Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
1) thuis, binnen blijven (maar eventueel ook minder strikt, in uw omgeving blijven)
2) zich gedeisd houden (antoniem: uit zijn kot komen (kot, uit z’n ~ komen)
vnw: in zijn kot blijven: thuisblijven of stil zijn
zie ook verzamellemma koterij; kot
zie ook blijf in uw kot
1) “Blijf in uw kot”, met die iconische uitspraak probeerde Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) de Vlaming te overtuigen om thuis te blijven. (hln.be)
1) ‘Vrouwen, blijf in uw kot op Internationale Vrouwendag!’ (demorgen.be)
1) Hoe doe ik dat, in mijn kot blijven? Ik ga een keer naar de supermarkt, te voet, in het daluur. Een mens moet eten en drinken. Ik ga een keer naar de apotheker, ik ga de krant kopen. (Louis van Dievel – vrt.be)
2) Maar zoals gezegd: blijf niet in uw kot zitten, ga rond, stuur zelf brieven en toon initiatief.
2) “Vrijdagmiddag zat u in het middagnieuws van VTM, om oppositie te voeren tegen de volgens u verwarrende communicatie van de federale overheid. Daarmee zwengelde u de verwarring nog wat aan. Ik zou u willen vragen: doe dat nu even niet. Blijf in uw kot.” (Joël De Ceulaer – De Morgen)
een grote leugenaar zijn
NL: liegen dat je barst
vergelijk: liegen dat hij het zelf gelooft
…jij bent echt wel een loser, je zit hier te liegen dat je zwart ziet! en wanneer iemand dan eens om voorbeelden vraagt draai je rond de pot… (voetbalbelgië.be)
Train uzelf in het solliciteren, oefen desnoods met iemand en fake gerust een beetje hier en daar (niet echt liegen dat je zwart ziet). (9lives.be)
Amaai wat een hoopje marginalen (marginaal) daar bij jullie of zit je hier te liegen dat je zwart ziet?
Als Belg ben ik natuurlijk vooral vertrouwd met Vlaamse combinaties. Zoals: iemand van haar noch pluim kennen (het is een volstrekte vreemde), liegen dat je zwart ziet (dat je barst, dus), als een hond in een kegelspel zijn (niet welkom zijn), iemand stokken in de wielen steken (tegenwerken) en andere katten te geselen hebben (andere prioriteiten hebben). (schrijf.be)
DS2015 standaardtaal: veel pennen in beweging brengen
zie ook inkt, er is al veel ~ gevloeid over
De problematiek van pesten heeft al veel inkt doen vloeien. (gezinsbond.be)
Het zomerakkoord heeft al veel inkt doen vloeien over de effectentaks van 0,15% en de hervorming van de vennootschapsbelasting. (tijd.be)
De afbraak heeft al veel inkt doen vloeien in Doornik. (vrt.be)
Drama krijgt hopen aandacht, doet veel inkt vloeien, krijgt veel antennetijd op radio en tv, en veel buzz op het internet. (vrt.be)
Chilla, reizende ster van de Franse rapscene, doet veel inkt vloeien. (uitinvlaanderen.be)
De introductie van de black box tegen ten laatste 1/1/2016 heeft al veel inkt doen vloeien! (belgianrestaurantsassociation.be)
industriële installatie voor grootschalige waterzuivering
Van Dale 2016 online: BE
Waterzuiveringsstation Antwerpen-Zuid
bruzz.be: Eind 2009 liet Aquiris, uitbater van waterzuiveringsstation Brussel-Noord, dagenlang ongezuiverd afvalwater de Zenne instromen.
ecohuis.antwerpen.be: De grote “paaseieren” van het waterzuiveringsstation op de Noordersingel zijn goed te zien vanop het dak van het MAS.
