Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
plots, zonder aanleiding, zonder verwittiging
NL/SN: pats boem, Limburg: klaatsjboem
vgl. patatboem
Boempatat! Ons Paulientje viel op haar kniekes, met als gevolg een groot gat in haar kousenbroek.
Alles was percies koek eenen deeg en boempatat … gisteren is hij het afgebold. (afbollen, het ~)
korenbloem, samengesteld, met blauwe kroonbladeren
In de korenvelden was het opvallend, hoe auwblauw erin kon woekeren.
zijn schaapjes op het droge hebben
De Paul had vroeger een grote beenhouwerij met drie volle gasten, dien is binnen voor de regen. (gast, volle ~)
komkommer
niet zeker of het maaskants dan wel bsd-vlaams is (Duits: Gurke)
Zal ich die jurk veur dich sjeilen? Zal ik die komkommer voor u schillen?
Van Dale 1995 (gew.): het (bier)vat is leeg
ook fig.: moe zijn, op zijn, niet meer verder kunnen
Xavier bestelt een dagschotel maar moet wachten omdat het vat af is. (Zou in elke aflevering van 20 jaar FC De Kampioenen kunnen voorkomen)
Jeroen heeft drie uur voor zijn toets gestudeerd, maar nu is het vat af en zit hij te gamen op de PC.
“Ik zag snel dat Florian Sénéchal de man was om te volgen. In een kermiskoers moet je dan gokken op het einde. Ik was mee, maar mijn vat was af.” (sporza.be)
“Het vat is af, de formule is op”, zegt N-VA-fractieleider Peter De Roover, die namens zijn partij in de superkern zit. (gva.be)
misschien
de gangbare betekenis is af en toe, bij tijd en wijle, soms, … zie soemtets
In vraagzinnen kan de betekenis (via soms) ook als misschien opgevat worden. Zie voorbeeld: Hebt ge soms een eitje voor mij? Hier wordt soms gebruikt als misschien.
uitspraak Antw: somtets
zie ook dikwijls
’t Is Anita van hierneffest die komt vragen of we somtijds een eike op overschot hebben?
Een gekleurde parkeerkaart voor onbeperkt parkeren in een blauwe zone, die verdeeld is in sectoren. Elke sector heeft een andere kleur die overeenstemt met de kleur van de parkeerkaart.
Per voertuig levert de stad een bewonerskaart af aan bewoners die in de blauwe zone wonen.
De bewonerskaart blijft 1 jaar geldig en moet telkens opnieuw aangevraagd worden. Ze is enkel bestemd voor natuurlijke personen, niet voor firma’s of vennootschappen.
syn. bewonersvergunning, parkeervergunning
Van Dale 2018 online: BE, document dat een bewoner van een straat toestemming geeft om er onder bepaalde voorwaarden een auto te parkeren
Zonder bewonerskaart zijt ge verplicht om in de blauwe zone de parkeerschijf te gebruiken tussen 9 uur en 18 uur en dat voor max. 2 uur.
chocolade melk, chocomelk
Sebiet een zjat warme chocolatte pap bij mijn bokes.
Pijotte koek. Een rechthoekig grof broodje met rozijnen werd in de herfst verkocht samen met worstenbrood – ook soldaten koek genoemd.
Ik eet graag een pijotte koek.
zich aankleden, zijn jas aantrekken
Sjtank op en doog dich aan!
Sta op en kleed je aan!
Veer doon ôs aan en dan gont ver.
We trekken onze jassen aan en dan gaan we.
ambtenaar + ambetanterik: pejoratieve of zelfs minachtende benoeming van een ambtenaar
Destijds in het nieuws gekomen toen politieker Quickie (Van Quickenborne, alias ambetantequick) deze term gebruikte met de nodige heisa tot gevolg. De term bestond echter al langer.
Ik moest maar efkes een pakketje bij de post afhalen, maar dat was buiten de ambetantenaar achter het loket gerekend die er een onoverkomelijk probleem van maakte dat de naam op mijn pas twee letters anders geschreven was dan die van de bestemmeling op het pakske.
maandag 22 januari 2007 – ‘Kortrijk telt niet te veel ambtenaren, maar wel een paar van wat ik noem ambetantenaren.’ Dat zegt Vincent Van Quickenborne (VLD) over de Kortrijkse ambtenaren.
Een bontkraag, echt of nep, aan een jas.
Uitspraak: met lange /oe/
Mijn meter droeg in de winter altijd een jas met een kattepoestje. In de andere seizoenen een pellerine.
zie bokkepoot
Wat een zicht! Ge hebt uw schoenen geitepoot aan.
mij
Ich hem mich ne nieve jas gekocht. (Ik heb mij een nieuwe jas gekocht)
gammel, wankelig, bijna uiteen vallend
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Kramakkelijk, (Vl.-België) sukkelend, gebrekkig, gammel.
“Als hij thuis kwam moest hij zijn moeder helpen, die meer en meer kramakkelijk werd”. De Meyere R. Schavak (1909).
zie ook krammikkelig, kramakkel
Kijk uit met die “kramakkelijke” ladder!
In Antwerpen spreken we van “krammakkelijk”
de stof jeans
Volgens Van Dale is een betekenis van jeans ook de stof zelf. In die zin is jeansstof een pleonasme.
Hij had een débardeurke van jeansstof aan.
Die blauwe jeansstof gaat af. Made in China zeker?
straat met eenrichtingsverkeer
vgl. enkelrichtingstraat
DS2015 enkele richting: geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
zie ook verzamellemma wegcode
Daar moogt ge niet afdraaien, dat is enkel richting!
bloemlezing De Standaard
De winkelstraat is nu enkel richting geworden (standaard.be)
Enkele richting Noordstraat doet snelheid stijgen (standaard.be)
Het eerste deel van Paardenstraat tussen Egenhovenstraat en Dorpstraat zal enkele richting worden naar het centrum toe.(standaard.be)
Zodra de Sint-Annabrug enkele richting wordt, veranderen een aantal eenrichtingsstraten in de buurt eveneens van rijrichting.(standaard.be)
enz.
wie schade aanricht moet ze betalen
woorden-boek.nl: Z-Ned.
De kleine van de Paul heeft een ruit uitgesjot (uitsjotten), dat wordt natuurlijk ‘potje breek, potje betaal’. Hij kan hiervoor zijne familial inschakelen, maar daar zal een fameuze franchise aan verbonden zijn.
een dom vrouwmens, niet noodzakelijk blond, een kalle
vgl. fietematrul
een dom mens, een domme vrouw, een kalle, een stom wuf.
schuld hebben, schuldig zijn (i.h.b. i.v.m. een verkeersongeluk)
< Frans: être en faute
vnw: in fout zijn: schuld hebben, fout zijn
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1042/: In België komt soms ook ‘in fout zijn’ voor. Deze wending wordt niet als standaardtaal beschouwd.
Van Dale 2012 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
ook: in de fout zijn, in `t fout zijn
zie fout
De Jean heeft een accident gedaan, gelukkig was er alleen blikschade en was em niet in fout.
Gisteren heeft de Jean weeral een accident gedaan en deze keer was em in ’t fout. Het gaat hem geld kosten.
Hij blies positief, was niet vergezeld van een begeleider en was in fout in verband met de toegelaten rijuren. (standaard.be)
De vrouw ligt in coma in het ziekenhuis, de discussie woedt intussen volop: wie was in fout? (standaard.be)
Ouders die hun kinderen van 14, 15 jaar alcohol laten drinken, zijn in fout. (standaard.be)
enz.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
