Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
het dodental
dodentol is standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
Een week na de nachtclubbrand is de dodentol opgelopen tot 145. (taallink 222)
lang geleden, uit de oude doos, ouderwets (pejoratief), zoals vroeger
ook: de jaren stillekens
Die foto is van de jaren stillekes toen hij nog een snor had en maar 65 kilo woog.
Die leeft nog in de jaren stillekes zonder pc of gsm.
Het is een soort van rekeningrijden, waarvoor er volgens visionaire politici bij ons geen draagvlak is, en bestaat al sinds de jaren stillekens in het zuiden van Europa. (demorgen.be)
een dikke buik van veel bier te drinken
In Gent: tugzweere
zie ook: horecagezwel, toogabces
Amai, je toogzweer is nog vermeerderd sedert ik je laatst zag!
kon, verleden tijd van kunnen
Antw.: kunnen, kost, gekunnen.
Ik kost, gij kost, hij kost, wij kosten (en kosten me), golle kost, zij (zolle/zun) kosten
Ik kost mijn eige nimeer inhoue. (Ik kon mezelf niet meer inhouden)
“Flines, die door stadigh minnen ’t Onvermurwde hart kost winnen Van uwe Agnes” – uit De Werken van Vondel, 1674
> andere betekenis van kost
politieagent
vnw: politieagent, smeris
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 3
< Frans flic < rotwelsch Flick (knaap)
zie ook fliek; bureauflik, drugsflik, fietsflik, straatflik, superflik, veloflik, wijkflik
De flikken hebben me gelukkig niet doen blazen, of ik had erbij geweest.
De nieuwste, erg ingrijpende maatregel stelt dat voortaan ook de flikken beboet worden als ze te snel door het rode licht rijden. (standaard.be)
“Terwijl anderen mensen gaan opsluiten, laten wij dat over aan de flikken”, aldus Vanseveren. (demorgen.be)
bundel, bos
standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
op de vertaallijst VL-NL van Dagelijkse Kost (Jeroen Meus): busseltje – bosje
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Den hovenier uit de buurt geeft ons dikwijls verniet een paar bussels prei mee.
1 preibussel; 2 eetlepels olie; 20 gram hoeveboter; 1 konijn dat reeds versneden is; peper en zout; 1 eetlepel bloem; 300 ml witte wijn … (onskookboek.be)
1 volledige selderbussel (zonder bladeren, enkel de stengels). 7 wortels. 2 grote rode paprika’s. 1 grote courgette (of 2 kleintjes). (lindsayslighthouse.com)
Een bussel bloemen voor het vrouwtje en subtiel wat extra middelen losweken :) (oplossing.be)
beroerte, een geraaktheid
een aanval in de hersenen, in het hart, op de zenuwen
Van Dale: attaque, de; -s
< Frans: vijandelijke aanval (1646)
2. aanval van een ziekte: (verouderd) een attaque van een beroerte
zie ook verzamellemma geneeskunde
Hij heeft een hartattak gehad.
Als mijn moeder dit te weten komt krijgt ze een attak.
Ze hebben hem naar ’t gasthuis gedaan, maar tegen dat em daar was was het over. De dokters zeiden dat het waarschijnlijk een attakske geweest was.
Hij kreeg wijd nen attak van ’t verschieten.
Hij kreeg een attak op de zenuwen en nu is hij langs een kant gedeeltelijk verlamd.
afdingen
Van Dale 2015 online: BE
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: afbieden
bedr. st. ww. Uit af en bieden. Alleen in het Zuiden.
1. Af in den zin van vermindering. Afdingen.
”Ik mag toch wel afbieden!” … ”Nee, dat mag je niet, je staat hier niet op de markt,” Roothaert Dr. Vlimmen (1936).
Ze vroegen 200 euro voor die kast, maar ik heb nog kunnen afbieden tot 120.
- opruiming, uitverkoop van restanten
- in prijs verlaagd restant van niet-verkochte goederen uit een winkelvoorraad
ook einde reeks, einde serie
vnw: einde reeks: restpartij, restant
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Van Dale 2015 online: einde reeks: Belgisch-Nederlands
anw: eindereeks: uitverkoop van winkelrestanten; opruiming; solden: (vooral) in België
< Frans: fin de série
vgl. einde seizoen
Wij hebben onze keuken in eindereeks gekocht, dat scheelde toen een heel pak.
Die ijskast hebben we voor een prijske kunnen kopen, ze was eindereeks.
Einde reeks betekent op = op. Wees er dus snel bij! (eurogifts.be)
Deze betonklinkers in de kleur antraciet zijn einde reeks klinkers. (klinker-loten.be)
Momenteel uitverkoop op eindereeks iMac – MacKopen.be
omzet, omzetcijfers
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
< Frans chiffre d’affaires
Ons zakencijfer lag in 2007 voor het eerst boven een miljoen euro.
betrekken, bewolken
vnw: in België ook: betrekken van de lucht: het weer overtrekt
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook het weer
Verdorie, het was zo’n mooi weer vandaag en nu begint het te overtrekken. Straks gaat het nog regenen.
