Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
(Van Dale) productiekosten voor zover die in te betalen lonen bestaan
De meervoudsvorm loonkosten is Standaardnederlands. In Vlaanderen is de enkelvoudsvorm echter veel couranter.
DS2015 geen standaardtaal
De loonkost bedraagt 1000 euro.
standaard.be: Huur- en loonkost te hoog om Belgische Mexx-winkels over te nemen
standaard.be: België bij landen met hoogste loonkost
playbacken
Wanneer de acteurs hun tekst lippen, wordt meestal niet hun hele hoofd maar slechts een deel van hun gezicht getoond. (dewitteraaf.be)
De negenjarige Lin Maoke, een rijzende ster in China, mocht het lied ‘lippen’ op de openingsceremonie omdat ze er beter uitziet dan Peiyi. (demorgen.be)
Hij lipte het lied mee, het werden plofjes in mijn oor.(Rotmoevie – Marian De Smet)
Figuranten acteren op de achtergrond en in stilte, waarbij ze lippen wanneer ze in gesprek zijn.
verkiezingen: Lijststem, het kiezen voor de hele lijst (rood bolletje bovenaan de lijst).
Van Dale 2013 online: in België
vgl. naamstem
Als ge een kopstem uitbrengt zonder naamstemmen dan betekent dat ook dat ge akkoord zijt met de volgorde van de kandidaten op die lijst.
volledig, in al zijn aspecten, …
ook: op de hele lijn (zie voorbeelden)
vnw: op/over de hele lijn gelijk hebben: over de hele linie
taaladvies.net: Over de hele lijn is standaardtaal in het hele taalgebied. De combinatie wordt vooral gebruikt in België. Over de hele linie is standaardtaal in Nederland.
ook: over de ganse lijn, over gans de lijn
Hij werd over heel de lijn vrijgesproken.
Hij heeft over heel de lijn gefaald.
Juli was over de ganse lijn een tegenvaller voor de kust.
… van de Republikeinse Partij heeft onlangs een resolutie aangenomen waarin verklaard wordt dat u op de hele lijn een mislukking bent. (humo.be)
afgedaan hebben, het verkwanseld hebben
ook: er gelegen hebben bij iemand
vnw: er bij iemand gelegen hebben: het bij iemand verkorven, verprutst hebben
Lulleman is hij wil zich gewoon goedpraten dat soort dingen doet men niet hij heeft er gelegen bij mij (hln.be)
We hebben het hier al geschreven: hij heeft er gelegen, Dominique de Villepin. Kreeg eerder al de volle laag voor zijn slap gehannes (knack.be)
De D(ure) B(ank) heeft voor mij afgedaan, ze hebben er gelegen. (spaargids.be)
een klein jongetje, een klein meisje,
alg. een klein kind
znwb: patodder (patotter, petotter): Ter aand. van een klein, veelal mollig, kind: dreumes, peuter.
zie ook patatter, patotter, pagadder
We gaan op reis naar d’Ardenne en we nemen onze petotter mee.
Ons klein petotterke is zo schattig in haar nieuw kleedje.
Zit je dus met een petotter of twee voor de buis? Dek hun ogen dan af wanneer het bijvoorbeeld tot een confrontatie tussen Hélène en William komt. (flair.be)
Geen babyfoliekes op de muur die na x-aantal jaar overschilderd moeten worden omdat ze niet meer bij de leeftijd van onze petotters passen. (greenkit.be)
1) onbesuisd
2) heftig, hevig, tegen de sterren op
vgl. zot
ook “gelijk zot” of “gelijk als zot” of “als gelijk zot”, dezelfde betekenis
1) Ferrera: “Als zot aanvallen is ook niet goed” – VoetbalNieuws.be
1) Zoals Chris ook reeds aanhaalt moet je niet als zot beginnen trainen en heel andere zaken doen dan anders.
1) Geen opvoeder die gelijk zot je kamer komt binnengevlogen om je wakker te maken om daarna de dag te beginnen met het kuisen van één of andere plaats. (kuleuven.be)
2) Van zodra er een beetje vuil in je buitenkabels zit slepen ze als zot, gaan ze bijna niet meer terug en bereik je niks met af te stellen. (mountainbike.be)
2) U hebt net rustig uw dagje doorgebracht in het zonnetje, uw ober en kok werken al de hele dag “als zot”. Ja hoor, ze doen echt wel alles wat kan om iedereen zo snel mogelijk te bedienen. (hln.be)
2) Tientallen boeken bestaan daar inmiddels over, en ze marcheren in Vlaanderen als zot.(hln.be)
2) Die incubators vliegen der bij mij door gelijk als zot (648 eitjes uitgebroed sinds 21/08) en speel dan nog maar vooral in het weekend. (9lives.be)
2) En we bellen eerst alvorens als gelijk zot te gaan mailen. (bouwinfo.be)
2) “Toch straf, want wie kent Piet Pienter en Bert Bibber nu nog? Maar kijk, ze worden gelijk zot uitgeleend, dus de kinderen van Boechout zijn er helemaal weg van. En terecht.” (vrt.be)
liefje, lieverd, lieveling
vnw: lieveling, schatje, engeltje
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
‘Lieveke, het komt niet meer goed’: er is geen goed moment om dat te zeggen (demorgen.be)
‘Is het niet, lieveke?’ Ze maakt haar hand uit de zijne los en streelt hem met beide handen over het gezicht.(standaard.be)
Ooit sprak een vrouw van 85 hem aan als “mijn klein lieveke”. (vrt.be)
> andere betekenis van lieveke
SN-NL: lidmaatschapskaart
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Ge moet eerst het lidgeld overschrijven, daarna sturen ze de lidkaart op.
