Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
zachtaardig van inborst
slechts een fractie van googlementen in .NL
ook wel: een peperkoeken hartje, een hart van koekebrood
Van Dale 2014 online: peperkoeken hart: Belgisch-Nederlands
Hij zag er dan wel vervaarlijk uit, maar hij had een hart van peperkoek.
toch ook eens een NL bron citeren:
Laat ik … de hoofdpersonen uit het epos van Vandersteen kort introduceren. Wiske (‘Louise’) is een ‘bengel’ met een ‘hart van peperkoek’. Ze is koppig, ijdel, neigt tot ongehoorzaamheid, heeft kortom karakter.
- NRC, 1994
streefdoel, zorg
taaladvies.nl: In de betekenis ‘datgene waarnaar men streeft, wat men wil bereiken’ is het standaardtaal in België.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Onze eerste bekommernis is zoveel mogelijk Vlaamse woorden en uitdrukkingen te verzamelen.
kind
Van Dale 1995: …kwajongen, deugniet, rakker
In VL gebruiken we bengel ook als synoniem voor kind
zie ook verzamellemma mensen
Ik zag gisteren Francine van de Pierre met drie bengels. Wat gaat de tijd rap, het laatst dat ik haar gezien had speelde ze zelf nog met de poppen.
Mijn kleinkind Marieke zit met 28 bengels in de klas. Dat is toch wel wat veel, niet?
militant actievoeren
vnw: actie voeren, opkomen voor
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
vgl. militant
Men had het over hem als iemand die actief militeerde in zekere kringen.
lett. schijterij, diaree
vgl: scheisserei
Ich krieg sjieterie van broene bone.
Ik krijg diaree van bruine bonen.
de ij met stippen in tegenstelling tot de ei
(de lange versus de korte ij: welke is welke?: zie reacties koterij)
Als ge ei met een gestipte ij schrijft is het het IJ in Holland.
De eerste vorm wordt de lange ij of in België soms ook gestipte ij genoemd. (Wikipedia)
- aanspreking (zowel m. als vr.) voor een persoon (meestal informeel, soms pejoratief)
- Meervoud: mannekes: voor jongens en meisjes samen
vnw: jongetje, ventje
DS2015 standaardtaal
in Limburg en Kempen: menneke
Ripuaries Limburg: mentje. Voor vrouwen en meisjes is er: ‘vruike’.
aan de kust niet in gebruik, daar eerder vent
zie andere definities van manneke
zie ook verzamellemma mensen
zie ook manneken pis, wij zijn de mannekes van plezier
Zeg mannekes, kan dat hier wat rustig? (bv. voor een gemengde klas)
Hela manneke, blijft daar eens af. (Kan zowel tegen een kind als tegen een volwassene.)
Manneke! Stopt eens met uw gezaag. (Zou een man tegen zijn vrouw kunnen zeggen. Of vice versa natuurlijk.)
Mannekes toch, ge zoudt eens moeten weten… (Hier richt men zich eventueel tot denkbeeldige toehoorders.)
figuurlijk: een plaats waar er chaos heerst, waar er veel binnen en buiten gelopen wordt
spelling- en uitspraakvariant: kiekenskot
vergelijk duivenkot
zie ook verzamellemma koterij
Als ge de zittingen van het parlement op tv ziet, is dat precies een kiekenkot waar ze komen en gaan, ze zitten te babbelen, te telefoneren en te internetten,… terwijl er vanvoor ene zijne raison (raisong, rezon) staat te doen.
“Wat we niet meer willen, is dat het hier tijdens de zomer een kiekenkot is. De afgelopen seizoenen was het op de Freethiel in juli en augustus een komen en gaan van spelers. In de zomer van 2015 hebben we veel transfers gerealiseerd om de volgende jaren een kiekenkot te vermijden.” (voetbalnieuws.be)
Zg mannen, met dat over en ’t weer geloop binnen en buiten. ’t Is hier geen kiekenskot, zenne!
> andere betekenis van kiekenkot
telefooncel, telefooncabine
dim: telefoonkotje
Tegenwoordig zijn de telefooncellen open constructies. Vroeger waren het echt glazen kotjes met een deur en al.
Klik op de afbeelding
zie ook verzamellemma koterij
Mijne gsm plat en nergens een telefoonkotje of een cafe in de buurt waar ik kan bellen…
Het zal niet lang meer duren of de telefoonkotjes zijn uit het straatbeeld verdwenen.
