Reacties van nthn

Merci, zo te zien stonden ze hier allebei zelfs al in: in ene keer en met een keer.

De laatste is misschien nog ambigu zou ik zeggen, Georges. Ge kunt zowel “eenmaal dat … online monitoren” als “eenmaal… dat online monitoren” lezen.

Hewel koarebleumke, dat ge in geschreven taal een uitgebreidere, misschien zelfs iets andere, woordenschat hanteert dan in de gesproken taal vind ik normaal, want als ge spreekt moet ge het eerste het beste woord kiezen dat in u opkomt, meestal het gemakkelijkste, maar als ge schrijft hebt ge de luxe van de tijd en kunt ge u dus meer variatie veroorloven. Daarentegen vind ik niet dat ge in de geschreven neerslag dingen moet steken die in de gesproken taal raar tot zelfs grammaticaal verkeerd zijn. Het is nu eenmaal eigen aan het Vlaams dat praktisch elk zinsdeel op een of andere manier verdubbeld wordt, en zinnen zonder die verdubbeling zijn simpelweg grammaticaal onjuist, want een moedertaalspreker zou ze nooit zo uitspreken. Dan zitten er ook nog eens veel ‘nutteloze’ lettergrepen en voorvoegsels in, bij uitstek in de historisch Vlaamse dialecten, waarin er enorm veel woorden die in het modern Algemeen Nederlands en Algemeen Vlaams éénlettergrepig zijn – door Limburgse expansie dan nog (zonder zever!) – nog altijd over twee lettergrepen beschikken (bv. kat – katte, bed – bedde). Het gedacht dat die ‘nutteloze’, ‘overbodige’ verdubbelingen en lettergrepen uit de schrijftaal (en vandaaruit uit de spreektaal) moeten geweerd worden bestaat al honderden jaren en is een belangrijke reden (naast het feit dat meer letters gewoonweg meer kosten, tijd en geld) waarom ge, als ge uit oudere teksten wilt afleiden hoe ze werkelijk spraken, ge voornamelijk naar de vergetelheden van de schrijvers moet kijken (zoals we in de voorbeeldzinnen in dit en vele andere lemma’s eigenlijk nog altijd doen), maar ik ga niet t’akkoord. Schrijftaal is een neerslag, secundair aan de spreektaal. Ma bon.

Kunde ook ‘ene keer’ in de betekenis ‘plots’ gebruiken, of is dat enkel West-Vlaams?

Jama, ge zegt wel bv. “omdat dat zo is”, daar zitten ook twee datten in, één dervan is in het Nederlands gewoon versteend. Zinnen met een onderschikking waarin het voornaamwoord ‘dat’ volgt op het onderschikkend voegwoord, zonder een extra onderschikkende ‘dat’, vind ik zelf zeer stroef om te lezen, want ik lees dan iedere keer de ‘dat’ als voegwoord en niet als voornaamwoord, waardoor de rest van de zin dan nergens meer op slaat.

Ik bedenk mij eigenlijk net dat de problematische voorbeeldzinnen ook op een andere manier kunnen geïnterpreteerd worden:

Eenmaal da ’t gebeurd is
Eenmaal da ’t wel gebeurd was
Eenmaal da ’t probleem van de baan was

Een Vlaming spreekt die “da ’t” op praktisch dezelfde manier uit als een Nederlander zijn “dat”.

Bijgevolg is die laatste voorbeeldzin dus eigenlijk ook zéér slecht Nederlands, want behalve in de versteende samengevoegde voegwoorden zoals ‘omdat’ (om + dat) is die ‘dat’ volgens de taalpausen Verboten.