Reacties van nthn

In het Waasland verandert ‘da’ (ook) in ‘dan’ bij ‘t’, is dat ook ievers elders azo of is dat typisch Waas? Bijvoorbeeld:

“’k Zijn mijn uurwerk kwijt, wete gij waar dan ’t ligt?”

“De mènsen dachten die ee slougen gat; mor ze wisten wie dant was.” (volksverhalenbank.be)

““Mor ik weet nie waor dat hij zij vaal steekt, mor zet golder older nekir ne nacht of twië, drij, gelijk of dant past, he, in ’t karrekot of in nen ândren stâl, en ge moet da mor nekiër afloeren”, zeet hij, “waor dat hij zij vaal gout haolen.” (volksverhalenbank.be)

“Wij gingen terug in huis en hij weer aon ’t slougen en aon ’t smijten dant vriëd war. En da duurden azuë vijf, zes dougen en wij bleven âlle nachten opzitten zulle.” (volksverhalenbank.be)

Bijna alle resultaten voor ‘dant’ en ‘dan ’t’ op volksverhalenbank.be komen van het Waasland, dus ik vermoed dat het antwoord voor de hand ligt, maar ik vraag het toch maar eens ne keer voor ’t zekerste.

Bij ‘der’ en (vormvariant) ‘ter’ wordt ‘da’ dikwijls ook ‘dan’, zeker in West-Vlaanderen, en ik denk ook in Oost-Vlaanderen, maar dan juist met uitzondering van het Waasland.

Dat resultaat van Twitter heeft mij verbaasd. Het is zo te zien iemand van Aalst of Gent, maar ik heb het nog nooit door een niet-West-Vlaming horen zeggen. Oftewel is het dus een uitwijkelinge, oftewel is er weeral sprake van West-Vlaamse expansie.

Over ‘het spoed’, zeker, maar ik ben bijkan 100% zeker dat dat om een schrijftalige hypercorrectie gaat. Ge vindt ook voor alle andere woorden die een gereduceerd lidwoord (kunnen) hebben in geschreven vorm ‘het’: het stad, het straat, het school, … (1) Op inwijkelingen die de woordgeslachten nog niet machtig zijn na zegt daarentegen niemand “da stad”, “da straat”, “da school”, e.d.m. Het probleem zit hem erin dat de mensen op “het” school Hollands dialect aangeleerd worden als schrijftaal (en in iets mindere mate spreektaal), en dus ook aangeleerd worden dat er maar twee bepaalde lidwoorden (en ochot ochere één onbepaald) zijn, zijnde “de” (zijdig en meervoud) en “het” (onzijdig). Ze worden ook aangeleerd dat als ze “t huis”, “t kind” of “t schrikkeljaar” zeggen, dat ze “het huis”, “het kind” en “het schrikkeljaar” moeten schrijven. Bovendien worden ze voor tal van woorden nog eens de Hollandse geslachten aangeleerd. Op die manier schrijven de mensen rap dingen op die niet kunnen, en zeker voor een fenomeen dat maar bij een zeer beperkt aantal vaste woorden optreedt.

Toevallig of niet hebben ze gisteren in De Standaard een nieuwe reportagereeks begost, met de naam “Van ’t straat”. Ook daar treedt die hypercorrectie op, want een straat is helemaal niet onzijdig. Het is echter de best mogelijke fonetische benadering volgens de Hollandse schrijftaalprincipes van wat er in het Vlaams eigenlijk wordt gezegd.

“Naar spoed” is een ander paar mouwen, maar ik zou ze het toch wel eens willen horen zeggen.

(1) De gemeente Lummen zet het zelfs op hun website: “De schoolroutekaart Lummen toont je de meest geschikte routes om je veilig van en naar het school te begeven.”

nthn

Re: Kim D hierboven, het is nog altijd ‘de spoed’, maar er is sprake van een gereduceerd lidwoord (zie grammatica: gereduceerd lidwoord), het blijft immers (bijvoorbeeld) “diene goede spoed” en niet “da goe spoed”. Ik zeg ook “d’spoed”, juist gelijk “d’school” of “d’stad”, en ik denk dat dat voor ver alle Vlaamstaligen geldt.

Re: Georges daarboven, ik denk ook dat “Wanneer komt u naar Spoed?” geen grammaticaal correcte zin is. “Wanneer komt u naar ziekenhuis?”, “Wanneer komt u naar Psychiatrie?” of “Wanneer komt u naar Cardiologie?” zouden immers ook niet kunnen.

Fruitbubbels, is dat geen kinderchampagne?