Waar zijt gij opgevoed, in een telefoonkotje? (Hierbij bedoelt men dat iemand een slechte, beperkte opvoeding gehad heeft)
demorgen(15/5/2015): Vandaag verdwijnt de laatste telefooncel in België. Het telefoonkot aan de Middelheimlaan in Antwerpen was drie dagen lang de enige overgebleven telefooncel, maar nu valt ook voor deze telefooncel het doek.
schoolklas ondergebracht in een container (als tussentijdse oplossing in afwachting van definitieve klassen)
ook meer algemeen: bungalowachtige klassen, ‘modulaire klassen’, klaslokalen in minder duurzame materialen (hout e.d.), …
zie ook paviljoen
Van Dale 2013 online: (voorlopig toegevoegd in 2009): tot (tijdelijk) klaslokaal omgebouwde zeecontainer
Van Dale 2017: toegevoegd in 2009
tijdelijk klaslokaal in een modulaire unit
zie ook containerschool
1 september, weer naar school: het probleem van de containerklassen wegens plaatsgebrek in de scholen was vandaag in het nieuws.
niet goed snik zijn, niet goed wijs zijn
zie ook: just, ni neig ~,
just, niet ~ zijn
Ni goed just zeker? Tegen honderd per uur door de dorpskom…
Soms zoudt ge denken dat de Jean ni goed just is. Als ge hem bezig ziet…
iets op de juiste manier doen of gedaan hebben (het goed of juist hebben)
Jeroen Meus moest 300 grammen boter afwegen en was van den eerste keer juist. (‘Ik ben juist!’ zei hij)
Nee, ik ben juist. Gij hadt gezegd dat het ginder was en ik zei van niet. En nu ziet ge wel…
Passen (in tijd), goed uitkomen.
We rijden anders wel ne keer zien, als ’t pas geeft.
Als het pas geeft, komen we wel es ne keer af.
We doen het dan wel ne keer, als ’t pas geeft.
gewonde
VRTtaal.net: gekwetst is vooral psychisch
woorden.org: Z-Nl.
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
vgl. gekwetst
Bij de botsing waren er 3 gekwetsten, waarvan er 1 levensgevaarlijk.
de deur wijzen
zie ook deur, aan de ~ vliegen
< Frans: mettre quelqu’un à la porte
Van Dale 1995: gewestelijk, gallicisme
Van Dale online Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook andere betekenis: deur, aan de ~ zetten
Ik beging de stommiteit om die getuige van Jehova binnen te laten. Na twee uur heb ik hem eindelijk aan de deur kunnen zetten met een smoes.
Jehova’s getuige
- Ze zijn met 2, bellen altijd op ongepaste momenten en zeggen “Waj zeijn twie Amewikanen.” Wat is het?
- Mormonen
- Ze zijn met een hele hoop, bellen altijd op ongepaste momenten en zeggen “Wij brengen u het goede nieuws.” Wat is het?
- De getuigen van Jehova.
(Ik heb lang gedacht hoe deze mop grappig moet eindigen, maar ik vind niks. Uw inbreng wordt gewaardeerd…)
naar de boem gaan: naar de haaien gaan
naar de boem zijn: helemaal kapot zijn
komt van? naar de bom? naar de bodem?
zie ook bom, naar de ~ zijn of gaan
Hoorde daarstraks een kind bleiten: En mijne (snik) velo (snik) is nog geen twee (snik) jaar (snik) en hij is (snik) al helemaal (snik) naar de boem (snik snik snik).
Als er in Doel iets gebeurt zoals in Fukushima zijn we allemaal naar de boem vrees ik.
niets, dem, geen ~, rien-de-knots
- Kende gij iets van computers?
- Niks, geen knijt, notting in de podding.
zijn pappenheimers kennen
Ze eten nooit snoep bij den bompa? Daar geloof ik geen knijt van … Sint-Job kent zijn volk!
“Sint-Job kent zijn volk, en Karel van Wijnendaele wist op zijn manier hoe hij zijn pappenheimers moest bespelen.” (pallieterke.net 6 apr. 2016)
“Een oude aap moet je geen smoelen meer leren trekken. Sint-Job kent zijn volk en laat zich niet misleiden door wolven in schapenvacht. Daarvoor zouden ze vroeger moeten opstaan, zelfs al vóór ze gaan slapen zijn.” (forum.christophoros.be)
Geeft aan dat er ergens veel geld mee verdiend wordt, in de zak gestoken wordt, … Gaat in de spreektaal vaak gepaard met een gebaar waarbij de uitgestrekte hand repetitief denkbeeldig geld in de binnenzak schuift.
Niet in Van Dale 1995. beduidend minder googlementen in .NL dan in .BE
Dat programma Benidorm Bastards wordt nu aan tv-stations over heel de wereld verkocht. Kassa-kassa voor de bedenkers ervan!
3 euro winst per stuk. 200 stuks per dag, dat maakt 600 euro per dag. Kassa-kassa!
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
