Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #651 27 September 2023: loonkost

    loonkost
    (de ~ (m.), geen mv.)

    (Van Dale) productiekosten voor zover die in te betalen lonen bestaan

    vnw

    De meervoudsvorm loonkosten is Standaardnederlands. In Vlaanderen is de enkelvoudsvorm echter veel couranter.

    DS2015 geen standaardtaal

    De loonkost bedraagt 1000 euro.

    standaard.be: Huur- en loonkost te hoog om Belgische Mexx-winkels over te nemen

    standaard.be: België bij landen met hoogste loonkost

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Matt86 en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Jun 2023 07:37)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Sep 2023

    👍
    392

    #652 26 September 2023: lippen

    lippen
    (ww. lipte, gelipt)

    playbacken

    vnw

    Wanneer de acteurs hun tekst lippen, wordt meestal niet hun hele hoofd maar slechts een deel van hun gezicht getoond. (dewitteraaf.be)

    De negenjarige Lin Maoke, een rijzende ster in China, mocht het lied ‘lippen’ op de openingsceremonie omdat ze er beter uitziet dan Peiyi. (demorgen.be)

    Hij lipte het lied mee, het werden plofjes in mijn oor.(Rotmoevie – Marian De Smet)

    Figuranten acteren op de achtergrond en in stilte, waarbij ze lippen wanneer ze in gesprek zijn.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 Aug 2023 09:35)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Sep 2023

    👍
    25

    #653 25 September 2023: kopstem

    kopstem
    (zn. m.; ~men)

    verkiezingen: Lijststem, het kiezen voor de hele lijst (rood bolletje bovenaan de lijst).

    vnw

    Van Dale 2013 online: in België

    vgl. naamstem

    Als ge een kopstem uitbrengt zonder naamstemmen dan betekent dat ook dat ge akkoord zijt met de volgorde van de kandidaten op die lijst.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Aug 2023 07:49)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Sep 2023

    👍
    287

    #654 24 September 2023: lijn, over de hele ~

    lijn, over de hele ~
    (uitdr.)

    volledig, in al zijn aspecten, …

    ook: op de hele lijn (zie voorbeelden)

    vnw: op/over de hele lijn gelijk hebben: over de hele linie

    taaladvies.net: Over de hele lijn is standaardtaal in het hele taalgebied. De combinatie wordt vooral gebruikt in België. Over de hele linie is standaardtaal in Nederland.

    ook: over de ganse lijn, over gans de lijn

    Hij werd over heel de lijn vrijgesproken.

    Hij heeft over heel de lijn gefaald.

    Juli was over de ganse lijn een tegenvaller voor de kust.

    … van de Republikeinse Partij heeft onlangs een resolutie aangenomen waarin verklaard wordt dat u op de hele lijn een mislukking bent. (humo.be)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Aug 2023 18:35)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Sep 2023

    👍
    300

    #655 23 September 2023: er gelegen hebben

    er gelegen hebben
    (uitdr.)

    afgedaan hebben, het verkwanseld hebben

    ook: er gelegen hebben bij iemand

    vnw: er bij iemand gelegen hebben: het bij iemand verkorven, verprutst hebben

    Lulleman is hij wil zich gewoon goedpraten dat soort dingen doet men niet hij heeft er gelegen bij mij (hln.be)

    We hebben het hier al geschreven: hij heeft er gelegen, Dominique de Villepin. Kreeg eerder al de volle laag voor zijn slap gehannes (knack.be)

    De D(ure) B(ank) heeft voor mij afgedaan, ze hebben er gelegen. (spaargids.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Aug 2023 08:14)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Sep 2023

    👍
    18

    #656 22 September 2023: petotter

    petotter
    (de ~ (m.), ~s)

    een klein jongetje, een klein meisje,
    alg. een klein kind

    znwb: patodder (patotter, petotter): Ter aand. van een klein, veelal mollig, kind: dreumes, peuter.

    zie ook patatter, patotter, pagadder

    We gaan op reis naar d’Ardenne en we nemen onze petotter mee.

    Ons klein petotterke is zo schattig in haar nieuw kleedje.

    Zit je dus met een petotter of twee voor de buis? Dek hun ogen dan af wanneer het bijvoorbeeld tot een confrontatie tussen Hélène en William komt. (flair.be)

    Geen babyfoliekes op de muur die na x-aantal jaar overschilderd moeten worden omdat ze niet meer bij de leeftijd van onze petotters passen. (greenkit.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aroonacker en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Aug 2024 09:47)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Sep 2023

    👍
    399

    #657 21 September 2023: als zot

    als zot
    (uitdr.)

    1) onbesuisd
    2) heftig, hevig, tegen de sterren op

    vgl. zot
    ook “gelijk zot” of “gelijk als zot” of “als gelijk zot”, dezelfde betekenis

    1) Ferrera: “Als zot aanvallen is ook niet goed” – VoetbalNieuws.be

    1) Zoals Chris ook reeds aanhaalt moet je niet als zot beginnen trainen en heel andere zaken doen dan anders.