Neemt maar een paraplu mee want het overtrekt helemaal.
> andere betekenis van overtrekken
verschrikkelijk veel (kosten, moeten betalen)
vnw: stukken van mensen kosten: heel duur zijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
NL: een rib uit mijn/je/d’r/… lijf
zie ook stukken van mensen kosten
Fotograferen moet geen stukken van mensen kosten!
Ik heb alle mogelijke lotions geprobeerd en betaalde stukken van mensen voor laserbehandelingen.
tochtafsluiter in de vorm van een hond
vnw: (fig.) tochtafsluiter in de vorm van een hond
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Het is koud in de gang. Ge hebt vergeten de tochthond op zijn plaats te leggen.
1. map, ringmap
2. slof sigaretten
Van Dale online: BE, niet algemeen
< Belgisch-Frans
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
vnw: een farde sigaretten: een slof sigaretten:
vgl. fardeblad
1) Aan ’t begin van elk schooljaar koop ik voor ieder vak een nieuwe farde.
De goed voorbereide Verhaegen heeft een dikke farde met verslagen van vergaderingen, brieven, mails, enzovoort meegebracht (standaard.be)
Hij heeft een immense farde, van één meter bij twee, waar het cultuurleven in Brussel vanaf begin jaren zeventig in samengevat zit. (standaard.be)
In dossiers van drugs- en mensenhandel of terrorisme tikt de klok en heb je geen tijd om onverwacht een hele farde met pv’s te lezen. (standaard.be)
2) Het is zeer gebruikelijk dat een winkelier zijn klant bij de aankoop van een farde sigaretten of een doos sigaren een gratis aansteker geeft. (dekamer.be)
krasse, straffe daad, staaltje, meestal met negatieve bijklank
vnw: in België ook: streek, opzienbarende daad, schandelijke daad
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook straffe stoot, stoten uithalen
“Meneer, hoe durfde gij, en wel uit volle longen
hier zingen voor een volle zaal?
en da nog in uw eigen taal!
Da vind ik straffe stoten
want Vlaams trekt op geen …” (Wannes Van de Velde)
afgeschermd en zachtjes praten met iemand, vooral ten koste van iemand anders
Van Dale
konkelfoezen
(informeel) konkelen
konkelfoezen is Standaardnederlands, maar wordt in Vlaanderen meer gebruikt dan in Nederland.
zie ook gekonkelfoes
Ik weet zeker dat mijn collega iets tegen mij heeft. Ik hoorde gisteren namelijk haar en een andere collega over mij konkelfoezen.
< (Frans) mastiquer
het glas in een raam vastzetten met mastiek
Bij het mastiekeren plakte de mastiek aan mijn handen.
leerovereenkomst, leerlingschap
vnw: contract voor de opleiding van leerlingen in een vak, leerovereenkomst
Onze zoon is nu op leercontract bij een timmerman in de stad
Leenvertaling uit het Frans. Algemeen Nederlands zijn:
vnw: een maat voor niets: zinloos, vruchteloos, vergeefse moeite
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
vgl. ook maat, een ~ te veel
Hoezo, ge lust geen taart? Dan is al mijn bakwerk een maat voor niets geweest.
“De politieke staking, een maat voor niets?”
(www.dewereldmorgen.be 10 okt. 2017)
“De verlengingen bleken een maat voor niets, dus moesten strafschoppen een winnaar aanduiden.” (Het Laatste Nieuws 3 jul. 2018)
“We wisten van in het begin dat wanneer de wind of één factor niet zou meezitten, de ballonmeeting een maat voor niets zou zijn. Daarom hadden we voor genoeg randanimatie gezorgd.” (Het Laatste Nieuws-1 jul. 2018)
“Hervormde kieswetgeving Europees Parlement een maat voor niets.” (hildevautmans.eu 7/4/2018)
- goor
- behorend tot de zelfkant van de maatschappij
- ordinair persoon met een marginale attitude
< Frans: un marginal
in Nederland: tokkie
zie ook gemaan, basse-classe, brek, kantjesvolk
- Ik heb gisteren koude spaghetti gegeten en heb mij daarna met een pint voor F.C. De Kampioenen gezet…
- Marginaal!
De leden van de familie Flodder waren marginale personages.
“Werkelijk marginaal: zware rellen na verliesmatch Antwerp.” (clint.be)
“Marginale huurders laten puinhoop van 30.000 euro achter.” (clint.be)
Haar ex-man was gene mariginale maar die deed marginaal om interessant te doen naar buiten toe.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.