Opvallend veel coronadeeltjes in Antwerps rioolwater –
27 aug. 2021 — Het rioolwater in het waterzuiveringsstation Antwerpen-Zuid op het Antwerpse Kiel bevatte op 23 augustus 85,7 RNA-concentraties van het … (hln.be)
verborgen
DS2015 standaardtaal
WNT: het volt. deelw. van verduiken als bnw. en bijw. gebruikt. Algemeen in Vl.-België; in Nederland slechts incidenteel in schrijftaal bij V. Looy en C. Veth (in een parodieerenden tekst)
zie ook verdoken zitten, duik, in den ~, duikelings
spaargids.be: Zijn er nog verdoken kosten?? Zijn de producten van Ergo te vertrouwen? De oude naam HM schept heel veel wantrouwen bij mij. Groetjes,.
coresdevelopment.be: Het is moeilijk om dat allemaal te ontdekken, maar bij een nieuwbouw heb je geen verdoken gebreken van die aard.
wielrennen: de Amstel Gold Race in Nederlands Limburg, de Waalse Pijl en Luik-Bastenaken-Luik
vgl. Vlaamse klassieker
zie ook Vl. oorsprong: klassieker
zie ook Ardeens
“Ik hard me voor de Ardeense klassiekers” (Haacht) – Het Nieuwsblad
De Ardeense klassiekers worden zijn mikpunt en vooral Luik-Bastenaken-Luik staat omcirkeld. (nieuwsblad.be)
Niet BMC of Lotto-Belisol is de ploeg van de Ardeense klassiekers. (hln.be)
Nibali rijdt in principe ook de Ardeense klassiekers, maar met het WK in Innsbruck volgt het hoofddoel pas in het najaar. (standaard.be)
het pakken van politieke mandaten voor het financiële aspect; eventueel ook het verwerven van een andere vorm van werkgelegenheid die gefinancieerd wordt door de overheid
variant: postenpakkerij
zie ook postjespakker
“Hij zit momenteel zonder werk en zocht naar eigen zeggen een overbruggingsperiode tot aan zijn pensioen. Hij wordt nu schepen tot aan zijn pensioen. Dit heeft niets te maken met ideologie, dit is pure postjespakkerij”, zegt D’haeseleer.” (nieuws.vtm.be 27 dec. 2018)
“Europa: Gelekte documenten onthullen schaamteloze postjespakkerij …” (archief.pvda.be 12 jan. 2017)
“Compromis voor UGent-rector in het gedrang: “Dit is postjespakkerij …
Vijf vicerectoren aan de UGent? “Dit plan wordt gezien als een vorm van postjes pakken”, klinkt het bij de vakbond.” (nieuwsblad.be 7 jun. 2017)
Allen rollen ze nu over elkaar heen, in de ijver om aan de postenpakkerij een einde te maken en hun boeken open en bloot te leggen, met het woord “transparantie” als absolute stoplap. (doorbraak.be 2017)
gele limonade, appelsienendrank met koolzuurgas
uitspraak: oranzjaad
Wikipedia:
In België: in het algemeen synoniem voor een koolzuurhoudende frisdrank met sinaasappelsmaak, soms ook gewoon ‘gele limonade’ genoemd.
In Nederland: alleen terug te vinden in het hedendaags taalgebruik als de merknaam ‘ranja’.
Orangina is een orangeade.
“Een orangeade is geen limonade. " (Maurice de Praetere – F.C. De Kampioenen)
uitbater van strandcabines in badsteden
herkomst: zie badkar
“Eén voor één mochten de badkarhouders een lotje trekken om te weten welke plek ze volgend jaar op het strand zullen krijgen.” (HLN 181116)
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vgl. ook supporteren voor iets of iemand
“We gaan supporteren voor Olmen” – Het Nieuwsblad Mobile
Koning en koningin gaan supporteren voor Rode Duivels in Rusland (sporza.be)
Wij bouwden een zeepkist! Kijk hoe en kom supporteren op zondag 9 juni! (bruzzket.be)
Deze BV’s kwamen supporteren voor de ‘stars’. (hln.be)
vnw: zo ver als men kan zien
ook: zo ver het oog reiken kan (zie opmerkingen)
Het Vredig Land Groen zoover het oog kan dragen (De legerbode | Nieuws van de Groote Oorlog)
Zo ver het oog dragen kan, ziet men niets anders dan water. (dekroniekenvandewesthoek.be)
We staren in een oud vierkanten betonnen gat dat, tot zo ver het oog reiken kan, gevuld is met daklozenafval, lege bierblikjes en dito wodkaflessen. (demorgen.be)
1) het verbruik van iets om te nuttigen, bv. in een horecazaak
2) het verbruik van goederen
SN: consumptie
ook: consumatie, consomatie, consommatie
vrttaal.net “Vraag taaladvies aan Ruud”:
Consummatie (of consommatie) heeft betrekking op het consummeren (of consommeren) van het huwelijk, de eerste geslachtsgemeenschap van het getrouwde paar. (…)
Niet gebruiken voor: consumptie.
