Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
werkloosheidsuitkering;
ook lokaal waar men moest stempelen: doplokaal
vnw:
•het doppen
•werklozensteun
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Werkloosheidsuitkeering; ook: instantie die de uitkeeringen aan werkloozen verzorgt; lokaal waar men zijn arbeids- of stempelkaart kan laten afteekenen of afstempelen; abstr. ook: het laten afteekenen of stempelen van zijn arbeids- of stempelkaart.
- ’k Heb hem tegengekomen aan den dop (= het lokaal waar gedopt wordt), Biekorf (1933).
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1
herkomst zie doppen
zie ook: dop, aan den ~ zijn, dopper, dopgeld, dopkaart, beroepsdopper
Ik vind helemaal geen werk, ik zit al een jaar aan den dop.
> andere betekenis van dop
zelfingenomen persoon, iemand die denkt dat hij beter is dan de anderen en dat laat merken
Belgisch-Frans ‘avoir le gros cou’, overgenomen uit het Vlaams ‘dikke nek’
vnw: een dikke nek: verwaand persoon, die het hoog in de bol heeft
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Van Dale 2021 online: (België; informeel) een dikke nek iem. met kapsones, druktemaker, opschepper
DS2015 geen standaardtaal
zie ook: nek, een dikke ~ hebben of krijgen
Enkel dikke nekken rijden met dat soort auto’s.
Al in de zestiende eeuw hadden Antwerpenaren namelijk last van een dikke nek. (demorgen.be)
Gooi maar niet teveel met bloemen, want ze gaan nog een dikke nek krijgen.
‘Het is niet omdat we op Pukkelpop optreden dat we meteen een dikke nek krijgen’. (standaard.be)
proeven
< Frans: déguster
Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
Van Dale 2016, ongemarkeerd
Typisch Vlaams: 6 leeuwen
We zijn wijn gaan degusteren.
net, proper
Van Dale 2016 online: BE
Doe eens een deftige broek aan, dees is helemaal bekeuzeld.
> zie ook andere betekenissen van deftig
vloek, verdomme
variant tedju
Dedju, ik ben mijn sleutels kwijt.
Tedju toch, net op het moment dat hij goed bezig was, ik denk dat hij de rest van het seizoen wel kan vergeten, dat is toch serieus jammer, het is de enige coureur nog die we hebben die zoiets kan winnen. (Land van wielrenners: verhalen uit de voorjaarsklassiekers – Herman Chevrolet)
NL: afzuigkap
Van Dale 2018 online: BE, afzuigkap
is standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Zet de dampkap af als ge uw biefstuk flambeert.
“Een dampkap met luchtafvoer werkt pas efficiënt als de afvoerbuis vakkundig is geïnstalleerd. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Om frietreuk in huis zoveel mogelijk te vermijden, is het best om de frieten te bakken onder de dampkap.
geroosterde boterhammen met kaas en hesp tussen
zie ook: croque
Van Dale 2016 online: BE
NL: tosti
soorten:
croque-monsieur: (basis) met kaas en hesp
croque uit het vuistje
croque-madame: met een paardenoog
croque Hawaï: met een schijf ananas
croque janet: twee croques op elkaar
croque boem boem: met bolognaise
croque bolognese: met spaghettisaus
vegetarische croque: zonder hesp, bv. met mozzarella en gedroogde tomaten
zie ook croque-monsieurmachine
Ik heb niet veel honger, ik bestel wel een croque-monsieur.
ijssalon, salon waar ijsjes en ijscoupes, koude dranken, soms ook koffie, taart, wafels of pannenkoeken geserveerd worden
< Frans crèmerie (= melk, boter, eieren en kaaswinkel)
Van Dale online: BE, spreektaal: ijssalon, oorspronkelijk ook in België als zuivelwinkel
uitspraak variërend van kremmeri(e) tot kreemeri(e)
zie ook cremerie
vgl. crème
We gaan straks in de crèmerie een bananasplit eten.
Ben ik online het nieuwsblad aan het lezen, valt mijn oog op een artikel over een beschermde hoeve die een bed en breakfast wordt en misschien ook een kinderboerderij en cremerie. Blijkt dat het het huis van m’n grootvader te zijn. Ik ga er zeker een ijsje eten als het zover is! (forum)
adres, contactgegevens
Belgisch-Nederlands volgens de lijst van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
< Frans: coordonnées
Geef mij uw coördinaten en dan stuur ik u een folderke.
tevreden
vgl. content, ergens ~ van zijn; content, ergens ~ mee zijn
zie ook malcontent; contentement, contentigheid
Ik ben content van mijne nieuwen auto.
