Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
oorspronkelijk iemand die vlees (chair) kookte (cuire)
iemand die charcuterie, fijne vleeswaren maakt
uitspraak op zijn Frans
Jozef De Groote (°1882-1968), zoon van een charcutier op de Poel in Gent, startte een charcuteriewinkel in de Brusselsepoortstraat. (ugent.be)
“Jeroom en Benzamien” is een warm menselijk verhaal over twee kleine zelfstandigen, een charcutier en een beenhouwer, uit Molenbeek. (nieuwsblad.be)
In de gebouwen waar ‘Het Bolleke’ wordt gemaakt, vinden ook een artisanale bakker, een charcutier, een kaasaffineur en een restaurant (retaildetail.be)
Ik begon bij beroepen waar ik weinig van weet: een boer, een verpleegster, een charcutier, een sporter. (De kok, de boerin, haar advocaat en dier verpleegster – Els Quaegebeur)
Een krokant taartje van goldenappelen met smeuïge en pittige beuling (8 euro), afkomstig van een charcutier uit de buurt (demorgen.be)
tetanus
(klem is niet courant in Nederland)
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ich hèm mich gescheird oan ne verroeselde naogel, naa moet ich neu den doktoor veur een spoat tege de klem. (Hageland)
(Ik heb me gekrast aan een verroeste spijker, nu moet ik naar de dokter voor een anti-tetanusspuit)
vnw: van de klaver naar de biezen lopen/geraken: van de regen in de drop raken, van kwaad tot erger worden
U moet er dan immers voor opletten dat u niet van de klaver naar de biezen loopt en elders een nog hogere premie moet betalen. (ondernemingsdatabank.indicator.be)
Van Zilverberg naar de Kalberg. Of van de klaver naar de biezen (Remi Vanacker)
Maar daar is dan weer ons taaleigen dat leert dat ‘Hij loopt van de klaver naar de biezen’ zo veel betekent als ‘het wordt er ook niet beter op’. (peterderoover.be)
Als hij zolang als Mugabe zal aanblijven gaan ze van de klaver naar de biezen. (hln.be)
Een classeur (klasseur) heeft twee betekenissen:
1. een archiefmap of ringmap (NL: ordner); ook klasseermap
2. een persoon die klasseert (classeert), d.w.z. stukken in archiefmappen opbergt; ook klasseerder
vnw: opbergmap, verzamelmap, ordner
ook klasseur (zie voorbeelden)
2) en 1) De slordige classeur weet niet meer in welke classeur hij dit dossier heeft geklasseerd.
1) Klasseur gemaakt van gerecycleerd karton. De ringmap heeft twee ringen. De kaft is geschikt voor A4-formaat en heeft een dikte van 50 mm. (kudzu.be)
2) Als klasseur Jomme Dockx (Ivan Pecnik) ’s ochtends op kantoor aankomt, heeft secretaresse Betty (Ella Leyers) slecht nieuws (standaard.be)
klaar: gereed om te …
Als achtervoegsel kan dit met bepaalde werkwoorden gebruikt worden. Niet alle werkwoorden lenen zich ertoe: infinitief + s + klaar
SN: klaar om te + hele werkwoord
zie vb: vechtensklaar, etensklaar, vurensklaar, vertrekkensklaar; schildersklaar
“Oksel van de Schelde. Stervensklaar ben ik er aangespoeld.”, stadsdichter Peter Holvoet-Hanssen in ‘de inwijkeling’.
theo.kuleuven.be: Daarna maken we ons stappensklaar voor de afdaling naar onze ‘bescheiden’ blokhut in Tashiding.
nieuwblad.be: Maak je fiets rijdensklaar voor Gentse Gordel
hbvl.be: Limburgers met schietensklaar wapen opgepakt
seniorennet.be: Neem weer een molensteen, leg hem vallensklaar, grijp uw hamer en geef een grote slag op.
muzeuminzicht.be: Beschrijving: Henri De Moor wordt ten voeten uit afgebeeld in een bijna heroïsche pose: ernstige blik, rechterknie vooruit, de pen schrijvensklaar in de hand.
nieuwsblad.be: De botten zitten springensklaar aan vele bomen, maar houden zich nog even gedeisd.
nieuwblad.be: Superjumbo A380 is vliegensklaar
forum: Ze moet op 1 kindje passen, en hem nog wel in bed steken, maar wij hebben hem al slapensklaar gemaakt eer ze komt.
gehoorzamen
mogelijk ook AN, maar in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw had luisteren een zeer dwingende betekenis.
