Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
een woord, uitdrukking, zinsconstructie, grammaticaal fenomeen, … in een door een Vlaamstalige geschreven/gesproken Nederlandse tekst, dat voor eender welke Vlaamstalige de normaalste zaak van de wereld is, maar niet tot het ABN behoort
wordt dikwijls denigrerend gebruikt, vgl. ook belgicisme
synoniemen: vlamisme, flamisme, flamanisme, flamandisme
ik had al zo’n vermoeden dat het een vlaamsisme was; die botsen vaak met mijn taalgevoel. Uiteraard mag jij zo Vlaams schrijven als je wilt, maar als je een Italiaan pizza serveert, zal je hem ook niet kwalijk nemen dat hij denkt dat die van zijn mama beter is, al is de jouwe nog zo goed. (schrijvenonline.org)
De uitgever heeft een behoorlijk gevoel voor wat algemeen nederlands is en geeft uit ‘Ernest Staas’ (dat deeltje hebben we er wat nauwkeuriger op na gelezen) menig flamanisme in zuiver nederlands weer. Een enkele maal schrijft hij zelf nog wel een vlaams getint woord, bijv.: aan billijke prijs, een vinnig oog, op den boord van het graf. Ook gebruikt hij meer aan ’t frans ontleende woorden dan de meeste van zijn landgenoten zullen goedkeuren: interessant, peroreren, meditatie; maar zijn taalgevoel is zuiver. (dbnl.org)
- Prachtig voorbeeld van de productiviteit van het Nederlands. Indien het een vlamisme is, vormt het weer eens een aanwinst vanuit het zuiden.
- Niks aanwinst. De gebruikelijke term is “gezenderd”. (nl.taal.narkive.com)
Volgens Van Dale is snuisteren een vlamisme. Nederlanders zeggen er ‘snuffelen’ tegen (dewitteraaf.be)
De veronderstelling van Verwijs, dat we hier te doen hebben met een ‘Flamandisme’, misschien wel met een ‘West-Flamandisme’ is juist gebleken. (dbnl.org)
de mate waarin iets Vlaams is
Julius Callewaert: Vlaamsheid en welsprekendheid
Zij hebben een monopolie genomen op ‘Vlaamsheid’. (vlaamsevlag.be)
Bourgeois verdedigde er al even traditioneel de Vlaamsheid van zijn beleid. (kifkif.be)
Deze “Vlaamsheid” is niets anders dan ironie, in de zin dat De Meutter een bekrompen Vlaamsheid op de spits wil drijven. (.timvanlaeregallery.com)
Maar hier ben je misschien wel te karig te werk gegaan, het is helemaal een ‘Nederlands’ boek geworden, zonder die wulpse Vlaamsheden. (demorgen.be)
De Vlaamse Vlaamsheid is de Vlaamste van alle Vlaamsheden. (forum.politics.be)
> andere betekenis van Vlaamsheid
in Typisch Vlaams wordt aan de Vlaamsheid van een woord of uitdrukking een score van 1 tot 10 toegekend
zie algemene betekenis van Vlaamsheid
voorbeeld uit Typisch Vlaams:
op het voorplan treden
betekenis & definitie
op de voorgrond treden
(…)
In het Frans: ’au premier plan ’.
Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Gangbaarheid: 6
Vlaamsheid: 7
achtergrond (letterlijk en figuurlijk)
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
antoniem: voorplan
zie ook achterplan, zich op het ~ houden
‘Deze bewindslui voelen zich niet veilig in de coronamaterie en daarom zetten ze zich op het achterplan’, is zijn analyse. (demorgen.be)
Hitte dringt corona naar het achterplan bij Belgische renners in Strade Bianche : “Als je twee bidons mist, ben je verloren”. (nieuwsblad.be)
België schuift bezwaren Europese Unie over plannen DHL naar achterplan. (tijd.be)
zich op de achtergond houden
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook achterplan
Naar mijn gevoel speelt hij met vuur, het kan zus of zo uitdraaien bij de verkiezingen die volgen, maar intussen zijn vele goedmenende Vlamingen de pineut, omdat hij zich op het achterplan heeft gehouden als het op regeringsvorming aankwam. (seniorennet.be)
Bandleader Roy Cape houdt zich op het achterplan, laat zijn zangers en prima zangeres Destra Garcia de kastanjes uit het vuur halen en de … (demorgen.be)
schepen in een stad of gemeente bevoegd voor de haven
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Annick De Ridder eerste vrouwelijke havenschepen in Antwerpen: “Ik vind het fijn dat die klassieke mannenwereld doorbroken wordt”. (gva.be)
Sofie Bracke (Open Vld) wordt de nieuwe havenschepen in Gent. (flows.be)
neologisme: een programma waarbij jongeren zich gedurende een aantal maanden inzetten ten dienste van de gemeenschap. Dit initiatief wordt mogelijk aanzien ter vervanging van de vroegere legerdienst of burgerdienst
Bekende Belgen scharen zich achter samenlevingsdienst en pleiten voor statuut voor jongeren die dit willen doen (vrt.be)
De Samenlevingsdienst is een programma waarbij jongeren met eender welke achtergrond de kans krijgen om zich gedurende 6 maanden voltijds in te zetten voor gemeenschapsprojecten en tegelijk een vormingsaanbod, een vergoeding, een verzekering en een officiële erkenning krijgen. (vrijwilligerswerk.be)
De gemeenten gaan in deze projecten experimenteren met een MDT-vorm die is geïnspireerd op de aanpak van de Belgische Samenlevingsdienst. Dat is de tegenhanger van de maatschappelijke diensttijd van onze Zuiderburen. (rijksoverheid.nl)
Samenlevingsdienst: de tijd is aangebroken | De Morgen
Samenlevingsdienst voor jongeren: ‘Interessant als werkervaring’ (bruzz.be)
larve van kikker of pad in kikkerdril; kikkervisje; dikkopje
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie reacties
Het proces van kikkerei over dikkop naar kikker duurt ongeveer drie maanden. (gva.be)
Dit boek gaat veel verder dan het klassieke ‘van dikkop tot kikker’-verhaal. (pluizer.be)
wilt ge later een kikker worden? nee? blijf dan maar een dikkop!! (1001moppen.be)
bestuur, bestuursraad
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
SN-NL: directorium
Opm: Historisch is het een Frans begrip, maar blijkens goegel in BE voornamelijk gebruikt in de context van Europa, de Navo, …
Trouwens, zij die klagen dat de Frans-Duitse motor sputtert en daarmee de werking van de EU hypothekeert zijn dikwlijks ook diegenen die waarschuwen voor een directoire vanuit Berlijn en Parijs. (vrt.be)
Het zou voorbarig zijn om van een ,,directoire’’ te spreken in de Navo.(standaard.be)
Maar Europa kan niet werken op basis van een directoire. Dat heeft nooit gewerkt en zal ook nooit werken.” (hln.be)
m.b.t. Slovakije
Brengt rapport van gesprek met Slovaakse ambassadeur in juli 2018 Jambon in nauwe schoentjes? (vrt.be)
Het Slowaaks (gebruikelijk in Nederland) of Slovaaks (gebruikelijk in België) (Sloven?ina of Slovenský jazyk) is een lid van de West-Slavische taalgroep. (wikipedia.org)
iets vergeten (naar Jan Jambon die zich de ontmoeting met de Slovaakse ambassadeur niet meer herinnerde in de zaak Chovanec van 2020)
Ook algemeen: dingen doen of zeggen die toegeschreven worden aan Jan Jambon
ook: een jambonnetje doen
De voorzitter van het kunstencentrum (Paul Teerlinck, red.) beweert van zijn stoel te zijn gevallen omdat hij niet op de hoogte was. Een jambonnetje, want het blijkt dat er wel degelijk gesprekken over de naamsverandering zijn geweest. (demorgen.be)
