Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
om nog niet te spreken (van), laat staan (dat), spreek me er niet van
vnw: zwijg stil: ach, och
Zwijg stil, ik ben gisteren juist geweest (naar de tandarts) en heb er nog steeds koppijn van en een voze (voos) lip.
Zoals ik dus al schreef, rijdt mijn vader onnatuurlijk laag in toeren: in een straat afdraaien gaat steevast in derde (zwijg stil, vierde) versnelling, vluchtheuvels neemt hij minstens in derde, zelfs de steilste die ik ken.
Heb never ene pc van binnen gezien, zwijg stil van er iets uit te halen of in te stoppen.
Ik ben al blij als er een week voorbijgaat zonder dat ik in ruzie lig met mijn computer. Zwijg stil van iets op Internet te krijgen. (blog Jos Ghysen)
zoveel men wil
fritten à volonté!
Een all-in vakantie? Eten en drinken à volonté!
In deze tijd, vandaag de dag
directe vertaling vanuit het Frans: au jour d’aujourd’hui
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Van Dale 2020 online: BE
DS2015 standaardtaal
“Zowel vandaag de dag als de dag van vandaag is standaardtaal.” (https://taaladvies.net)
zie ook vandaag
De dag van vandaag kunt ge beter geen kinderen meer krijgen.
1.slaan, kloppen AN dorsen
2.snel gaan of lopen
ook “desjen”
< ‘derschen’ < Middelnederlands: ‘derscen’
zie ook: pikdorser (uitgesproken /pekdescher/ (Westvl.)
1.Ze hebben er goed op gedest, hij heeft meer dan 3 weken in het ziekenhuis gelegen.
Hij is op zijn mule gedes(j)t.
(Hij is op zijn gezicht geslagen.)
2.Hij deste door de gang.
(Hij liep snel door de gang.)
Hij deste van hot naar her.
(Hij liep van hier naar daar.)
horloge, uurwerk, klok
zie ook: losie, leuzie, leuzze, aloyze
uitspraakvariante: leusie
> regio Turnhout en omstreken
Kijk een keer op de leuzie hoe laat het is.
Jij draagt een mooie leuzie.
Het onbepaald lidwoord heeft drie vormen. e(en), ne(n), een.
Een vrouw heeft meer aan e kind dan aan nen halve vent.
vork
zie varianten in andere regio’s bij verket
Eet met uw frinket en niet met uw handen.
lelijke vent
Van Dale 2014 online: gewestelijk
zie ook: doezeman, mottigen does
- Zo’ne mottigaard heb ik in mijn leven nog niet gezien. Daar kunt ge niet mee onder de mensen komen.
treuzelen, zich bezig houden met futiliteiten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Slap heen en weer gaan, wiebelen, beven, wiggelen, schudden, trillen; ook figuurlijk. In Vlaanderen.
? Vandaar: zich waggelend voortbewegen; ook: zonder haast loopen, drentelen.
Naar huis lutsen, Schuermans (1865-1870).
De boer bond het zwijn bij den achterpoot en ’t beest kwam traag zwadderend naar buiten gelutst en ’t stak den snuit omhoog en snorkte, Stijn Streuvels, Minnehandel (1903).
Hou op met lutsen, we moeten vertrekken.
> zie andere betekenis van lutsen
1) opvegen, door reinigen verwijderen
2) (schertsend) opeten
3) fig.: iets terug op orde stellen
1 & 2: Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
vnw:
•schoonmaken
•opnemen, opdweilen
voorbeelden: een hof (bladeren e.d.), een garage, kot, kamer, zolder (oprommelen, opvegen, …)
“Kuist uw kamer ne keer op, manneke! Gij woont precies in ne varkensstal.”
vgl. proper en opgekuist; opkuiser; opkuis
Met ne vollen emmer water liep hij al morsend door de huiskamer. Moeder riep dat hij dat schonekes allemaal moest opkuisen!
De pest aan den herfst is het opkuisen van al die blaren.
Allee, er is nog een halve patat en drie spruitjes over. Ik zal dat eens opkuisen se, met nog wat saus van ’t vlees.
Hij heeft drie maanden nodig gehad om de puinhoop op te kuisen die de vorige directeur van de afdeling achtergelaten had.
demorgen.be: …de minister van Binnenlandse Zaken heeft het in een reactie op de feiten van de avond voordien over een “opkuisactie” en hij vindt dat de zaak “proper opgeruimd” is.
muzieknummer waarop dicht tegen elkaar wordt gedanst, dans op 1 tegel, een slow
zie ook: trage, aaneenplakken
.jpg)
Wij zijn een koppel geworden toen ze in de dancing ne plakker draaiden.
Komt ge mee in den bak dansen, het is ne plakker?
> zie andere betekenis van plakker
steenkolen
ook hulle, hoelle, oe(i)le, oelen
< houille (mot wallon d’orig. germanique) charbon de terre. les houillères du Nord et du Pas-de-Calais. (Bordas)
< Fr. houille XVIe eeuw, ‘oille’ < Waals hoye < oud Luiks hulhe < Frankisch hukila = kluit, hobbel, hoop ( Acad. franç.)
ook in de Antw. Kempen
Doe nog eens wat hullen op de stoof, ze brandt bijna niet meer.
hoofd
meestal zeggen we kop, maar al grappend wordt ölle ook gebruikt.
Ich zen me mennen ölle tegen de deur geloeëpen.
Ik ben met mijnen ölle tegen de deur gelopen.
dakgoot
< Frans: corniche: uitstekend deel van een dak, gebouw
zie corniche
ook in ’t Hageland
West-Vlaanderen: kornisse
Kempen: kornis
De kernis loopt over van al die regen.
NL: afzuigkap
Van Dale 2018 online: BE, afzuigkap
is standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Zet de dampkap af als ge uw biefstuk flambeert.
“Een dampkap met luchtafvoer werkt pas efficiënt als de afvoerbuis vakkundig is geïnstalleerd. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Om frietreuk in huis zoveel mogelijk te vermijden, is het best om de frieten te bakken onder de dampkap.
hoog; hoogst
letterlijk: opperst
’t Ligt hem ’t ipperst. = Het zit hem hoog.
veiligheidsspeld
vnw: veiligheidsspeld
zie slutspelle, toespel, toespang, toespelle
Er is een knoop van mijn broek, even een toespeld er in en hij is weer gemaakt.
dat zal niet doorgaan
zie ook kloten gerard
Gaan wandelen met zo’n strontweer? Dag Jan! Gij zijt niet goed, ofwa?
onsmakelijk, afschuw of walging opwekkend, weerzinwekkend
vnw: walgelijk, weerzinwekkend
< Frans dégoûtant, dégoûtant < Latijn dis (aversie opwekkend) + gustus (smaak)
staat in Van Dale, maar is omgangstaal in Vlaanderen volgens het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (RBBN)
zie ook degouteren
Die rotte vis in de vuilbak is echt degoutant.
Het is degoutant dat die pedofielen ongestraft blijven.
fijne vleeswaren, charcuterie, beleg of toespijs voor op de boterham
Is er bijval voor de pistolee?
Krijg ik wat bijval voor tussen den boterham aub.
Ik ga naar de supermarkt om bijval te kopen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
