Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
drukt uit dat de spreker het zich niet meer aantrekt
zie ook zjatten en talloren
Seg mannekes, het is genoeg gewest vandaag met die zever, kust allemaal mijn orgel, ik gaan op een ander (ander, op een ~ gaan) iet drinken.
vaandeldrager, militair
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, militair
De vaandrig-ter-zee droeg de vod voor het vaderland.
iets of iemand totaal afkraken
De Standaard: “Een schip zodanig beschieten dat het zinkt, was het ‘in de grond boren’. Vandaar de uitdrukking die we vandaag nog kennen. Iemand in de grond boren, of (in Vlaanderen) de grond in boren, wordt vooral gebruikt in de betekenis ‘meedogenloos bekritiseren’.”
m.a.w. in de grond boren (SN); de grond in boren (VL)
De Jean kwam nochtans met een schoon voorstel, maar de directie heeft het totaal de grond in geboord.
Als ge hem eerst de grond in boort, wat zoudt ge dan verwachten dat die u daarna dan nog gaat helpen?
mannelijk persoon die sjaafelt
zie sjaafelzjat en sjaafelen
De sjaafelaar sjaafelde zo lang aan dat speelgoedautoke tot dat het uiteen lag.
blufpoker spelen
Hij wou opslag en zette zijn baas onder druk door hem te vertellen dat hij op een ander meer kon verdienen. Opslag en buiten. Dat krijgt ge nu met (door) stoefpoker te spelen.
uit armoede (meestal fig.), van ellende, van miserie
ook wel: bij gebrek aan beters
Hij stond daar een uur op haar te wachten, van armoe is em het maar afgestapt.
De Jean zijn stamcafe was toe. Van armoe is em dan maar in ’t frituur een pint gaan drinken.
tegenslag, morele slag, morele of fysieke inzinking
Amai, via via te horen krijgen dat uw vrouw met een ander aanhoudt, dat kan ik geloven, dat zijn kloppen.
Hij was al vanaf ’s morgens vroeg in de weer, maar tegen een uur of drie kreeg em toch zijn klopke en viel op zijne stoel in slaap.
Toen zijn vrouw stierf heeft em zijn eigen de hele tijd sterk gehouden. Pas na de begrafenis kreeg em zijne klop.
> andere betekenis van klop
vroedvrouw, baker
Uitspr.: nadruk op eerste lettergreep (stoottonig, met ontronding: waajsvroo)
Vrigger wos ‘t de gewènte dat de waajsvroo bij kènder wo ze op de wêrd braach den hélligennaom Ghislenus of Ghislain(e) mètgoêf, petraun tiëge de steipkes. (vroeger was het gebruikelijk dat de vroedvrouw aan kinderen die zij hielp geboren worden de toenaam ’Ghislenus’ of "Ghislain(e)’ meegaf, patroonheilige tegen de stuipkes, om het kind voor deze ziekte te behoeden)
kurkdroog
vnw: poeierdroog (bn.): kurkdroog
Antwerpen: poeierdroeg
Antw. Kempen: peujeurdroeeug
Hageland: poeierdruëg
Leiestreek: poerdroge
Van Dale 2005:
poederdroog
bijv. naamw.
(algemeen Belgisch-Nederlands geheel en al, door en door droog
vormvariant: poerdroog
Het moet meerdere dagen regenen, willen we alle planten kunnen behouden in de tuin. De grond is poerdroge. (Leiestreek)
Eventueel bouwvocht of vocht uit de constructie (denk aan hout, da’s nie poeierdroog he), kan perfect naar buiten diffuseren. (bouwinfo.be)
goed- of slechtgezind zijn
ook: in zijne goeie of in zijne slechte zijn, waarbij dag wordt weggelaten
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
vgl. dag, in zijn ~ zijn
Hij is in zijne goede dag vandaag. Wat complimentjes dat hij al gegeven heeft. Of anders heeft hij iets nodig…
Wat is zij in hare slechte dag vandaag. Ze heeft maar amper 1 vriendelijk woord gezegd.