Niet: *U krijgt van ons drie consummaties.
Wel: U krijgt van ons drie consumpties.
1) Elke deelnemer ontvangt een bon voor een gratis consumatie of pannenkoek. (nieuwsblad.be)
1) Deelname €5 per persoon met gratis consumatie. (wattedoen.be)
1) En … het gemeentebestuur van Wevelgem trakteert je op 1 gratis consummatie die je kan besteden in een van de vele kraampjes. (gezinsbondmoorsele.be)
1) Tijdens de rit MAG elke groep 1 tussenstop maken alwaar er eventueel een consummatie kan worden genuttigd.(wtcdemergelhoek.be)
1) De Jean na het lezen van ‘Vraag taaladvies aan Ruud’ tegen de cafébaas: Zegt tegen de juffra daar dat ik haar met volle goesting een consummatie aanbied. En voor ons Gerda niks want die heeft haar consummatie al heel lang geleden gehad ;)
2) Vanaf hun 70e levensjaar werd vijftien jaar lang hun consummatie van appels onderzocht. (standaard.be)
2) Veganisme kant zich tegen de productie en consummatie van dierlijke producten. (kortingscode.rtbf.be)
fisc.: het niet samentellen van beroepsinkomens om belast te worden
vnw: splitsing en afzonderlijke belasting van de beroepsinkomens van gehuwden alsof ze fiscaal alleenstaand zijn
antoniem: cumul
> zie ook andere betekenis van decumul
Via de programmawet zal de verhoging van pensioenen voor zelfstandigen uitgevoerd worden, evenals de decumul van belastingen op het gezinspensioen. (news.belgium.be)
Dat betekent niet dat de belastingen voor het gezin op een samengeteld inkomen worden berekend. De belastingberekening gebeurt per partner afzonderlijk en pas op het einde zal de administratie de saldo’s van beide partners samentellen. Die werkwijze wordt in het vakjargon decumul genoemd. (tijd.be)
Sinds het doorvoeren van de integrale decumul gebeurt de berekening van het belastbaar inkomen en de verschuldigde belasting immers per belastingplichtige; dus per partner apart. (standaard.be)
voor het grootste deel, het meest
verouderd in NL
Met de toeloop van volk van Berchem en elders waren zij tenslotte wel vier- tot vijfduizend man sterk. Naar wij konden vernemen waren de toehoorders meestendeels Walen en daaronder veel Fransen. Bron: Geschiedenisportaal
ervaring
ondervinding hebben, ondervinding opdoen
vnw: ervaring: personeel met ondervinding
Typisch Vlaams: ondervinding hebben met iets: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
vgl. ook van ondervinding spreken
Scherpenheuvel heeft ondervinding met wateroverlast, maar dit jaar duiken ook problemen op in straten waar nooit eerder problemen waren (hln.be)
Wie heeft er ondervinding mee? (cadsite.be)
Ik heb er ondervinding mee sinds 1978 toen we beslisten dat de septische put in de tuin maar eens moest verdwijnen (seniorennet.be)
Met glas bezig zijn is ook veel ondervinding opdoen en leren hoe ver men kan gaan met de eigen kreaties. (hermotech.be)
Vooraleer ik deze stap kon zetten, heb ik gedurende meer dan 50 jaar judo-ondervinding opgedaan door in de leer te gaan bij Japanse meesters (judoschoolmarceldegroote.be)
Zijne Excellentie de Gezant heeft ondervinding van het leven. (De Gazet van Poperinghe (1921-1940))
De ondervinding van twee keer de Ronde van Frankrijk kwam hem overigens best van pas in de finale van de derde etappe. (standaard.be)
1) minimum loon dat bv. middels een verzekering gewaarborgd wordt voor bv. zelfstandigen
2) minimum inkomen dat door de overheid gewaarborgd wordt (o.a; voor bejaarden)
vnw: minimuminkomen voor bejaarden
Oosthoek Encyclopedie: Belg. uitkering aan mannen en vrouwen die resp. 65 of 60 jaar oud zijn (wet van 1.4.1969).
