Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
drukt een verwondering of verbazing uit, zowel in positieve als in negatieve zin
Woordenboek der Nederlandsche Taal: A of Ah en mij: als uitroep van leedgevoel of verontwaardiging, van smart, pijn, afkeer, medelijden enz. Niet meer in gebruik, maar vervangen door het thans gewone Ai mij!
P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1936, 1938, 1939), Idioticon van het Antwerpsch Dialect – Bijvoegsel:
Amai, Amei, Amij, tw. – Ai mij. Amai! dat doe’ zeer! – Uiting van spot. Amai! gij kunt liegen! Amai! wa’ sto?fer! – Amai m’n oog, m’n oor, m’nen hiel, m’n voeten! enz., spottende versterking (Antwerpen). Ze gaan trouwen en ze weten nog nie eens of da’ ze de kost zullen winnen. Amai! m’n voeten!
Van Dale 2016: amai
< een vervorming van ai mij
1. BE; spreektaal uitroep van verbazing of teleurstelling
< NL: nou, jeetje
zie ook amaai, amai amai, voeten, amai mijn ~; amaie; amai merci
Amai, mijn klein schattebolleke, gij zijt groot geworden!
Amai, goe gedaan. Hoe hebt ge dat klaar gekregen?
Ik zen muug nu, amai, wat was dat vandaag allemaal. Zo’nen heksenketel op het werk.
Amai seg, wat voor nen ambetante vent is me dat!
Mijn benen, amai die doen zeer.
Ik ben weleens in haar programma geweest, ’s morgens op Studio Brussel, en amai! Hoe die bitch haar personeel behandelt, dat is werkelijk wraakroepend. (Clement Peerens in De Morgen)
betalen, afleggen, dokken
zie ook: afdjokken
uitspraak: dzjokken
Na dat hij zijn kaarten geblekt had, zijn slagen binnenhaalde, konden de 3 andere spelers djokken.
dubbele awel om verbazing, verontwaardiging of andere emotie te versterken (bv. ook gebruikt om baby’s toe te spreken)
uitspraak: awellewel
in NL waarschijnlijk: nou nou (nauwnauw)
Awellewel, wie dat we daar hebben? De Jean. Hoe lang is dat wel niet geleden? (verbazing)
Awellewel, gaat dat daar een beetje? Ge maakt precies lawaai alsof dat er een vliegtuig neergestort is! (verontwaardiging)
Awellewel, dat was ’t een en ’t ander! Ik ben blij dat we er vanaf zijn. (opluchting)
Jommeke (De Chinese kast): De vlieger van Jommeke en Filiberke belandt in het huis van Mevrouw Awelawel…
Awel… awelawel, … m’n klein totske… zijde gij wakker? …ja é… ja zenne …
langs waar
VD95: langs wat, langs welke, langs wie.
Een SN voorbeeld zou zijn: De deur waarlangs we naar buiten gingen…
VD-online
waar·langs bw langs wie, wat
Waarlangs moet ik hier buiten geraken?
Vraagt eens aan die mijnheer daar waarlangs het is om naar Brecht te rijden?
kurkdroog
vnw: poeierdroog (bn.): kurkdroog
Antwerpen: poeierdroeg
Antw. Kempen: peujeurdroeeug
Hageland: poeierdruëg
Leiestreek: poerdroge
Van Dale 2005:
poederdroog
bijv. naamw.
(algemeen Belgisch-Nederlands geheel en al, door en door droog
vormvariant: poerdroog
Het moet meerdere dagen regenen, willen we alle planten kunnen behouden in de tuin. De grond is poerdroge. (Leiestreek)
Eventueel bouwvocht of vocht uit de constructie (denk aan hout, da’s nie poeierdroog he), kan perfect naar buiten diffuseren. (bouwinfo.be)
Lendenen, leest, middel
zie ook lee
Iemand die fel vermagert krijgt smalle leentjes.
(niet) geapprecieerd worden, (niet) op prijs gesteld worden
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, alg.
DS2015: standaardtaal
zie ook gesmaakt
VTI Roeselare: Het Sint-Jozefsfeest werd erg gesmaakt door de leerlingen van de afdeling houtbewerking.
Het Belang Van Limburg: De snor van Bent Van Looy wordt niet gesmaakt.
