Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
een kooi met tralies, vooral voor vogels
ook muite (zie voorbeelden)
vnw: muit(e) (de, -en):
•gevangenis
•kooi
West-Vlaanderen uitspraak mute
Van Dale 2005:
(1300 ‘het ruien, kooi waarin de vogels ruien, kooi’) van Middelnederlands muten (ruien) < Latijn mutare (veranderen)
3.(gewestelijk) vogelkooi
vormvariant: muite
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Ons Pietkootje zijn muite is vuil. We zullen ze eens moeten uitkuisen.
Een vinkenzetting is een wedstrijd waarbij de vinkeniers zich met een vinkenkooi (een muit) langs de weg opstellen. (westhoekverbeeldt.be)
Toch kunnen we zeggen dat deze plaat, opgedragen aan Harlind Libbrecht, de mede-oprichter van de band, die in 2018 werd getroffen door een hersenbloeding, een waardig eerbetoon is en een zoveelste bewijs dat deze vogels zich nooit in een muite zullen laten opsluiten. (damusic.be)
Mee wa kiekes in een renne en een virke in een muite. (cdn-website)
frituurvet
Van Dale 2018 online: BE
zie ook: fritvet
vgl. frietolie
Ge bakt de frieten voor in frietvet van 170 graden, en dan bakt ge ze af op 190 graden.
1) pop
2) koosnaam voor klein meisje
3) ietwat spottend benaming voor een jong meisje dat er opgedirkt bijloopt
vaak in verkleinvorm: poppemieke (regio NW-West-Vlaanderen: poppemietje)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
uitspraakvariant dikwijls: poepemieke
Mijn zus had veel poppemiekes. Zij speelde moederke en ik vaderke.
Zie eens hoe schattig ons poppemieke is.
goedzak die je alles kunt wijsmaken
Zeg tegen die palul dat het lotjes zijn voor het goede doel en hij koopt ineens een gans boekje.
> andere betekenis van palul
> zie ook palulle
veiligheidsspeld / ’toe spèl /
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Toespel, speld die door middel van een haakje of kapje gesloten wordt, veiligheidsspeld. In een deel van Zuid-Nederland.
zie slutspelle, toespang
Als ge een toespel bij hebt, valt ge nie in affronte (affronten, in ~ vallen).
geen of weinig manieren
Aan tafel zijt ge een onbesnutst varken.
Letterlijk: apart gebouwtje aan het huis waar vroeger het brood werd gebakken.
Maar oudere mensen gebruiken dit als een soort externe bijkeuken – iedereen kent dat toch, zo’n oud mens dat eigenlijk alleen in z’n huis komt om te slapen, al de rest: eten, koken, wassen en plassen,… gebeurt in dat bakhuis.
ook in de Antwerpse Kempen
Etymologisch Woordenboek: bij het ontstaan werkte het bestaan van een ouder mnl. bac-huus o. “bakkerij” mee, dat dial. nog voorkomt (o.a. in de Kempen = “apart huisje, waarin men bakt”:
Ons bomma, waarvoor dat die een huis heeft, ik zou het begot niet weten, daar wordt niet in gestookt, alleen maar gekuist. En dan kom je in dat bakhuis, waar je je kont niet kunt keren en daar val je flauw van de hitte.
scheet, wind
dim.: protje, protteke
wnt: Wind, scheet, veest
In nagenoeg alle Zuidnederlandse tongvallen bekend (bij De Bo (1873) echter niet opgegeven), inzonderheid in de uitdrukking ”nen prot laten”.
Van Dale 2014 online: gewestelijk
Van Dale 2018 online: niet algemeen
zie ook: protten, foerten, poert en andere definities van prot
- Wie heeft er hier een prot gelaten? Zo stinken.
- Gij! Wie het eerst riekt, heeft het geflikt.
En met dat ze haar eigen uitrekte, om aan de gelei vanachter in de kast te kunnen, liet ze een protje. Gegeneerd dat ze was, hare kop zag even rood als de gelei in die pot.
Als ge een protteke moet laten, gaat dan buiten staan hé. De rokers moeten dat ook doen…
“Ik liet er een stressprotje (”Een keiluide scheet", volgens Elodie) en dat was een zegen." (vrt.be)
geld voor het gebruik van een stoel in de kerk
Van Dale 2016 online: BE
zie ook stoeltjesgeld
Voor het stoelgeld vroeg men een vaste som (1 of 2 Fr, naargelang de kerk). Nu is dat al 50 eurocent.
snor
ook: een man met een snor
< Frans: moustache
Ge moet uw moustache eens scheren.
