hij blafonneren. Die zijn overgeschoten. Wanneer gaan we dien bezetter terug zien?
Schuurwerk is een techniek die bijna louter gebruikt wordt om te plafoneren. (bouwadviseur.be)
ga eens, ga maar
< teure verbergt een oud werkwoord ‘horren’ of ‘hurren’, van dezelfde oorsprong als Engels ‘hurry!’. Teure is een samentrekking van een aanmoedigende uitdrukking waarin de imperatief ‘hurre’ vooraf werd gegaan door het tussenwerpsel ‘toe!’ of de gebiedende wijs van versterkend ‘doen’ zoals die ook in het Engels gebruikelijk is, bv. ‘do hurry!’. West-Vlaams, M. Devos, R. Vandekerckhove
teure gaan kijken
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
