Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
op tijd
znwb: Tijdig
Gaat die steun wel intijds komen en iets veranderen?’ Dat soort dingen.” (AVBS)
Zowel alcoholische dranken als frisdranken kunnen naar huis gebracht worden (mits in tijds te bestellen). (Bierhandel Vandenberghe)
in elkaar flansen, op geïmproviseerde manier maken
iemand heel hard stampen
zie ook ineenslagen, ineenboksen
volgens VD is “ineenstampen” ook AN in de zin van:
door “stampen dichter in elkaar doen sluiten” en “stampend stukmaken”
Wat is eigenlijk de bedoeling? Hebben jullie een kamp daar of een illegaal feestje ineengestampt? (forum.mountainbike.be/10.07.08)
“Ineengestampt worden doorhoogblonde (zeg maar rosse, oppassen voor rossofobie) jongeren komt even hard aan als door donkerkroesharigen.” (forum.politics.be/24.09.06)
naar de titel van het gedicht van Paul van Ostaijen: Om iets te benadrukken dat plots, ineens, bij verrassing gebeurt
‘Volgens Michel zijn Belgen bij meest ambitieuze landen op vlak van klimaat. Boem. Paukeslag.’ (knack.be)
‘Borstkanker uitgezaaid naar lever en botten’ kreeg ze te horen. Boem. Paukeslag. (allesoverkanker.be)
Boem, paukeslag. De eerste de beste kans voor de bezoekers en het is meteen raak! (belgiumsoccer.be)
Boem paukeslag … daar was hij dan: mijn invalshoek! (brownpaperblog.be )
Een portier van een auto ging open en BOEM – PAUKESLAG – ik lag op de kasseien. (genesisrevelation.be)
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België, neologisme:
vrouw die binnen een relatie de zorg voor een of meer kinderen van haar partner mede op zich neemt; vrouw die mede voor de kinderen van haar nieuwe partner zorgt; stiefmoeder
zie ook verzamellemma mensen
“Stiefouders worden plusmama en pluspapa”
(nieuwsblad.be 29 jun. 2008)
van het begin af aan
Lang voor ik het kon verzinnen bedacht hij het motto waarmee we allebei ons werk hebben gekaderd, van eerst af. (Tom Lanoye in NRC-Handelsblad)
Het is van eerst af een geweldige hinderpaal geweest om den Antwerpsche steenweg een minder gevaarlijke baan te maken. (Heemkunde Waelem)
lift (hijstoestel om personen en goederen naar verschillende verdiepingen te brengen)
vroeger werd in België – en ook in Nederland – het Franse woord “ascenseur” gebruikt voor het hedendaagse “lift”, er bestonden zeer veel uitspraakvarianten
“Den morgen van Woensdag 12 September vereenigde men zich aan den voet van den Eiffeltoren, die door den Zuid-pijler met den ascenseur Edoux werd bestegen.” (Jan Tideman 1836 https://books.google.be/books?id=bduBQ9nnaAwC)
“Met de “Ascenseur” bereik je nu de Thermen die op een heuvel liggen." (Dagje Wallonië met TomT (part 1), 6 maart | ils)
Ja, maar enkel nog eens “van grond te gaan” en niet met een ascenseur of een helikopter, dat kan men ook alleen en met de kleren nog aan. (hln.be)
iemand die graag soep eet
zie andere definitie van soepboer
zangtalent.be: Ik ben een echte soepboer. Wat ik echt niet graag eet zijn erwten en wortelen. Ik heb een pekessyndroom
bloggen.be: Soep. Ik eet soep. Ik mors. Ik heb de kleur van de soep. Ik heb de geur van de soep. Ik ben een soepboer.
joggingpak
Van Dale:
(algemeen Belgisch-Nederlands) joggingpak
vnw: trainingspak, meer bepaald om in te joggen
Zij was haar eigen al helegans aan het oeptalloren voor naar de babyborrel te gaan, maar hij lag nog in zijne jogging in de zetel.
verkorting van veluxraam
Van Dale 2018 online: BE
zie ook verzamellemma verwaterde merknamen
De velux rechts was niet goed gesloten, het heeft binnengeregend.
gebleekt
Van Dale online 2020: BE
Hij draagt een jasje en een afgewassen broek. ( Te voet naar Jeruzalem – Sebastien de Fooz)
Een bruine, totaal gekreukte en afgewassen rok (dat was de eerste keer dat k haar in n rok zag) waar dan nog eens totaal geen model in zat. (mamaforum.libelle.be)
Hij droeg zijn leren jasje op een afgewassen jeans van Armani en zijn schoenen met spekzolen die hem drie centimeter groter maakten. (Zwarte sneeuw – Stan Lauryssens)
het middelste rijvak van een driebaansweg; op een meerbaansweg zou het algemeen ook een rijvak kunnen zijn dat niet het linker- of het rechterrijvak is
Van Dale 2016 online: BE
hln.be: Dat is bijvoorbeeld het geval in bij een wegversmalling van drie rijstroken naar één. Daar voegen de auto’s op het meest linkse rijvak namelijk eerst in op het middenrijvak, waarna al deze auto’s samen moeten invoegen op het meest rechtse rijvak. Daardoor worden de files op zowel het middenrijvak als het rechterrijvak langer.
verkeerscentrum.be: Er blijven 2 versmalde rijstroken ter beschikking op het linker- en middenrijvak met een snelheidsbeperking van 70km/h.