“Wie bij de ingang zijn lidkaart laat zien, mag gratis naar binnen. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
een boekje waarin met stempeltjes, zegeltjes, aantekeningen, … lidmaatschapsbijdragen of andere zaken geregistreerd worden
Van Dale 2016 online: BE
devoorzorg.be: Als je bij je huidig ziekenfonds al een eigen lidboekje hebt, dan start je lidmaatschap bij ons altijd op de eerste dag van een kwartaal.
vonk.be: "Vroeger werd er in ons lidboekje nog melding gemaakt van de term strijdsyndic "
Waar heb ik hier ergens mijn lidboekje van het VW liggen?
- iemand die na het behalen van een licentiaatsdiploma doctoreert (doctoreren); doctoraatsstudent
- de titel van die persoon, afgekort tot drs. of, vrouwelijk, dra. (doctoranda)
in Nederland: promovendus
In het centrum voor orale beeldvorming zijn 4 doctorandi en 2 postdoctoraal onderzoekers aan de slag.
Dra. Joke Paesch
Drs. Bart Eyckens
wilde beweging van de lendenen, bvb tijdens een spurt op de fiets
Merckx sprong met enkele forse lendenrukken naar de kop van de groep.
in het geniep, heimelijk, duikelings, in het zwart, achter de rug
ook in West-Vlaanderen
zie ook duikelings, verdoken; geniept, in het ~
Naar buiten toe poogt zij te diëten, doch in den duik gaat zij zich gedurig aan sneukelderij te buiten!
“Hij doet dit zonder de regering te raadplegen. Ik vind het heel bizar dat zoiets in den duik gebeurt.” (vrt.be)
U hebt van het inzegenen van relaties een strijdpunt gemaakt, maar in Luik gebeurde het al vroeger, weliswaar naar goede katholieke gewoonte in den duik. (demorgen.be)
Het was als het ware ‘in den duik’ tot stand gekomen om een wettelijk maximum aan hun laars te lappen en was daarna telkens onder de radar door blijven bestaan. (demorgen.be)
een kleine hoeveelheid vloeistof;
zie ook klad, klas, klets
vnw:
•lik, druppel, kleine hoeveelheid
•borrel
Cornelissen P.J., & Vervliet J.B. (1899-1903). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
Lek: Druppel, Frans goutte. Daar hangt ’ne lek bier aan de kraan.
Wordt ook gebruikt in den zin van eene kleine hoeveelheid vloeistof. Daar is geene lek bier meer op ’t vat. Schenkt mij nog e leksken koffie in.
Van Dale 2014 gewestelijk, druppel
Wij hebben de laatse tijd geen lek regen gezien!
Er zat geen lek naft meer in de naftbak.
Oei, ik heb een lekske verf gesmost (smossen).
> andere betekenissen van lek
hondenlijn
vnw: honden aan de leiband: honden aan de lijn
Taaladvies.net: Voor een ‘lijn waaraan een hond wordt uitgelaten’ gebruikt men in de standaardtaal in België meestal het woord leiband.
Vb.: In Belgische treinen mogen honden aan de leiband mee. (standaardtaal in België)
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands
Antw., Antwerpse Kempen: les
Hageland: lits
Leiestreek: lisse
Te koop: effen leiband, gevoerd met zacht leder.
Honden aan de leiband houden.
oudere benaming voor laan, gebruikt als tweede lid van een straatnaam
vnw: laan, singel: de Antwerpse leien
Van Dale: lei (België)
brede laan in steden; boulevard, avenue
zie ook verzamellemma wegcode
In Antwerpen eindigen tientallen straatnamen op lei: De Keyserlei, Belgiëlei, Van Putlei, Markgravelei, Engelselei enz.
De Leien zijn onderverdeeld in: Italiëlei, Frankrijklei, Britselei en Amerikalei.
militaire dienst
Van Dale 2016 online: BE
De legerdienst bestaat niet meer in België.
Schooljuf die zorgleekracht is: "De zorgleerkracht doet alle oudercontacten met kleuters waar de zorg bij nodig is. Dat kan gaan tot bij de CLB, logopediste, kinesist, jeugdrechtbank en andere externe. " (blog.associatie.kuleuven.be)
Zie ook zorgleerkracht
SN-NL: zorgcoördinator, persoon die zich op school bezig houdt met leerlingen die in hun leerprogramma extra zorg nodig hebben.
Voor leerlingen die gedurende een langere periode extra hulp nodig hebben stellen de zorgjuffen een handelingsplan op.
Daarvoor krijgt hij hulp (plusgroep project) bij de zorgjuf. Want net als kinderen die een leerstoornis hebben, hebben hoogbegaafden ook hulp nodig. (hoogbegaan.be 14 april 2019)
de zorgjuf begeleidt de leerling(en) in de klas tijdens de les, de zorgjuf herhaalt bepaalde leerstof, leert materiaal of schema’s gebruiken, oefent extra … (langeledeschool.be)
iemand met een bijberoep, zie: bijberoep, in ~, meestal een zelfstandige in bijberoep
neologisme (?)
NL: (pop.) bijklusser
Het aantal bijberoepers neemt in België al enkele jaren gestaag toe. Dat veel mensen voor dit statuut kiezen komt deels omdat het toch een aantal voordelen biedt. (Radiocommentaar vanmorgen)
SN/NL: jammer, helaas
- Excuseert madam, zoude mij ne keer kunnen zeggen waar dat de Kerkstraat hier ievers is?
- Sorry meneer, daar gaan ’kik u spijtig genoeg nie mee kunnen helpen, ’k zijn nie van alhier!
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.