Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
kachelpijp
ook kortweg: buis
vnw: kachelpijp
wnt: Stoofbuis, kachelpijp. Inzonderheid de platte buis waarop gekookt wordt.
zie andere definities van stoofbuis
In de kazerne reikten de stoofbuizen tot tegen het plafond met de kolenstoof in het midden van de kamer.
Chrysostomos, op 27 januari
ook 100-dagen-viering, honderd-dagen-viering
Het is een Vlaams gebruik bij de laatstejaarsstudenten van het middelbaar, waarbij ze vieren dat ze nog maar honderd dagen naar school moeten gaan.
zie ook: honderddagenshow
Prov.Limburg, prov. Antwerpen, Leuven: chrysostomos
Rest van Vlaanderen: Honderd Dagen
Kust: hoedjesdag
Begin jaren 80 vierden we de Honderd Dagen op een vrijdag rond de 27ste januari en sloten het feest af met een knalfuif.
Aanvankelijk kwam het er bij een 100 dagen-viering namelijk op neer dat er grappige toespraken of redes gehouden werden over de school, de directie en de leerkrachten. (lecavzw.be)
Avondvullende voorstelling waarbij elkeen, weliswaar voorbereid, iets te berde kan brengen: dans, muziek, voordracht, … Meestal georganiseerd door jeugdbewegingen, jeugdclubs, …
Haar allereerste publieke optreden was op een vrij podium van de scouts in Zichem, later is zij een professionele zangeres geworden.
(schrijftaal)
doodgraag, heel graag
SN-NL: dolgraag
varianten: doodgeire, doodgeern, doodgeerne, doodgeren
vnw: iemand doodgaarne zien: iemand dolgraag zien
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Doodgaarne:
alleen in Z.-Ndl. en voornamelijk in de verbinding: iemand doodgaarne zien.
Ze ziet haar kindjes en haar ventje doodgaarne.
Het meisje en die jongen zien mekaar doodgaarne.
letterwoord voor Bekende Vlaming
zie ook BV-korting
De Story staat vol met BV’s.
> andere betekenis van bv
nijptang om nagels uit te trekken
< Middelnederlands trectange
Middelnederlandsch Woordenboek: Een smet die met zijne hamers, beertels (beitels) ende trectanghen foortselinghe die sloten van der poorte open brack, Despars Vlaanderen/Brabant, (1562-1592).
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Thans nog in Zuid-Nederland voor: nijptang, als gereedschap voor het uittrekken van nagels en spijkers.
Van Dale 2017 online: BE
vnw: tang om iets mee uit te trekken, nijptang
Pak de trektang en trek die nagel uit de plank.
> andere betekenis van trektang
de periode voor de examens waarin de studenten blokken; bloktijd
Van Dale 2018 online: BE, informeel
> zie andere betekenis van blokperiode
vrt nieuws: “Januari, de scholieren gaan weer naar school, maar voor de studenten is het blokperiode.”
hln.be: Zo vullen Vlaamse studenten hun blokperiode in.
voorgoed verleden tijd zijn
<Frans: passé composé = voltooid verleden tijd
esseveeforum.be: Lepoint, dat is passé composé!! Dat is 5de keus mijn gedacht. N’diaye, SKulason, Aneke, en ook Charni zijn toch gewoon beter al 6.
facebook.com: Maar sinds deze week geen drank meer voor mij, dat is passe compose.
esseveeforum.be: Dat is passé composé zou Balthazar Boma zeggen! Een 10 zie ik ze niet halen in eigen competitie, eerder uit Frankrijk, ofwel ergens huren.
1 januari, middernacht, het oude jaar is passé composé.
kraamafdeling, moederhuis
< Frans maternité
Van Dale 2017 online: BE
zie ook verzamellemma geneeskunde
Voor de materniteit in Sint-Augustinus zoeken we een vroedvrouw met eventueel kans op verlenging mits positieve evaluatie.
Van Dale: in België: tussendoortje rond vier uur ’s middags
< Frans: quatre heures
vgl.: tienuurtje
Elke dag nemen de kinderen een vieruurtje. Naar men zegt, is dat zeer gezond.
van verantwoordelijkheid ontheffen, decharge verlenen, dechargeren (v. penningmeester of bestuur gezegd)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
de uitdrukking is naar verluidt niet zeer courant in Nederland
De jaarlijks door de gewone algemene vergadering te verlenen kwijting.
Flitspalen ontwijken door uit te wijken naar het rijvak in de andere rijrichting
zie ook: flitspaalspookrijder; verzamellemma wegcode
Flitspaalspookrijden is uit den boze omdat de huidige flitspalen beide rijstroken controleren.
