Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
een boekje waarin met stempeltjes, zegeltjes, aantekeningen, … lidmaatschapsbijdragen of andere zaken geregistreerd worden
Van Dale 2016 online: BE
devoorzorg.be: Als je bij je huidig ziekenfonds al een eigen lidboekje hebt, dan start je lidmaatschap bij ons altijd op de eerste dag van een kwartaal.
vonk.be: "Vroeger werd er in ons lidboekje nog melding gemaakt van de term strijdsyndic "
Waar heb ik hier ergens mijn lidboekje van het VW liggen?
- iemand die na het behalen van een licentiaatsdiploma doctoreert (doctoreren); doctoraatsstudent
- de titel van die persoon, afgekort tot drs. of, vrouwelijk, dra. (doctoranda)
in Nederland: promovendus
In het centrum voor orale beeldvorming zijn 4 doctorandi en 2 postdoctoraal onderzoekers aan de slag.
Dra. Joke Paesch
Drs. Bart Eyckens
wilde beweging van de lendenen, bvb tijdens een spurt op de fiets
Merckx sprong met enkele forse lendenrukken naar de kop van de groep.
in het geniep, heimelijk, duikelings, in het zwart, achter de rug
ook in West-Vlaanderen
zie ook duikelings, verdoken; geniept, in het ~
Naar buiten toe poogt zij te diëten, doch in den duik gaat zij zich gedurig aan sneukelderij te buiten!
“Hij doet dit zonder de regering te raadplegen. Ik vind het heel bizar dat zoiets in den duik gebeurt.” (vrt.be)
U hebt van het inzegenen van relaties een strijdpunt gemaakt, maar in Luik gebeurde het al vroeger, weliswaar naar goede katholieke gewoonte in den duik. (demorgen.be)
Het was als het ware ‘in den duik’ tot stand gekomen om een wettelijk maximum aan hun laars te lappen en was daarna telkens onder de radar door blijven bestaan. (demorgen.be)
een kleine hoeveelheid vloeistof;
zie ook klad, klas, klets
vnw:
•lik, druppel, kleine hoeveelheid
•borrel
Cornelissen P.J., & Vervliet J.B. (1899-1903). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
Lek: Druppel, Frans goutte. Daar hangt ’ne lek bier aan de kraan.
Wordt ook gebruikt in den zin van eene kleine hoeveelheid vloeistof. Daar is geene lek bier meer op ’t vat. Schenkt mij nog e leksken koffie in.
Van Dale 2014 gewestelijk, druppel
Wij hebben de laatse tijd geen lek regen gezien!
Er zat geen lek naft meer in de naftbak.
Oei, ik heb een lekske verf gesmost (smossen).
> andere betekenissen van lek
hondenlijn
vnw: honden aan de leiband: honden aan de lijn
Taaladvies.net: Voor een ‘lijn waaraan een hond wordt uitgelaten’ gebruikt men in de standaardtaal in België meestal het woord leiband.
Vb.: In Belgische treinen mogen honden aan de leiband mee. (standaardtaal in België)
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands
Antw., Antwerpse Kempen: les
Hageland: lits
Leiestreek: lisse
Te koop: effen leiband, gevoerd met zacht leder.
Honden aan de leiband houden.
oudere benaming voor laan, gebruikt als tweede lid van een straatnaam
vnw: laan, singel: de Antwerpse leien
Van Dale: lei (België)
brede laan in steden; boulevard, avenue
zie ook verzamellemma wegcode
In Antwerpen eindigen tientallen straatnamen op lei: De Keyserlei, Belgiëlei, Van Putlei, Markgravelei, Engelselei enz.
De Leien zijn onderverdeeld in: Italiëlei, Frankrijklei, Britselei en Amerikalei.
militaire dienst
Van Dale 2016 online: BE
De legerdienst bestaat niet meer in België.
Schooljuf die zorgleekracht is: "De zorgleerkracht doet alle oudercontacten met kleuters waar de zorg bij nodig is. Dat kan gaan tot bij de CLB, logopediste, kinesist, jeugdrechtbank en andere externe. " (blog.associatie.kuleuven.be)
Zie ook zorgleerkracht
SN-NL: zorgcoördinator, persoon die zich op school bezig houdt met leerlingen die in hun leerprogramma extra zorg nodig hebben.
Voor leerlingen die gedurende een langere periode extra hulp nodig hebben stellen de zorgjuffen een handelingsplan op.
Daarvoor krijgt hij hulp (plusgroep project) bij de zorgjuf. Want net als kinderen die een leerstoornis hebben, hebben hoogbegaafden ook hulp nodig. (hoogbegaan.be 14 april 2019)
de zorgjuf begeleidt de leerling(en) in de klas tijdens de les, de zorgjuf herhaalt bepaalde leerstof, leert materiaal of schema’s gebruiken, oefent extra … (langeledeschool.be)
iemand met een bijberoep, zie: bijberoep, in ~, meestal een zelfstandige in bijberoep
neologisme (?)
NL: (pop.) bijklusser
Het aantal bijberoepers neemt in België al enkele jaren gestaag toe. Dat veel mensen voor dit statuut kiezen komt deels omdat het toch een aantal voordelen biedt. (Radiocommentaar vanmorgen)
SN/NL: jammer, helaas
- Excuseert madam, zoude mij ne keer kunnen zeggen waar dat de Kerkstraat hier ievers is?
