Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
SN: opgraven (ontgraven bestaat in SN in technische zin: een bodemlaag ontgraven)
vnw: opgraven: een lijk ontgraven
vgl. ontgraving
Wanneer een familielid overlijdt, kan je als nabestaande vragen een eerder overleden familielid samen te begraven. Dat wil zeggen dat de stoffelijke resten van dat eerder overleden familielid worden ontgraven en bijgeplaatst in een gezamenlijke concessie. ([email protected])
zeker en vast, niet tegen te spreken, onmiskenbaar
vnw: ontegenzeggelijk, onweerlegbaar
google2013: .BE (> 230.000) ; .NL (>34.000)
NL: ontegenzeglijk
Sporters die cocaïne nemen, ondervinden daar ontegensprekelijk een voordeel van. (De Morgen)
1. in twee delen opsplitsen
2. verdubbelen
vnw: splitsen
-een trein ontdubbelen: een tweede, extra trein inzetten
Van Dale: (BE) een tweede exemplaar toevoegen van (m.n. wanneer het genoemde overbelast dreigt te raken)
een snelweg, startbaan, schoolklas, trein, productielijn, functie
synoniem: splitsen, verdubbelen
DB & Co gallicisme (dédoubler) voor splitsen
vgl. ontdubbeling
1. Er zijn momenteel zoveel kleuters in de gemeentelijke basisschool in Tollembeek dat de klassen werden ontdubbeld.
2. De fietspaden werden ontdubbeld en zichtbaarder gemaakt door ze een rode kleur te geven.
het lot, bv. een neutrale persoon die door trekking een winnaar aanduidt
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Onze winnaar is bekend! De onschuldige hand van “onze klenne”, Dieter heeft Maggi Kemerlinckx als winnares getrokken. (facebook)
Er werd dan maar gezocht naar een onschuldige hand die uit een Olense pot de naam van de winnaar mocht opdiepen (nieuwsblad.be)
Uit alle correcte oplossingen selecteerde een onschuldige hand tien winnaars. (diksmuide.be)
Bij een ex aequo van de schiftingsvraag zal de winnaar door een onschuldige hand bepaald worden. (ergosleep.com)
De trekking van de schiftingswedstrijden werd toevertrouwd aan de zeer onschuldige hand van de computer. (gbzavzw.be)
onze (bij vrouwelijke en meervoudige woorden)
vnw:
ons: in België vaak niet verbogen
-ons kat: onze
-ons vader en ons moeder: vader en moeder
-ons Mieke: Mieke
taaltelefoon.be: Het bezittelijk voornaamwoord ons krijgt de vorm onze als het bij een de-woord of een meervoudig woord staat.(…) Bij een enkelvoudig het-woord is ons de correcte vorm.
ongebruikelijk in West-Vlaanderen
Ons vrienden voelden zich “bevrijd”. (Louis van Dievel – vrt.be)
Als, als, als? Als ons kat melk gaf dan was’t een koe.
niet rechtstreeks, indirect
vnw:
-onrechtstreekse belastingen: indirecte belastingen
-onrechtstreekse vrije trap (schop): indirecte vrije trap
Belgisch-Ned. volgens het Referentiebestand Belgisch-Nederlands:
“Commentaar 2004:
Bron: Lijst N-DK – de Google-frequentie kan hier voor verwarring zorgen: het gaat hier wel degelijk om een belgicisme: het item wordt ongeveer 13x meer gebruikt op Google.be”
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2016 online: BE
Onrechtstreeks zal de nieuwe maatregel ons wel treffen.
De scheidsrechter floot en blauw-zwart kreeg een onrechtstreekse vrije trap.
oneven aantal, niet deelbaar door 2
taaladvies.net: standaardtaal in België
DS2015 standaardtaalzie ook paar
We zijn met een onpaar aantal, we kunnen geen twee gelijke ploegen maken. Wie speelt er pisser?
Iemand die geen kwaad uitricht, maar u wel een spiegel voorhoudt, omdat ge u ergert aan zijn gedrag.
vnw: domkop, dwaas, naïeveling
In NL meer: ‘onnozele(n)’ cq ‘onnozele hals’
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Modern lemma: onnozelaar
Een onnoozel mensch, een idioot; alleen in Zuid-Nederland.