@de_NVA @Knack weer een Jambonnetje ? (twitter)
Een paar weken geleden heb ik een “Jambonnetje” gedaan.(VL bijdrage op volvolvo.nl)
Hoewel ik eerder al eens op de aangekondigde maatregel commentaar gaf bij Bruzz , was ik dat eventjes vergeten. Een Jambonneke doen, heet dat tegenwoordig. (deanderekrispeeters.wordpress.com)
‘We willen geen Jambonneke doen’, zegt een topper, verwijzend naar het N-VA-lek dat Jan Jambon de volgende Vlaams-minister-president zou worden.(tijd.be)
Dat meer en meer senioren maar eens een Jambonneke doen en op de zoveelste betuttelende uitspraak reageren met ‘Da gade gij nie bepale’.” (demorgen.be)
neologisme tijdens de coronacrisis van 2020: door deskundigen voorgesteld principe waarbij afgestapt wordt van de bubbel van vijf en een meer flexibel te besteden ‘budget’ van contacten gehanteerd wordt
zie ook flexbubbel
Bij contactbudget geeft ieder zijn budget op zijn manier uit, maar we zorgen er toch voor dat er een bepaalde grens is. Zodat iedereen weet dat wanneer je elke dag 10 mensen ziet, dat je dan je budget overschrijdt. Dus over een periode van bijvoorbeeld twee weken kan je een aantal mensen zien, heb je een aantal contacten, en dan is je budget overschreden." (vrt.be)
Ook de bubbel van vijf lijkt aan vervanging toe: expertengroep Celeval bekijkt het ‘contactbudget’, een nieuwe manier om sociale contacten te beperken. (nieuwsblad.be)
Na de bubbel, het contactbudget? (hln.be)
“Het is al oeverloos vaak gezegd: we moeten de contacten buiten het huishouden beperken. Je kunt dat allerlei namen geven, een bubbel of contactbudget, maar daar komt het steeds op neer. Of de bubbel van vijf kan standhouden, weet ik niet. Ik vermoed dat men de naam zal veranderen, maar het principe zal hetzelfde blijven." (demorgen.be)
Gerda: Jean uw contactbudget is weer op.
Jean: Hoe kan dat nu? Ik heb enkel maar een pint aan de Paul en aan de Seppe getrakteerd. Aan die andere 20 man van ons tafel heb ik niks gegeven.
in een rangschikking van plaats verlagen; uit een rangschikking verwijderen
Algemeen Nederlands Woordenboek:
declasseren 1.0: (vooral) in België: iemand in rangorde terugzetten naar een lagere plaats, bv. in een wedstrijdklassement
declasseren 2.0: (vooral) in België: met zeer groot verschil winnen van iemand; te sterk zijn voor; overtroeven
declasseren 3.0: (vooral) in België: uit een lijst schrappen; van een lijst halen
Opm: Volgens mij vallen de 3 definities van het ANW samen en zijn het geen afzonderlijke betekenissen.
Ongemarkeerd in Van Dale online
Volgens Google ook in NL gebruikelijk.
ANW voorbeeld 1.0: Die kreeg de eerste zege toegeschoven nadat Duez was gedeclasseerd. (De Standaard)
ANW voorbeeld 2.0: Rominger declasseert concurrentie in Madine. (Meppeler Courant)
ANW voorbeeld 3.0: Sommige geneesmiddelen worden gedeclasseerd. (De Standaard)
De “f*ck you” van Van Aert naar Sagan, die gedeclasseerd wordt na schouderduw in volle sprint.(hln.be)
herenfiets, fiets met horizontale buis
zie ook jongensvelo
Wervik, Rosette (73): ‘De eerste op een ventenkoersevelo.’Beeld Jelle Vermeersch (demorgen.be)
Wat zou ik met mijn éne poot moeten gaan aanvangen met zo’n dure ventenvelo ?… (seniorennet.be)
@shanahvanhulsen @mrineee me ne ventenvelo dan nog …(Instagram)
sporterm (volleyball): setwinst
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
De vlotte (25-19) eerste deelwinst gaf ons extra moed. (nieuwsblad.be)
Nadat Wittock haar team bij 23-23 langszij bracht en Kieldrecht een setbal niet benutte, ging de deelwinst naar de bezoekers. (standaard.be)
Haast in één ruk snelden de Russen naar een tweede deelwinst. (gva.be)
student die op een studentenhome verblijft
Heel wat homestudenten zaten op 20 mei in spanning achter hun computer. (schamper.ugent.be)
peda waar enkel meiskes/vrouwen mochten verblijven
eigenlijk: meiskespeda
volle vorm: meisjespedagogie
Als jongen mochte op een meiskespeda niet zomaar binnen op e meisken heur kamer.
peda waar enkel jongens/mannen mochten verblijven
volle vorm: jongenspedagogie
Als meiske mochte op een jongenspeda niet zomaar binnen in ne jongen zijn kamer.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.