- Sorry meneer, daar gaan ’kik u spijtig genoeg nie mee kunnen helpen, ’k zijn nie van alhier!
vnw: lijdensweg
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vgl. ook calvarieberg
Het proces van het jaar gaat woensdag van start: “Die eerste dag wordt een calvarietocht voor Bart De Pauw”. (nieuwsblad.be)
Voor de landskampioen is de vergunning na een calvarietocht van bijna vijftien jaar een gigantische stap richting een nieuwe voetbaltempel. (standaard.be)
Liliane wil haar Telenet-factuur weer op papier ontvangen, maar dat wordt een calvarietocht. (radio2.be)
betaling voorafgaand aan levering, voorschot, voorafgaande betaling
ANW: (vooral) in België
zie ook voorafbetalen; voorafbetaling belastingen
De hotelhouder heeft de mogelijkheid om een volledige of gedeeltelijke voorafbetaling te vragen. Enkel na ontvangst van deze voorafbetaling is de hotelhouder gehouden dit contract te respecteren. (gezinsvakantie.be)
Geen voorschot/voorafbetaling, betaling na installatie. (valuedshops.be)
Er wordt bij de reservering een voorafbetaling van 50% betaald binnen de 10 werkdagen. (anna-grace.be)
Het gesubsidieerd officieel onderwijs omvat de gemeentescholen, stedelijke scholen en provinciale scholen. Die worden georganiseerd door respectievelijk gemeentebesturen, stadsbesturen en provinciebesturen. (open.fopem.be)
zie ook onderwijs, gesubsidieerd officieel ~
De inrichtende machten van gesubsidieerd officieel onderwijs zijn verenigd in twee koepels, het Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap (OVSG) en het Provinciaal Onderwijs Vlaanderen (POV).
bestuur, bestuursraad
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
SN-NL: directorium
Opm: Historisch is het een Frans begrip, maar blijkens goegel in BE voornamelijk gebruikt in de context van Europa, de Navo, …
Trouwens, zij die klagen dat de Frans-Duitse motor sputtert en daarmee de werking van de EU hypothekeert zijn dikwlijks ook diegenen die waarschuwen voor een directoire vanuit Berlijn en Parijs. (vrt.be)
Het zou voorbarig zijn om van een ,,directoire’’ te spreken in de Navo.(standaard.be)
Maar Europa kan niet werken op basis van een directoire. Dat heeft nooit gewerkt en zal ook nooit werken.” (hln.be)
fig.: iemand ultiem verkiezen, selecteren, aanstellen, weerhouden, …
dikwijls in vaste woordverbinding ‘opvissen als…’
Hij kreeg bij de Europese verkiezingen van 26 mei de vierde plaats op de N-VA-lijst, maar geraakte niet opnieuw verkozen. De partij vist hem nu dus op als gecoöpteerd senator. (vrt.be)
Ondanks 22.438 voorkeursstemmen raakt Van Den Driessche niet verkozen, maar het nationaal bestuur vist hem op als gecoöpteerd senator. (knack.be)
In 1985 werd hij niet herkozen als Kamerlid, maar de Volksunie viste hem op als gecoöpteerd senator. (doorbraak.be)
Martina Hingis wordt op haar 35ste opgevist voor Olympische Spelen (nieuwsblad.be)
Hij werd opgevist als lucky loser, na het forfait van een andere speler. (standaard.be)
een openbare ruimte versieren met bloeiende planten
Van Dale online 2018
bebloemen voorlopig toegevoegd in april 2017
BE met bloemen bedekken, versieren
“Onder impuls van gewezen imker Herwig Deryckere, de man maakt zich zorgen over het insectenbestand, bebloemen inwoners zelf hun straat.”HLN 150717)
stadsfiets
zie ook velo
Als typisch Antwerps vehikel nam Yves een ‘stadsvelo’ mee op uitstap. (nieuwsblad.be)
Mijn stadsvelo en den uwen hebben wel 2 dingen gemeen: een vaste vork en 1 blad vanvoor (forum.mountainbike.be)
vnw: familiebedrijf
zie familiaal
Welkom bij TVH, een familiaal bedrijf waar de werknemer centraal staat: “Je krijgt alle kansen om door te groeien” (demorgen.be)
De organisatie pleit dan ook voor een apart afzetkanaal voor Belgische varkens afkomstig van een familiaal bedrijf en voor binnenlands gebruik. (vrt.be)
Wijlen Vic Pauwels bouwde het familiaal bedrijf uit van een bescheiden kmo tot een wereldspeler, goed voor 2.300 werknemers (standaard.be)
ladder
de ‘ee’ is scherplang en klinkt dus o.m. als lier, leere, leijer, liër …
Woordenboek der Nederlandsche Taal: znw. vr., mv. en. Middelnederlands leer. Samentrekking uit Leeder, dat hetzelfde woord is als Ladder. De vorm Leer is zoowel in Zuid- als Noord-Nederland gebruikelijk.
Van Dale online 2018:
leer
1. ladder, m.n. trapleer
Mijn vroegste herinnering van toen ik vier jaar (oud) was, is een pompier die bij het blussen, met zijn spuit van een leer naar beneden gevallen was, en door vier omstaanders op een klein leerke werd binnengedragen in het huis van een gebuur.
Een beroemd woordgrapje afkomstig van komiek Chris Van den Durpel als Kamiel Spiessens (eigenlijk al een oeroude Vlaamse mop):
(tegen een getuige van Jehovah) “Als ’t voor de leer van Christus is, zet ze maar tegen de gevel!”
> andere betekenis van leer
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.