Ge zult luisteren!
Den hond van de Jean die luistert ongelooflijk goed.
Dat heure vent niet luistert, daar kan ze ni veel meer aandoen, maar heure hond moet wel luisteren van den 1ste keer.
schouw van een fabriek
SN-NL: fabrieksschoorsteen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
Fabrieksschouw mag blijven (Turnhout) – Gazet van Antwerpen
Met een doffe dreun ging gisteren de fabrieksschouw van een leegstaand Lokers vlasbedrijf tegen de grond. (nieuwsblad.be)
De hoge fabrieksschouw op het terrein Schotte is een bekend beeld in Aalst. (radio2.be)
vnw: lifter
iemand die autostop doet (autostop doen)
Ons papa nam altijd autostoppers mee. We zaten dan met vieren op de achterbank, dus plaats was er niet. (dijlehof.be)
Ze heeft “vanzeleven nog nooit een autostopper meegenomen” en ze heeft ook wat spijt over haar leven. (janhertogs.be)
achter zich hebben, nog onder de indruk zijn van
NL: achter de kiezen hebben
Hij heeft net een hectische verkiezingsweek in de kleren, maar eigenlijk zijn al zijn weken hectisch. (deredactie.be)
Met ruim 10 jaar ervaring in de kleren hebben we al heel wat situaties gezien… en oplossingen gevonden. (best fence)
Met de jet-lag nog in de kleren hebben we de eerste dag het ganse eiland rondgereden, en afgesloten met een lekkere “king crab” ’s avonds. (bloggen.be)
spaarkas in een café, waarmee de klanten kunnen sparen om jaarlijks een teerfeest te organiseren.
Meestal hangt het spaarkaske (een soort grote brievenbus met veel genummerde gleuven) tegen de muur in het café.
Van Dale vermeldt dit als verouderd, maar in Vlaanderen zijn er nog veel verenigingen en cafés die een spaarkaske organiseren.
Spaarkaske “DEN HOEK”
Een spaarkaske is een oude cafégewoonte. Klanten kunnen deelnemen en zo per jaar een centje opzij leggen. Bovendien is het jaarlijks teerfeest uniek en organiseert het Spaarkaske regelmatig activiteiten. (website café ’t Hoekske)
Nieuwsblad.be: In café ‘t Vaderhuis in Asse hebben zo’n 130 spaarders met een mooi slotfeestje afscheid genomen van hun spaarkaske. Na 40 jaar zet de vierkoppige spaarkasploeg in het etablissement van Lea ,,van Niskes’’ De Nijs er een punt achter. Door de verstrengde wetgeving voor spaarrekeningen verdwijnt daarmee alweer een stukje dorps- en cafécultuur.
Nieuwblad.be: Wetgeving nekt ouderwetse spaarkas
een principiële overeenkomst
SN-NL: principeovereenkomst
vgl. princiep
KBC Bank Ireland heeft een princiepsovereenkomst (‘Memorandum of Understanding’) gesloten met Bank of Ireland (kbc.com)
Vakbonden en directie bereikten een princiepsovereenkomst over een nieuw raamakkoord, een soort Europese CAO. (hbvl.be)
Chiro en lokaal bestuur op het terrein in de Tuinlei bij de ondertekening van de princiepsovereenkomst in 2018. (nieuwsblad.be)
Na een zoektocht van jaren hebben het stadsbestuur en de jeugdraad een princiepsovereenkomst bereikt (standaard.be)
letterlijk: plaats waar de kralen voor paternosters gemaakt worden
Wordt gewoonlijk gebruikt als voorbeeld van een lang samengesteld woord, zoals hottentottententententoonstelling
Elke letter mag maar één keer per woord worden gebruikt (ook al komt de letter meer dan één keer voor in “paternosterbollekesmakerij”). (bookcrossing.com)
Paternosterbollekesmakerij is de titel van een liedje van de Strangers.
Iemand met krullen in zijn haar, dikwijls als scheldwoord gebruikt
vgl. ook: krollekeskop, poedelkop
Ge moet diene krollenkop daar eens zien lopen, precies een schaap.
Zo een mooi krollenkopken dat uw kindje heeft.