’t is begonnen
uitdrukking in de zin van: nu ga je nog wat zien, nu gaat er wat gebeuren, iets ernstigs, iets spectaculairs, …
vnw: het spel is/zit op de wagen: de poppen zijn aan het dansen
wnt: bij wagen:
In enkele zegswijzen die refereeren aan de voorstellingen die door de rederijkers op wagens gebracht werden. ‘Nu is of hebben we het spel op den wagen’ e.d. Nu zijn de poppen aan het dansen; ook wel: de zaak is in gang gezet, het werk is begonnen.
Van Dale gedrukte editie 2005
(Belg. Nederlands, niet algemeen) het spel is of zit op de wagen, daar heb je de poppen aan het dansen.
Van Dale 2016:
uitdrukking; vaak sport ‘het spel is of zit op de wagen’
het gevecht is aan de gang, de strijd is volop ontbrand
etymologiebank: M. De Coster (1999), Woordenboek van Neologismen: Het spel is op de wagen, wieleruitdrukking voor ‘de strijd kan beginnen’. Oorspronkelijk een Zuid-Nederlandse uitdrukking, nu ook in Nederlandse sportkringen ingeburgerd.
’t Spel zit op de wagen, ze hebben hem gepakt met zwartwerk.
Toen de oorlog in Irak uitbrak, zat het spel oep de waogel.
Verbouwingen: ’t spel zit op de wagen
We hebben een plan! Allez, ’t is te zeggen, we zijn er aan begonnen! Vanavond samengezeten met architect en aannemer-binnenhuis-dink-mens, en het voorlopige meesterplan is het volgende… (blog)
Vlak daarvoor speelde De Decker twee processen—verbaal door aan de pers en het spel zat op de wagen. (Het goddelijke monster – Tom Lanoye)
Brakel, O.-Vl.:
het spel zit aan de wagen: ’t zit ter bovenarms op
het spel zit op de wagen: ’t es gènk
Met het participatieproject ‘Het spel zit op de wagen’ blaast Sjarabang de verloren traditie van het wagenspel nieuw leven in. Acteurs met en zonder beperking werken samen aan een straattheatervoorstelling op en rond een oude kar. (demos.be)
LIVESTREAM: Spel zit meteen op de wagen op BK wielrennen voor mannen (sporza.be)
naam die nogal eens gegeven wordt aan zwerf- en buurkatten (of ook honden) die enkel opduiken tijdens de maaltijden
Met Mijnheer Pastoor erbij gerekend hebben we nu 4 katten en 2 konijnen te voeren: de kosten lopen op.
En natuurlijk bleek dat Mijnheer Pastoor niet enkel bij ons kwam schooien: de hele buurt kende hem.
eten
vgl. boefer
Wat boefen we vanavond? Bloemkool en worst.
Bediende in het bedrijf aan de ontvangst, receptioniste
zie ook onthaal
Vanaf vorige week vrijdag hebben wij op in het bedrijf een nieuwe onthaalbediende gekregen via het interimkantoor.
doelverdediger, verdediger van het doel bij balspelen
Van Dale 2018 online: BE, verouderd
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 4
Bij het nemen van de strafschop zette hij de doelwachter op het verkeerde been.
Georgy Fourcroy was jarenlang een bijzonder gepassioneerd doelwachter bij Racing. (hockey.be)
Ik ben 32 jaar, doelwachter bij de nationale ploeg van Andorra, en er is mij gevraagd om tijdens het duel tegen de Rode Duivels een blog bij te houden; in plaats van het traditionele verslag van een absolute non-wedstrijd. (hln.be)
Op 11 november wordt het staakt het vuren van WO I herdacht. In België is het begrip wapenstilstand onlosmakelijk verbonden met dit gebeuren. Nederland was niet in WO I betrokken en herdenkt 11/11 niet.
Van Dale: wapenstilstand: officieel voorlopig staakt het vuren (voorafgaand aan eventueel vredesakkoord)
Van Dale 2013 online: in België, feestdag op 11 november…
zie ook wapenstilstandsdag
In Vlaanderen heeft wapenstilstand een bijzondere betekenis vanwege de bijzondere oorlogsgeschiedenis aan het Ijzerfront.
grote teen
zie ook: teen, dikke ~; verzamellemma geneeskunde
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Er zit een gat in mijn kous, en m’nen dikken teen steekt erdoor.
1 november, herdenkingsdag van de overledenen
“Op 1 november herdenken de Kerk én de Anglicanen de doden die al heilig zijn verklaard. Pas op 2 november – Allerzielen – komen de ‘gewone’ doden aan de beurt. Maar omdat 1 november een hoogdag is én een vrije dag, plannen de meeste families hun kerkhofbezoek op die vrije dag.
In vele parochies worden die dag tijdens de hoogmis nog eens alle overledenen van het voorbije jaar opgesomd.” (gva.be 31 okt. 2017)
Het was prachtig weer deze allerheiligendag. Veel mensen gingen naar het kerkhof bloemen zetten om hun begraven dierbaren te herdenken.
De katholieken hebben ons oorspronkelijke Keltische nieuwjaar afgenomen en er de godsdienstige allerheiligendag van gemaakt.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