Neuville wint een plaatsje, maar is niet content: “Ik kan niet meer doen” (sporza.be)
vakantie, verlof
vnw: vrijaf, vrije dag, vakantie
op congé zijn, gaan
op congé naar, aan
grote congé: groot verlof
zie ook congégeld, congé payé, congédag
Ik heb de eerste week van augustus congé gepakt.
Op congé aan zee – Home | Facebook
ik vertrek maandag op conge naar de ardennen.(forum.mountainbike.be)
Grote congé van 15/8 tot en met 5/9. Andere vragen? (beenhouwerdecupere.be)
medelijden
zie ook: medelij
< Frans compassion <Lat.compassio < pati, lijden.
wnt:
znw. vr. Ontleend aan latijn compassio en frans compassion.
Medelijden, deernis. Thans alleen in Zuid-Nederland.
“Hebt medelijden, hebt compassie, hier met een armen blindeman”, Stijn Streuvels, Minnehandel (1903).
“Compassie strijkt geen zalf, medelijden alleen is niet genoeg” (Cornelissen-Vervliet)
Belgisch-Nederlands volgens het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
Van Dale 2016: 1 medelijden
•compassie hebben met …
zie ook zonder compassie
Ik had compassie met die vrouw in haar rolstoel.
(neutraal tot positief) handelaar
(ongunstig) sjacheraar
Van Dale 2016 online: BE, online 2018 BE; ongunstig
DS2015 standaardtaal
< Frans ‘commerçant’ <latijn commercium (handelsverkeer), van com-(samen)+ merx (2e nv. mercis) (koopwaar, handel).
zie ook: commerce
vgl. een geboren commerçant (commerçant, een geboren ~)
De commercant probeerde me een stofzuiger te verkopen.
“U bent een echte commercant die naar de klant luistert en service biedt.” (personeelsadvertentie)
Het is een echte commerçant. Toen hij zijn nieuwe auto kocht pitste hij eerst van de prijs af en wist er dan nog een aantal opties voor niks bovenop te krijgen. zie pitsen
“eigenaar is vriendelijk, maar een echte commercant. Kijk je rekeningen goed na!” (https://www.booking.com/reviews)
zaak, business, affaire
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Commerce, …, handel, koophandel, Van Dale (1872).
< Frans ‘commere’<latijn commercium (handelsverkeer), van com-(samen)+ merx (2e nv. mercis) (koopwaar, handel).
zie ook: commerçant
Hij heeft een commerce in oud ijzer.
vnw: lijm
Frans colle < Grieks, kolla
Mijn vingers plakten bij het knutselen direct vol met colle.
woedeuitbarsting
zie ook: coleire, koleire, koleirig, koleriek, koleire, in een Franse ~ schieten
Frans colère < Grieks, kholè
Ze kreeg een colère toen haar kaartenhuisje ineenzakte.
kapper, kapperszaak
Van Dale 2013 online: Frans: kapper, vr. coiffeuse
< Frans: le coiffeur
Woordenboek der Nederlandsche Taal: COËFFEUR
Het frans coiffeur (1669); zoo ook eng. coiffeur (1847/1850). Eert. vaak in den vorm coëffeur (ook wel coeffeur), een vorm die vroeger ook in het frans voorkwam.
“Als elk wel op zyn ambacht let: De slyper wel zyn scheren zet enz. … had een treffelyk en knappe coiffeur boven zyn deure gezet, in de Genthofstraat”, Gezelle (1864)
zie ook coifferen, coiffuur; coiffeurssalon
Ik moet dringend naar de coiffeur want mijn kapsel staat op ontploffen.
Mijn haar is veel te lang, ’k moet naar de kwaffeur.
toeteren
Frans: klaxonner
In Vlaanderen wordt claxonneren meer gebruikt dan toeteren.
Iedereen was aan het claxonneren, maar het verkeer ging daarom niet vlotter.
toeter
Vlaamse uitspraak: klemtoon op de tweede lettergreep
< Frans klaxon/claxon < Amerikaans-Engels klaxon (merknaam Klaxon)
zie ook verzamellemma’s wegcode, verwaterde merknamen
Gebruik uw claxon alleen maar als er gevaar dreigt.
zuurkool
< Frans choucroute, verbastering van Sauerkraut
Ik eet mijn hot-dog graag met extra choucroute.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