2fast4u.be: Kom ik in wommelgem een zwaantje tegen op het middenrijvak. Steek mijn hand op en rij rustig verder. 2 dagen later boete in de bus.
heel hard klagen, putten in de grond klagen
NL: steen en been klagen, het behang van de muur klagen
Van Dale 2013 online: gewestelijk
Het VBO klaagt de stenen uit de grond dat alle maatregelen voor de kmo’s zijn. (deredactie.be)
In dit lemma bewaren we een overzicht van alle woorden die een doorsnee Vlaamstalige hanteert om zich in de keuken uit te drukken.
potten en pannen:
braadpan
kastrol
kookpot
moor
pan
pot
presspot
trizee
bestek en kookgerief:
houten lepel
patattenmes
pollepel
pottenlekker
soeplepel
talloor
toestellen:
afwasmachien
dampkap
frigo
microgolf
stoof
handelingen:
schellen
smossen
uitscheppen
gerechten:
koude pla
varia:
curry
dampkap
koken op vier, gaas of elentriek
kookboek van de boerinnenbond
kookvast
pompbak
pompsteen
schotelvod
zie ook groenten en fruit; verzamellemma
-
politiekantoor
vnw: politiebureau, politiepost
zie ook bureel; hoofdbureel
Op 15 augustus 2019 (Onze Lieve Vrouw Hemelvaart) is het politiebureel gesloten (politiezwijndrecht.be)
Al enige tijd circuleren er geruchten dat het politiebureel aan de Maréestraat zou verdwijnen. (gva.be)
In de Amelbergastraat, voor het politiebureel, zal een stilstaan- en parkeerverbod worden ingesteld aan beide zijden van de rijbaan. (zandhoven.be)
In het politiebureel weigerde de man iedere medewerking en werd hij agressief tegenover de politiemensen.(hln.be)
U kunt dit vakantietoezicht aanvragen op de verschillende politieburelen in de politiezone (politie.be)
Het lot bezweren door de formule ‘ik zal maar hout vasthouden’ uit te spreken en tegelijk iets uit hout aan te raken. Het aanraken van hout is een vast ritueel.
Het is een vorm van bijgeloof om daardoor het ongeluk af te wenden en om het positieve te beïnvloeden.
vnw: hout vasthouden!: afkloppen! (spreuk om ongeluk te bezweren)
De uitdrukking bestaat in veel andere talen zoals:
< Frans: toucher du bois
< Engels: touch wood, knock on wood (VS)
< Duits: auf Holz klopfen (soms samen met Toi, toi, toi)
< Zweeds: ta i trä/peppar peppar (vat in hout vast/peper peper)
< Noors: bank i bordet (klop op de houten plank)
Van Dale 2013-online: Belgisch-Nederlands
Als men zegt “hout vasthouden”, maar er geen houten voorwerp binnen handbereik is, mag men in dit noodgeval ook zijn (houten) kop aanraken.
Ik ben dit jaar nog geen enkele keer ziek geweest. Ik zal maar hout vasthouden.
Voorlopig hebben slechts twee personeelsleden positief getest, maar het blijft hout vasthouden. (demorgen.be)
“Na vijf jaar word ik ‘genezen’ verklaard, en nu ben ik – hout vasthouden – nog altijd gezond.” (vrt.be)
ergens geen proleem in zien
Van Dale 2016 online: BE
ook: ergens geen graten in zien (graten, ergens geen ~ in zien)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands (zowel voor er geen graten ‘in vinden’ als ‘in zien’)
We vinden geen graten in die overname door dat buitenlands bedrijf.
Ze zien er geen graten in om met wildvreemden om te gaan via het internet. (schoolgierle.be)
er niet meer over spreken, geen gewag meer van maken, kunnen vergeten
vnw: een kruis over iets maken: het opgeven, er geen verwachtingen meer van hebben
Van Dale online2022: België: een kruis over iets maken: er een punt achter zetten
Hij kan een kruis maken over zijn bevordering, nu bekend is gemaakt dat er valsheid in geschrifte in het spel is.
De ruzies van vroeger, kruis erover. We moeten verder…
er (g)een voorstelling van hebben, er (g)een idee van hebben
vnw: ik heb er geen gedacht van;: ik heb er geen idee van
vgl. gedacht, er een goed ~ van hebben
Ge hebt er geen gedacht van hoeveel moeite dat gekost heeft.
Precies weet ik het niet, maar ik heb er wel een gedacht van.
beëindigen, voltooien, af zijn, klaar zijn
zie ook gedaan, gedaan zijn
vnw:
-met iets gedaan hebben: klaar zijn met iets
-ik heb gedaan: ik ben klaar
taaladvies. net: standaardtaal in België
http://www.vrt.be/taal/gedaan-hebben.
Ik heb gedaan met gelei te maken.
Hij heeft gedaan met werken voor vandaag.
doen alsof er niets aan de hand is
vnw: doen alsof zijn neus bloedt, niets laten blijken
VD2016 online: BE
zie ook gebaren; krommenaas, van ~ gebaren; van de stomme gebaren
Klaasje gebaarde van niets, maar toen hij aan de beurt kwam speelde hij ijskoud een uitdagende boogiewoogiepersiflage van de opgelegde Beethovensonate. (Het zoemen van de bierkaai – Gust Gils)
In ’t stille spiedt hij het rentenierke af en gebaart van niets. Tegen avond echter trekt hij met een spade onder den arm, bij zijn gebuur binnen. (In oorlogstijd: uit het dagboek van Stijn Streuvels)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.