“De arme jongen schijnt een onnoozelaard of een domkop”, Conscience
Van Dale
onnozelaar (dem; onnozelaars)
1.(beledigend) idioot, onnozel mens, dwaas
zie ook grappigaard
Onnozelaars zijn dikwijls kinderen. De waarheid komt uit de kindermond. Kinderen handelen niet altijd zoals de grote mensen zouden willen en worden gemakkelijk voor ‘onnozelaar’ versleten.
niet te overtreffen
vnw: niet te verslaan, onoverwinnelijk, onovertrefbaar: onklopbare prijzen
Van Dale 2018 online: BE
vgl. ook onklopbaar, ~ zijn
Profiteer van onklopbare solden bij Krëfel! (krefel.be)
PREVIEW: De onklopbare danspasjes van Sam Gooris | VTM
“Onklopbare” Vermaelen oogst lof na Clásico | De Krant | HLN – HLN.be
onherkenbaar
Van Dale 2018 online: BE
Er is niets dat zo onkennelijk van zichzelf vervreemdt, als een mens die in een groep belandt. (Quotes op woorden.org)
Allebei stellen ze een Christuskop voor. Die van het Knechtjeshuis is nog de oude, verweerde en onkennelijk geworden steen. (verbeelding.be)
wanneer men al dan niet pejoratief wil uitdrukken dat het om dikke vrienden gaat
In de algemene taal gekomen na het lied Vrolijke Vrienden van nonkel Bob (nonkel Bob, de ~)
voluit ook: ‘vrolijke, vrolijke vrienden’
zie ook vezamellemma Vlaamse TV
Vrolijke, vrolijke vrienden onder elkaar. Maar niet tussen de krijtlijnen, waar ze elkaar hopelijk niet opnieuw te lijf gaan zoals voorbije zondag in het Constant vanden Stockstadion. (pallieterke.net/)
Dat is de bedoeling van een goed debat. Jullie zitten hier echter op dit forum om jullie achterlijke voorgekauwde katholieke nonsens van de kansel te preken, in het oneindige, in de eeuwigheid. Ga dat in jullie parochiehuis doen als vrolijke vrolijke vrienden onder elkaar! (forum.politics.be)
Stripweb, uw online stripwinkel. De plaats om online strips de strip of het boek Joviale hamster en zijn vrolijke, vrolijke vrienden te bestellen. (stripweb.be)
< Fr. tirer des leçons
NL/SN: lering trekken uit, ergens van leren
“Het is duidelijk dat er fouten zijn gemaakt, anders zou de minister geen ontslag nemen. Het ontslag neemt de vele vragen niet weg, bijvoorbeeld wie er allemaal op de hoogte was van dat rapport van de Europese Commissie. We moeten hier lessen uit trekken.” Kristof Calvo, deredactie.be)
niet gemeubeld, onbemeubeld, niet gemeubileerd
Van Dale 2018 online: BE
Modern ongemeubeld appartement op jaarbasis | Immoweb ref:3728516 (immoweb.be)
Recent gebouwd, mooi afgewerkt en ongemeubeld appartement, uiterst rustige ligging op wandelafstand van het centrum van Blankenberge. (2dehands.be)
Stofferingsverplichting: de huurder bemeubelt en gebruikt de kamer in geval van verhuur van een ongemeubelde kamer. (studentkotweb.be)
“De stijging in populariteit die een politicus te danken heeft aan het feit dat hij eerste minister is, wordt in België de kanseliersbonus genoemd, een letterlijke vertaling van het Duitse Kanzlerbonus. In Nederland is het woord premierbonus gangbaar.” (www.vlaanderen.be/team-taaladvies)
opm: Bij uitbreiding ook van toepassing op een politicus in een andere leidende functie zoals minister-president, burgemeester, … (zie voorbeelden).
Open VLD hoopt op kanseliersbonus, maar die dreigt een ‘kanselierskrimp’ te worden. (nieuwsblad.be)
Qua kanseliersbonus leverde het onderzoek ook een duidelijk beeld op: de premier is de onbetwiste ster van de regering en steekt in zijn eentje meer dan een vierde van alle regeringsaandacht en zelfs een tiende van alle aandacht voor alle politci samen op zak. (uantwerpen.be)
Akkoord, socialist Termont had de kanseliersbonus, maar toch: 20.000 kiezers in een stadje zoals Gent, dat kan tellen. (demorgen.be)
CD&V zette in de campagne volop in op de kanseliersbonus van minister-president Kris Peeters (standaard.be)
Hoe dan ook, een partij die de premier levert, maakt kans op een zogenaamde ‘kanseliersbonus’ (knack.be)
ergens enthousiast aan meedoen
zie ook: vlammen en doorvlammen
Om kinderen en jongeren te laten meevlammen, bouwde Ketnet een eigen kermis op het online gameplatform van Roblox. (VRT)
Ook Zwangere Guy kan ervan meespreken. ’Een jaar geleden ben ik op Dour tijdens Suicideboys (die ook op Pukkelpop staan, red.) gaan meevlammen. (DS)
Ik hoop dat er dit jaar meer mensen gaan meevlammen op het Vlaams Woordenboek.