1) Wanneer je arbeidsongeschikt wordt door ziekte of ongeval, verzekert DKV jouw salarisniveau dankzij de verzekering gewaarborgd inkomen. (dkv.be)
Het RIZIV geeft je namelijk een jaarlijkse toelage die je kunt investeren in een gewaarborgd inkomen en/of sociaal VAPZ. (securex.be)
2) Het gewaarborgd inkomen, de inkomensgarantie voor ouderen, de verwarmingstoelage en de ouderdoms- en weduwerente worden in de aanvraag ook vermeld. (vlaanderen.be)
Vanaf 1 september stijgen ook de invaliditeitsuitkeringen, net als het leefloon en het gewaarborgd inkomen voor bejaarden. (vrt.be)
iemand die meer kan of weet dat men hem zou aangeven
zie ook frank, ge zoudt hem vijf ~ geven
De Jos is slimmer dan hij eruit ziet. Ge zoudt hem vijf centen geven, tot hij serieus begint te klappen.
weckpot, inmaakpot uit glas
Van Dale 2013 online: algemeen Belgisch-Nederlands
zie ook steriliseren, opleggen, steriliseerbokaalglas
> zie andere definitie van steriliseerbokaal
In kleine steriliseerbokaaltjes met een klem, bewaar ik de zelfgemaakte gelei.
Zijn brilglazen zijn zo dik als de boom van een steriliseerbokaal.
‘bewijs van goed gedrag en zeden’ en ‘bewijs van goed zedelijk gedrag’ zijn standaardtaal in België
vnw: bewijs/getuigschrift van goed gedrag en zeden: bewijs van goed zedelijk gedrag
< Frans: certificat de bonne vie et moeurs
De officiële naam van het document is in België ‘getuigschrift van goed zedelijk gedrag’.
Standaardtaal in het hele taalgebied: bewijs van goed gedrag.
vnw: bewijs/getuigschrift van goed gedrag en zeden: bewijs van goed zedelijk gedrag
Een werkgever mag aan een sollicitant een bewijs van goed gedrag en zeden (=uittreksel uit het strafregister) vragen.
Het uittreksel uit het strafregister vervangt het vroegere getuigschrift van goed gedrag en zeden (brasschaat.be)
Het uittreksel uit het strafregister vervangt het vroegere ‘bewijs van goed gedrag en zeden’. (mechelen.be)
inkomkaart; toegangsticket
vnw: toegangskaart
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
zie inkom
Een inkomticket kost 40 euro. Uiteraard is de beurs vooral interessant voor vermogende kunstverzamelaars, maar ook voor het minder gegoede … (vrt.be)
De bon die u in de krant vindt op 28 mei 2016 kan u omwisselen in het MAS voor een inkomticket voor deze tentoonstelling (standaard.be)
Ongeveer 6.000 onder hen zou in het bezit zijn van een inkomticket voor het Champions League-duel. (demorgen.be)
Ze zien vaak ook op tegen een urenlang bezoek aan een museum omdat je met het inkomticket slechts één keer toegang hebt.
(knack.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.