De nieuwe keuken van Jeroen Meus werd ook niet gesmaakt bij de fans van Dagelijkse Kost. Zijn eten daarentegen…
Mechelse herdershond
vnw: Mechelse scheper: Mechelse herder
zie ook scheper
De Mechelse herder is genoemd naar de stad Mechelen alwaar men typische schaapherdershondenrassen veelal schepers (of in het dialect sjgeip?rs) noemt. De Mechelse scheper wordt ook Mechelaar of internationaal Malinois genoemd.(mechelen.mapt.be)
1) verdiensten van een kunstenaar
2) lijst van prijswinnaars of uitslagen op school (verouderd)
Van Dale 2013 online en taaladvies.net: Belgisch-Nederlands
1) “In 2005 behaalden ze ook de Gouden Palm voor de film ’L’enfant’. Ook deze keer wordt de film getipt voor een plaats op de palmares.” (destandaard.be)
2) Tijdens klassenbijeenkomsten in de turnzaal, werd het palmares van de periodieke examenuitslagen telkens voorgelezen door zuster-directrice.
Het palmares van de wiskundeolympiade vindt u op onze schoolwebsite. (taaladvies.net)
> andere betekenis van palmares
Technisch Secundair Onderwijs
= middelbaar onderwijs dat een technische opleiding aanbiedt
vnw: (bnl.) afkorting van: technisch secundair onderwijs, middelbaar technisch onderwijs
Mijn zoon heeft het TSO volledig uitgedaan. Hij is elektrieker van beroep nu.
“In het tso gaat de aandacht vooral naar algemene en technisch-theoretische vakken. Na het tso kan je een beroep uitoefenen of verder studeren in het hoger onderwijs. Bij de opleiding horen ook praktijklessen.” (onderwijs.vlaanderen.be)
Licht spottende, maar niet persé negatieve bijnamen voor Albert en Filip.
Fluppe gaat het overnemen van Berre.
een voorwerp of een persoon die niet als mooi wordt bevonden
< scharminkel
Toen we Caty de braderiekoningin zagen in het winkelcentrum, vonden we haar allebei een lelijk skermik.
De schouwgarniture bij de buren vinden wij ook maar een lelijk skermik.
prutser
zie ook klommelen, knoemelaer
De buurman is me toch ne klommelaar. Hij kreeg voor de zoveelste keer zijn grasmachine niet aan de praat.
uit zich zelf (dus niet zoals het Vlaamse vaneigens ‘vanzelfsprekend’)
Vaneges is dae knoemel der weer mit oetgesjeeje/opgehouwe.
Uit zich zelf is dat (rot)ding er weer mee opgehouden.
buikpijn
Miljaardeju, ik heb weer penspijn. Ik heb teveel gegeten.
ook wel: klauwen. jatten, pikken, achteroverdrukken
Wo hubs-te dat gesjtrietst?
voor alle zekerheid, voor alle gevallen die zich kunnen voordoen te voorzien, uit voorzorg
Het gaat percies niet regenen, maar ik neem toch mijne paraplu mee, vërallevalleveur.
Bezittelijke voornaamwoorden in combinatie met een mannelijk zelfst.naamw. krijgen in de spreektaal een extra -e of wanneer het zelfst.naamw. met een klinker of met een b, d, t of h begint een -en. (Voor een juistere toedracht zie regel nen)
Ook varianten en uitspraakvarianten volgen deze regel: olle(n), ullië()n
mijne(n), menne(n), …
uwe(n), awe(n), … (niet: jouwe(n))
zijne(n), zenne(n), …
hare(n), (h)oare(n), (h)eure(n), …
onze(n)
jullie maar niet jullieë(n), wel: olle(n), ullië(n), elle(n), …
hunne(n)
soms ook voorafgaand met het lidwoord ‘de’ (maar dan gaat het niet over bezitt. voornaamw.)
De Jean heeft zijnen auto in de prak gereden.
Het is de zijne maar, dus dat is niet zo erg.
Zij heeft hare vent laten staan.
Den haren is te voet naar huis moeten gaan.
Onzen Hendrik is niet thuis.
Den onzen is weer op pintenjacht.
Ze zijn thuis, hunnen auto staat voor hun deur.
Den hunne staat al een tijdje op den oprit.
beklonken
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