“Ik heb eerder een kleine moustache. Maar ik verzorg ze goed met lak, en de punten smeer ik in met wax op basis van klei.” (vrt.be)
Al wat ik toen zag, was die moustache. Een vervaarlijke hangsnor, die Warks tomeloze energie en alomtegenwoordigheid een woeste uitdrukking (standaard.be)
Die moustache daar ken ik van ergens. Is dat die worstenfabrikant van de kampioenen niet? Mijn gedacht!
tuinkers
ongemarkeerd in Van Dale 2016
Typisch Vlaams: 3 leeuwen
vnw
zie ook verzamellemma groenten en fruit
vgl. cressonsoep, cressonsalade
Cresson groeide op e nat watteke.
“Waterkers, tuinkers, cresson, we gebruiken de termen nogal door elkaar. Waterkers is grootbladig, wordt gekweekt op waterbedden, wordt verkocht in bussels en kan in de natuur tot een halve meter hoog worden. Tuinkers is kleinbladig, wordt gekweekt in volle grond, wordt verkocht in bakjes en wordt hooguit vijf centimeter hoog.” (standaard.be)
Garnaalsoepje met cresson | Visinfo
Dresseren : op een mooi schaaltje een bodempje van de tomaten schikken, hierop de bolletjes leggen en afwerken met een blaadje cresson (sosrecepten.be)
Tataki van rund, rucola en wortel. … Gerookte zalm met tzatziki, frisse cressonsalade . … Rode poon met mosterdmousseline, puree en groene groenten. (facebook)
zuring (gewas van veelknopige planten met een zure smaak);
bladgroente bereid uit de jonge bladeren van de zuring
DS2015 standaardtaal
Samenstelling: zurkeltrutte
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Ik eet graag zurkelpatatten
nylon regenjas, kan worden opgevouwen en als heuptas gedragen worden, afgeleid van de merknaam K-Way; kw
uitspraak: “kaa-wee”
zie verzamellemma’s kledij; verwaterde merknamen
Gelukkig hadden we onze k-way mee, want halverwege onze fietstocht begon het onverwacht te regenen.
luier;
ook: pisdoek
(of om een merknaam te noemen: pamper)
De hangt hie eu fris geurke, onzen platten hanne hèt in zen pisbroek gescheten.
Er hangt hier een fris geurtje, onze baby heeft in zijn luier gekakt.
grootmoeder, oma
Ook in het Waasland
Als we bij moemoe blijven slapen is ’t ’s morgens altijd spek met eieren.
beschrijving van iemand met een dik achterste
zie ook belot
West-Vl. kaarten, daar kan je op ~
Ge kunt op haar hol belotten.
inwoner van Brussel
De bekendste Kèt, Daane van d’Uugstroêt, is zeker Toots Thielemans met zijn mondmuziekske. Een andere Kèt is Johan Verminnen.
Voor de ouderen onder u is dat Het Ketje (Renaat Grassin) die ze “’t Moezeke dad e flasjke ging débouchonèire” op de radio (NIR) hebben horen debiteren.
> andere betekenissen van ket
1. Traditioneel wordt er in de carrousel een kwast (in Vlaanderen vaak floche genoemd) opgehangen aan een bal. Deze wordt om beurten omhoog en omlaag bewogen boven de hoofden van de kinderen die op de carrousel zitten. Als iemand erin slaagt deze kwast te grijpen, mag hij nog een beurt gratis op de carrousel. (Wikipedia)
2. sierkwast
vnw:
•bundeltje korte draden, franjes
•kwast
•(fig.) vrouwelijk schaamhaar
-de floche trekken/grijpen: een gratis ritje op de kermis krijgen
< verbastering van flos, vlos: pluizig, uitlopend in draden
zie ook flosj, strufel, trossel
Flochen gebruikt als decoratie.
Wie de floche kan grijpen, mag een gratis beurt op de paardenmolen.
Er hangen schoon flochekes aan hare sjaal.
Aan de zware floeren gordijnen hangen zware flochen.
> andere betekenis van floche
bovenbeen, dij
bille (vr.) in West-Vlaanderen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zeeland en op de Zuidhollandsche eilanden, ook in Vlaanderen, wordt bil gebruikt voor dij.
Van Dale 2013 online: dij Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ze hebben een windel rond zijn linkerbil gedaan. Door die valpartij was die opzij helemaal geschaafd.
Die rand van die tennisbroek schuurt heel de tijd tegen mijn billen.
Zo’n stekkebenen! Met twee handen kan ik rond haar billen spannen.
Een beetje lenteweer en ge ziet al direct de korte rokjes en de blote billekes over ’t straat flaneren.
Die mens wist nu eens letterlijk wat een billenkletser was se. En maar gieren van het lachen en heel de tijd met zijn vlakke hand op zijn bil slagen. Ik denk dat als die ’s avonds zijn broek uitdeed, wel een rooi plek had.
> andere betekenis van bil
spuit, injectie
vnw: injectie, prik, spuitje
< Frans piqure
zie ook verzamellemma geneeskunde
De dokter heeft een pikuur in mijn arm gegeven.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.