“Het gaat hier niet over mijn West-Vlaamse krollenkop maar over Tom Boonen!” (mountainbike.be)
Zijne krollenkop zou eigenlijk grijs moeten zijn. (forum:Anderlecht-online.be)
boter die op industriële schaal bereid wordt in een zuivelfabriek of melkerij
Van Dale 2020 online: BE
NL: fabrieksboter
Melkerijboter is ook roomboter maar wordt meestal op industriële schaal bereid, waardoor het eindproduct een stabielere smaak heeft en langer houdbaar is. (dagelijksekost.een.be)
Delhaize Melkerijboter | delhaize.be
echte Belgische melkerijboter van verse room, verpakt in aluminium wikkel voor optimale houdbaarheid. 1.49. 250 g 5,96/kg. (aldi.be)
‘Boter’ is de term die enkel mag gebruikt worden voor hoeveboter of melkerijboter, een product gemaakt van vetten uit koemelk. (horecamagazine.be)
SN-NL: Ardens gebraad
Ardeens gebraad met mosterdsaus, oude Geuze en een salade van appel en komkommer (ekkervanbijons.be)
Bak het Ardeens gebraad aan in een pan, laat verder garen in de oven 180°, 45-60 minuten. · (solo.be)
Net zo min viel iemand zich een buil aan het modegevoel van Jake Shears, die erbij liep als een ardeens gebraad. (demorgen.be)
vnw: onweersbui, onweer
vrttaal.net: Leenvertaling uit het Frans. Algemeen Nederlands is: onweersbui. ‘Onweerachtig’ wijst erop dat het eruitziet alsof het gaat onweren: onweerachtige lucht.
zie ook verzamellemma het weer
Onweerachtige buien trekken over het land | Weernieuws – HLN
Nadien wordt het droog in de meeste streken, al kan er in het uiterste oosten en zuidoosten van het land nog een onweerachtige bui vallen. (standaard.be)
Nadien wordt het droog in de meeste streken, al kan er in het uiterste oosten en zuidoosten van het land nog een onweerachtige bui vallen. (demorgen.be)
Na een hevige onweerachtige bui meten we 106,6 mm in de pluviometer van Cerfontaine in de streek tussen Samber en Maas. (meteo.be)
Verder naar het zuiden blijft het grotendeels droog, al is er vanavond in de Ardennen kans op een onweerachtige bui, zo meldt het KMI. (vrt.be)
veelheid, menigte
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Waarschijnlijk het bijwoord Overhoop in de bet. 2) als znw. gebruikt (met verplaatsing van den klemtoon onder den invloed van overvloed). Menigte, overvloed. In Zuid-Nederland.
Daar was ’neu overhoop van volk, Cornelissen-Vervliet.
Hedde negal veul pataten gewonnen? ’t Is geenen overhoop, Ald.
— Toch ick beny het niet Want over-hoop van Schult dat baert genoegh verdriet, Ogier (1680).
Er was veel volk, maar om te zeggen dat het nen overhoop was nu ook weer niet.
Er ligt nen overhoop aan appelen onder de boom.
geïllustreerd boek
(zie ook andere betekenis van prentjesboek)
Zijn hemd lijkt wel een prentjesboek,
het hangt een meter uit zijn broek
Zijn hemd lijkt wel een prentjesboek,
het hangt een meter uit zijn broek
(uit: Een Nederlandse Amerikaan – kampvuursongs.be)
Ze schrijft ook een blog en bracht een prentjesboek voor kinderen uit onlangs: My Dad, John McCain. (hln.be)
Niet dat de verhaaltjes zo saai zijn, maar tijdens het voorlezen zijn de ogen en de handen van het kind veel minder actief dan wanneer het om een prentjesboek zou gaan. (ja.be)
Close-upfoto’s van verrukkelijke gerechten gepresenteerd op sublieme borden maken van dit boek ook een leuk prentjesboek om op een luie dag door te bladeren. (cuizine.be)
modelwoning
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
vgl. kijkappartement
Ze zijn naar die kijkwoning in die nieuw verkaveling gaan zien. ’t Is sleutel-op-de-deur, maar over de prijs zullen we maar niet spreken…
letterlijk: een saucisson in schijfjes snijden;
figuurlijk: iets splitsen in kleine onderdelen.
De term en de techniek worden voornamelijk gebruikt door de administratie, politici, e. d.
“Saucissoneren” niet toegelaten: opdrachten mogen niet worden gesplitst om ze beneden voormelde bedragen te houden en zo – onwettig – onderhands te kunnen gunnen. (Arresten van state-VVSG)
“Het slechtste dat je als bedrijf kan doen, is saucissoneren, het slechte nieuws in schijfjes brengen, maanden aan en stuk. Dat is de beste manier om een vertrouwenscrisis in je bedrijf of je aandeel te veroorzaken.” (C. Buysse)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.