Onze baas is in zijne goeie; het nieuw contract met die grootste afnemer zal binnen zijn.
dubbele awel om verbazing, verontwaardiging of andere emotie te versterken (bv. ook gebruikt om baby’s toe te spreken)
uitspraak: awellewel
in NL waarschijnlijk: nou nou (nauwnauw)
Awellewel, wie dat we daar hebben? De Jean. Hoe lang is dat wel niet geleden? (verbazing)
Awellewel, gaat dat daar een beetje? Ge maakt precies lawaai alsof dat er een vliegtuig neergestort is! (verontwaardiging)
Awellewel, dat was ’t een en ’t ander! Ik ben blij dat we er vanaf zijn. (opluchting)
Jommeke (De Chinese kast): De vlieger van Jommeke en Filiberke belandt in het huis van Mevrouw Awelawel…
Awel… awelawel, … m’n klein totske… zijde gij wakker? …ja é… ja zenne …
beklonken
Bezittelijke voornaamwoorden in combinatie met een mannelijk zelfst.naamw. krijgen in de spreektaal een extra -e of wanneer het zelfst.naamw. met een klinker of met een b, d, t of h begint een -en. (Voor een juistere toedracht zie regel nen)
Ook varianten en uitspraakvarianten volgen deze regel: olle(n), ullië()n
mijne(n), menne(n), …
uwe(n), awe(n), … (niet: jouwe(n))
zijne(n), zenne(n), …
hare(n), (h)oare(n), (h)eure(n), …
onze(n)
jullie maar niet jullieë(n), wel: olle(n), ullië(n), elle(n), …
hunne(n)
soms ook voorafgaand met het lidwoord ‘de’ (maar dan gaat het niet over bezitt. voornaamw.)
De Jean heeft zijnen auto in de prak gereden.
Het is de zijne maar, dus dat is niet zo erg.
Zij heeft hare vent laten staan.
Den haren is te voet naar huis moeten gaan.
Onzen Hendrik is niet thuis.
Den onzen is weer op pintenjacht.
Ze zijn thuis, hunnen auto staat voor hun deur.
Den hunne staat al een tijdje op den oprit.
Technisch Secundair Onderwijs
= middelbaar onderwijs dat een technische opleiding aanbiedt
vnw: (bnl.) afkorting van: technisch secundair onderwijs, middelbaar technisch onderwijs
Mijn zoon heeft het TSO volledig uitgedaan. Hij is elektrieker van beroep nu.
“In het tso gaat de aandacht vooral naar algemene en technisch-theoretische vakken. Na het tso kan je een beroep uitoefenen of verder studeren in het hoger onderwijs. Bij de opleiding horen ook praktijklessen.” (onderwijs.vlaanderen.be)
een voorwerp of een persoon die niet als mooi wordt bevonden
< scharminkel
Toen we Caty de braderiekoningin zagen in het winkelcentrum, vonden we haar allebei een lelijk skermik.
De schouwgarniture bij de buren vinden wij ook maar een lelijk skermik.
uit zich zelf (dus niet zoals het Vlaamse vaneigens ‘vanzelfsprekend’)
Vaneges is dae knoemel der weer mit oetgesjeeje/opgehouwe.
Uit zich zelf is dat (rot)ding er weer mee opgehouden.
(niet) geapprecieerd worden, (niet) op prijs gesteld worden
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, alg.
DS2015: standaardtaal
zie ook gesmaakt
VTI Roeselare: Het Sint-Jozefsfeest werd erg gesmaakt door de leerlingen van de afdeling houtbewerking.
Het Belang Van Limburg: De snor van Bent Van Looy wordt niet gesmaakt.
De nieuwe keuken van Jeroen Meus werd ook niet gesmaakt bij de fans van Dagelijkse Kost. Zijn eten daarentegen…
buikpijn
Miljaardeju, ik heb weer penspijn. Ik heb teveel gegeten.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.