Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
gezelschap, groep
ook verwijzend naar de aanhang van iemand
< Frans compagnie <Latijn compania
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Hij heeft altijd veel compagnie. We zien hem zelden alleen.
En toen kwam de Jean en compagnie binnen en ’t was gedaan met de rust.
In compagnie was hij een geestigaard. Hij was weleens zat, maar dan was hij ook gewoon zat, zonder baldadigheden of woede- aanvallen. (bookspot.be)
9.000 zelfgemaakte kroketten voor eetfestijn van voetbalclub uit Merchtem: “Rollen in compagnie is plezant” (vrt.be)
examenperiode, zittijd, tijd waarin examens worden afgelegd
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Frans session
Als ge niet geslaagd zijt in de eerste zit, kunt ge nog altijd opnieuw proberen tijdens de tweede zit.
> andere betekenis van zit
onvoldoende ruimte hebben, zich beklemd voelen
Onze Karel heeft een studiootje gehuurd, het is zo klein da ge in de keuken uw gat niet kunt keren.
Fr. effort
inspanning
(meestal efforke)
Als we nog een klein efforke leveren, zijn we klaar.
Ge zult toch nog een serieuze effort mogen doen, anders gaat dat hier nooit op tijd af geraken.
trottoir, voetpad, stoep
< Frans alentours (les ~) de omgeving, lieux autour: omstreken
oorsprong: De straten hadden geen voetpaden zoals nu, maar de rijken hadden wel een verhoogd wandelpad, voetpad dat ‘aux alentours’ lag (rond het eigendom).
Nog gebruikelijk in het Antwerps dialect.
De kinderen hinkelen oep (op) de lantoer.
“Ons bomma zei vrueger alttij ‘’ oep de lantoer bloaven hé’’ wat zo goed wil zeggen als op de stoep of het voetpad blijven hé en er nie neffes loepe.” (tuinadvies.be 3 feb. 2008)
hark
vnw: in België vaak voor: hark
< Middelnederlands: rive
zie ook: rijven, rakel, gritsel, krab
Ik neem de rijf even om die bladeren op te ruimen.
een vrije dag nemen/krijgen tussen een feestdag en een weekend. Dus de brug maken tussen dagen waarop niet gewerkt wordt. Die vrije dag wordt brugdag genoemd.
Als een feestdag op een dinsdag of een donderdag valt, maken veel bedrijven, diensten, scholen de brug.
< Frans: faire le pont
brugdag en de brug maken zijn standaardtaal in België
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Vrijdag na O.H. Hemelvaart maak ik de brug.
Omdat Wapenstilstand op een donderdag viel, maakten we op school de brug. (standaardtaal in België) Taaladvies.net
We hebben dit jaar een brugdag tussen het weekend en de Nationale Feestdag. (standaardtaal in België) Taaladvies.net
“De kollega’s maken de brug” is een Vlaamse film uit 1988, i de tijd dat collega’s nog als kollega’s geschreven mocht worden.
een borgsom storten
Voor de huur van de wagen moesten we een waarborg van 1.000 euro storten
Vooraan, aan het voorste eind, op de voorste plaats, in de eerste rij enz.
Van Dale 2017 online: van voor: BE
tegengestelde: vanachter
Alle kinderen wilden vanvoor in de bus gaan zitten.
Ik weet niet hoe oud die is. Vanvoor in de twintig?
zeuren, neuten, klagen
vgl. zaag, een ~ kunnen spannen; klagen en zagen; achteraf niet komen zagen; gezaag
Zit toch niet zo aan mijn kop te zagen!
Hij zaagt de oren van haar kop tot hij zijn goesting krijgt.
een Vlaams scheldwoord: onnozelaar, kieken, idioot
Van Dale: paljas
(1816) dezelfde etymologie als paljas (strozak)
1. (oorspronkelijk) een met stro opgetuigde hansworst
2. iemand die grappen maakt, de zot uithangt
Die paljas verstaat geen Antwerps.
toeschouwer
SN-NL: omstander
Van Dale 2017 online: BE
DS2015 standaardtaal
De racewagen vloog uit de bocht en kwam terecht tussen de omstaanders.
Twee omstaanders duiken in kanaal in Péruwelz om bestuurster te redden (vrt.be)
passie, pleziertje, iets wat je recht houdt
Fietsen is zijn lang leven, als ge zijne fiets zou afpakken zou er met hem geen huis te houden zijn.
een brief met wensen die op school wordt voorbereid en voorgelezen wordt aan ouders, grootouders, peter en meter
.jpg)
Nieuwjaarsbrief 1 januari 1890
Van Dale 2016 online: BE
Van Dale 2024: in BE op school voorbereide nieuwjaarswens die kinderen voor hun ouders en peter en meter voorlezen of opzeggen
vgl. nieuwjaar
Één voor één gingen de kinderen op een stoel staan om hun nieuwjaarsbrief voor te dragen.
Liefste peter,
Zoveel te meer ge geeft, zoveel te beter.
Uw petekind Jean,
Mortsel, 1 januari 2016.
oudejaarsavond, oudjaar
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Nieuwjaarsavond, nog thans in Zuid-Nederland: de avond vóór nieuwjaarsdag (zie Joos (1900-1904)), derhalve de avond die nu in Noord-Nederland oudejaarsavond heet.
Met nieuwjaarsavond blijven wij schonekes thuis dit jaar.
wreef = bovendeel van een voet
ook in de prov. Antw.
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt), bij wrijf:
znw. m. Wreef van den voet, jongere vorm in de plaats gekomen van wrijch.
Kiliaan: wrijf des voets, suprema pars pedis. In Zuidnederland nog gewoon.
Er is een steen op zijne vrijf gevallen.
“Lederen lap in rijgschoenen, die de wrijf bedekt”, Cornelissen-Vervliet (1906).
in Vlaanderen het gewone woord voor een kat van het vrouwelijk geslacht
vnw:
•wijfjeskat
•kattige vrouw, kattenkop
NL: vrouwtjeskat
klik op de afbeelding
Kattin zoogt haar jongen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Is uw kat een kater of een kattin?
auto-ongeluk
< ‘auto’ + ‘accident’
Hij heeft een auto-accident gehad op het rondpunt van Wijnegem.
Ik ben niet akkoord, loop naar de maan, ja dag Jan!
uitspraak: Teute Zjéraar
zie ook Gerard
Het aanvrage me die lelijke del? Ja teute gerard! nog voor gin (gin, gien, gen) duzend frang.
reiskosten
Nederland: voorrijkosten
< Frans frais de déplacement
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Verplaatsingskosten is standaardtaal in België voor: voorrijkosten. (vrt taalnet)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
21% van de ledenbijdrage werd besteed voor zitpenningen en verplaatsingskosten.
Springkasteel te huur voor € 80 per dag inclusief BTW, zonder verplaatsingskosten.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