    1) Geen opvoeder die gelijk zot je kamer komt binnengevlogen om je wakker te maken om daarna de dag te beginnen met het kuisen van één of andere plaats. (kuleuven.be)

    2) Van zodra er een beetje vuil in je buitenkabels zit slepen ze als zot, gaan ze bijna niet meer terug en bereik je niks met af te stellen. (mountainbike.be)

    2) U hebt net rustig uw dagje doorgebracht in het zonnetje, uw ober en kok werken al de hele dag “als zot”. Ja hoor, ze doen echt wel alles wat kan om iedereen zo snel mogelijk te bedienen. (hln.be)

    2) Tientallen boeken bestaan daar inmiddels over, en ze marcheren in Vlaanderen als zot.(hln.be)

    2) Die incubators vliegen der bij mij door gelijk als zot (648 eitjes uitgebroed sinds 21/08) en speel dan nog maar vooral in het weekend. (9lives.be)

    2) En we bellen eerst alvorens als gelijk zot te gaan mailen. (bouwinfo.be)

    2) “Toch straf, want wie kent Piet Pienter en Bert Bibber nu nog? Maar kijk, ze worden gelijk zot uitgeleend, dus de kinderen van Boechout zijn er helemaal weg van. En terecht.” (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 00:42)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Sep 2023

    👍
    216

    #658 20 September 2023: lieveke

    lieveke
    (aanspreking)

    liefje, lieverd, lieveling

    vnw: lieveling, schatje, engeltje

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2

    ‘Lieveke, het komt niet meer goed’: er is geen goed moment om dat te zeggen (demorgen.be)

    ‘Is het niet, lieveke?’ Ze maakt haar hand uit de zijne los en streelt hem met beide handen over het gezicht.(standaard.be)

    Ooit sprak een vrouw van 85 hem aan als “mijn klein lieveke”. (vrt.be)

    > andere betekenis van lieveke

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Aug 2023 08:38)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Sep 2023

    👍
    16

    #659 19 September 2023: lidkaart

    lidkaart
    (zn. v. -en)

    SN-NL: lidmaatschapskaart

    vnw

    Van Dale 2018 online: BE

    standaardtaal in België

    DS2015 standaardtaal

    vgl. lidgeld, lidboekje

    Ge moet eerst het lidgeld overschrijven, daarna sturen ze de lidkaart op.
    “Wie bij de ingang zijn lidkaart laat zien, mag gratis naar binnen. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Aug 2023 08:29)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Sep 2023

    👍
    326

    #660 18 September 2023: lidboekje

    lidboekje
    (zn. o.; ~s)

    een boekje waarin met stempeltjes, zegeltjes, aantekeningen, … lidmaatschapsbijdragen of andere zaken geregistreerd worden

    vnw

    Van Dale 2016 online: BE

    vgl. lidkaart, lidgeld

    devoorzorg.be: Als je bij je huidig ziekenfonds al een eigen lidboekje hebt, dan start je lidmaatschap bij ons altijd op de eerste dag van een kwartaal.

    vonk.be: "Vroeger werd er in ons lidboekje nog melding gemaakt van de term strijdsyndic "

    Waar heb ik hier ergens mijn lidboekje van het VW liggen?

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Aug 2023 08:27)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Sep 2023

    👍
    184

    #661 17 September 2023: doctorandus

    doctorandus
    (zn. m. doctorandi)

    - iemand die na het behalen van een licentiaatsdiploma doctoreert (doctoreren); doctoraatsstudent
    - de titel van die persoon, afgekort tot drs. of, vrouwelijk, dra. (doctoranda)

    in Nederland: promovendus

    In het centrum voor orale beeldvorming zijn 4 doctorandi en 2 postdoctoraal onderzoekers aan de slag.

    Dra. Joke Paesch
    Drs. Bart Eyckens

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jul 2021 23:08)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Sep 2023

    👍
    374

    #662 16 September 2023: lendenruk

    lendenruk
    (zn; de ~ (m.), ~ken)

    wilde beweging van de lendenen, bvb tijdens een spurt op de fiets

    Merckx sprong met enkele forse lendenrukken naar de kop van de groep.

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Krommenaas (02 Aug 2021 18:15)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Sep 2023

    👍
    31

    #663 15 September 2023: duik, in den ~

    duik, in den ~
    (uitdrukking)

    in het geniep, heimelijk, duikelings, in het zwart, achter de rug

    ook in West-Vlaanderen

    zie ook duikelings, verdoken; geniept, in het ~

    Naar buiten toe poogt zij te diëten, doch in den duik gaat zij zich gedurig aan sneukelderij te buiten!