uitdrukking voor verandering van loopbaan
in NL is “carrièreswitch” gebruikelijker
“De plannen waren gemaakt, maar toen kreeg ik maandagavond telefoon en stond mijn wereld even op zijn kop." Die carrièrewending staat dus nog even on hold. (VRTNWS)
Voor mezelf was een drastische carrièrewending het gevolg (al hoeft dat niet altijd het geval te zijn!). In dit artikel deel ik graag mijn kennis en mijn ervaring. (M&M talent coaching)
Een nieuwe carrièrewending dringt zich op als je niet verder kunt of wilt. In het eerste geval gaat het meestal om blessure in een fysieke job (bijv. na een hernia), in het tweede geval om een mentale kwestie in een kantoorjob. De motivatie ontbreekt en je loopt het risico op een bore-out of burn-out. Als je gezondheid in de gevarenzone komt, wijzig je best van koers. (Loopbaanexpert)
onbalans, gebrek aan evenwicht, wanverhouding
vnw: gebrek aan evenwicht, wanverhouding, onevenwichtigheid
< Frans: déséquilibre
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Overgewicht is te wijten aan een onevenwicht tussen de energie-inname en het energieverbruik.
Het akkoord omvat richtlijnen om de bijdrage te analyseren van elke lidstaat aan de onevenwichten op de planeet.
Allemaal vinden ze dat het begrotingsakkoord onevenwichtig is. De ene zegt te veel belastingen en de ander zegt te veel besparingen. Het is maar hoe dat ge het allemaal bekijkt zeker.
Ook wel: voorkooprecht genoemd.
Het recht van voorkoop geeft personen of instellingen (vaak de staat) het recht om als eerste te kopen aan een vooraf vastgestelde prijs. Zo wordt onwenselijke speculatie tegengegaan en krijgt het pand of het terrein de bestemming die gemeenschappelijk gewenst is. (voor verdere preciezering zie Wikipedia)
In Nederland: (bij benadering) recht van eerste koop, koopoptie.
Tot nog toe was het voor de aanbieder van voorkooprechten geen sinecure om uit te zoeken of op een onroerend goed een recht van voorkoop van toepassing is. Daarvoor was meestal een uitvoerige en langdurige zoektocht langs diverse bronnen nodig (deredactie.be)
Na de sluiting van de Opel-fabriek in Antwerpen, in 2010, bood GM de 90 hectare terreinen te koop aan. Het bedrijf had een voorkooprecht. GM vroeg 90 miljoen euro, maar het Havenbedrijf vond dat bedrag te hoog. Op vraag van de rechtbank legde een expertencommissie de waarde vast op 43,6 miljoen euro (deredactie.be)
Er worden 3 netten onderscheiden die onderwijs organiseren:
- gemeenschapsonderwijs: vroeger het rijksonderwijs
- het gesubsidieerd officieel onderwijs: gemeente- en provinciaalonderwijs
- het gesubsidieerd vrij onderwijs of kortweg het vrij onderwijs
ook schoolnet
Van Dale 2013 online: in België
vgl. ook onderwijskoepel
DeMorgen.be: ‘Bovendien is het onduidelijk of de acht miljoen euro aan Vlaamse subsidies die de stad en de onderwijsnetten dit jaar al hebben voorgeschoten, in het toegezegde bedrag voor 2014 is inbegrepen.’
overhoring
vnw: in België ook: overhoring, proefwerk
Van Dale 2017 online: BE, verouderd
zie ook ondervragen
Een ondervraging op school begint gewoonlijk met: “Neem een half blaadje papier…”
Als het ondervraging van wiskunde is, is de Joeri gewoonlijk ziek. Moet er een tekeningeske bij?
Men kan zich moeilijk losmaken van de traditionele, reproductiegerichte en schriftelijke ondervraging van de leerstof. (kuleuven.be)
Na een pauze volgt dan een schriftelijke ondervraging van de oefeningen horend bij de onderdelen “Macroscopische Elektricteit” en “Netwerkanalyse”. (vub.ac.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