    “Hij doet dit zonder de regering te raadplegen. Ik vind het heel bizar dat zoiets in den duik gebeurt.” (vrt.be)

    U hebt van het inzegenen van relaties een strijdpunt gemaakt, maar in Luik gebeurde het al vroeger, weliswaar naar goede katholieke gewoonte in den duik. (demorgen.be)

    Het was als het ware ‘in den duik’ tot stand gekomen om een wettelijk maximum aan hun laars te lappen en was daarna telkens onder de radar door blijven bestaan. (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Rodomontade en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Aug 2023 06:58)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Sep 2023

    👍
    299

    #664 14 September 2023: lek

    lek
    (zn. m. -ken)

    een kleine hoeveelheid vloeistof;
    zie ook klad, klas, klets

    vnw:
    •lik, druppel, kleine hoeveelheid
    •borrel

    Cornelissen P.J., & Vervliet J.B. (1899-1903). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
    Lek: Druppel, Frans goutte. Daar hangt ’ne lek bier aan de kraan.
    Wordt ook gebruikt in den zin van eene kleine hoeveelheid vloeistof. Daar is geene lek bier meer op ’t vat. Schenkt mij nog e leksken koffie in.

    Van Dale 2014 gewestelijk, druppel

    Geef mij is een lekske water.

    Wij hebben de laatse tijd geen lek regen gezien!

    Er zat geen lek naft meer in de naftbak.

    Oei, ik heb een lekske verf gesmost (smossen).

    > andere betekenissen van lek

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Aug 2023 06:40)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Sep 2023

    👍
    342

    #665 13 September 2023: leiband

    leiband
    (zn. m. -en)

    hondenlijn

    vnw: honden aan de leiband: honden aan de lijn

    Taaladvies.net: Voor een ‘lijn waaraan een hond wordt uitgelaten’ gebruikt men in de standaardtaal in België meestal het woord leiband.
    Vb.: In Belgische treinen mogen honden aan de leiband mee. (standaardtaal in België)

    Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands

    Antw., Antwerpse Kempen: les
    Hageland: lits
    Leiestreek: lisse

    SeilGurtRollleinen

    Te koop: effen leiband, gevoerd met zacht leder.

    Honden aan de leiband houden.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Aug 2023 06:38)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Sep 2023

    👍
    324

    #666 12 September 2023: lei

    lei
    (zn. v. -en)

    oudere benaming voor laan, gebruikt als tweede lid van een straatnaam

    vnw: laan, singel: de Antwerpse leien

    Van Dale: lei (België)
    brede laan in steden; boulevard, avenue

    zie ook verzamellemma wegcode

    In Antwerpen eindigen tientallen straatnamen op lei: De Keyserlei, Belgiëlei, Van Putlei, Markgravelei, Engelselei enz.

    De Leien zijn onderverdeeld in: Italiëlei, Frankrijklei, Britselei en Amerikalei.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Aug 2023 06:37)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Sep 2023

    👍
    278

    #667 11 September 2023: legerdienst

    legerdienst
    (de ~ (m.), geen mv. )

    militaire dienst

    vnw

    Van Dale 2016 online: BE

    De legerdienst bestaat niet meer in België.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Aug 2023 06:35)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Sep 2023

    👍
    342

    #668 10 September 2023: zorgjuf

    zorgjuf
    (z.n. de ~ (v.) ~en)

    Schooljuf die zorgleekracht is: "De zorgleerkracht doet alle oudercontacten met kleuters waar de zorg bij nodig is. Dat kan gaan tot bij de CLB, logopediste, kinesist, jeugdrechtbank en andere externe. " (blog.associatie.kuleuven.be)

    Zie ook zorgleerkracht

    SN-NL: zorgcoördinator, persoon die zich op school bezig houdt met leerlingen die in hun leerprogramma extra zorg nodig hebben.

    Voor leerlingen die gedurende een langere periode extra hulp nodig hebben stellen de zorgjuffen een handelingsplan op.

    Daarvoor krijgt hij hulp (plusgroep project) bij de zorgjuf. Want net als kinderen die een leerstoornis hebben, hebben hoogbegaafden ook hulp nodig. (hoogbegaan.be 14 april 2019)

    de zorgjuf begeleidt de leerling(en) in de klas tijdens de les, de zorgjuf herhaalt bepaalde leerstof, leert materiaal of schema’s gebruiken, oefent extra … (langeledeschool.be)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door koarebleumke en laatst gewijzigd door de Bon (26 Oct 2021 17:14)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Sep 2023

    👍
    17

    #669 09 September 2023: bijberoeper

    bijberoeper
    (de ~)

    iemand met een bijberoep, zie: bijberoep, in ~, meestal een zelfstandige in bijberoep
    neologisme (?)
    NL: (pop.) bijklusser

    Het aantal bijberoepers neemt in België al enkele jaren gestaag toe. Dat veel mensen voor dit statuut kiezen komt deels omdat het toch een aantal voordelen biedt. (Radiocommentaar vanmorgen)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door LeGrognard (19 Jul 2021 17:56)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Sep 2023

    👍
    133

    #670 08 September 2023: spijtig (genoeg)

    spijtig (genoeg)
    (bnw.)

    SN/NL: jammer, helaas

    - Excuseert madam, zoude mij ne keer kunnen zeggen waar dat de Kerkstraat hier ievers is?
    - Sorry meneer, daar gaan ’kik u spijtig genoeg nie mee kunnen helpen, ’k zijn nie van alhier!

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (20 Jun 2021 17:42)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Sep 2023

    👍
    18

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.