Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
Mechelse herdershond
vnw: Mechelse scheper: Mechelse herder
zie ook scheper
De Mechelse herder is genoemd naar de stad Mechelen alwaar men typische schaapherdershondenrassen veelal schepers (of in het dialect sjgeip?rs) noemt. De Mechelse scheper wordt ook Mechelaar of internationaal Malinois genoemd.(mechelen.mapt.be)
Viering van de nationale feestdag van België die jaarlijks op 21 juli valt.
VRT Taalnet: Wanneer een van de delen van een samenstelling een spatiewoord is met als linkerlid een symbool, cijfer of letteraanduiding (hier 21 juli), dan blijft de spatie behouden en wordt het tweede lid van de nieuwe samenstelling aan het spatiewoord geschreven.
zie ook 21 julitoespraak
Massale bewaking voor 21 juliviering. (hln.be)
De 21 juliviering begint in de voormiddag met een Te Deum en een herdenkingsplechtigheid om de gesneuvelden van de twee wereldoorlogen te eren. ’s Namiddags is er het nationaal defilé voor het Koninklijk Paleis, zowel burgerlijk als militair.
De Gentse Feesten zijn een feest dat tien dagen lang de hele binnenstad van Gent, de Kuip, inneemt. De Gentse Feesten behoren, samen met het Oktoberfest in München en Las Fallas in Valencia, tot de grootste volksfeesten van Europa. (wikipedia)
Klik op de afbeelding
De Gentse Feesten lokten zaterdag 135.000 bezoekers, dat zijn er ruim een vijfde minder dan de 160.000 op de eerste feestzaterdag van 2015. Toch zit de sfeer zeer goed, zegt feestenburgemeester Christophe Peeters (Open Vld). (hln.be)
De Gentse Feesten is meer dan optredens en fuiven voor volwassenen. Tijdens de Feesten wordt het Baudelo-park omgetoverd tot ‘Het Wildste Park’. Daar tekenden meer dan 10.000 Gentse kinderen op houten plaatjes hun favoriete wild dier. (vtm.be)
Fiesten gelaik de biesten? (feesten gelijk de beesten) Daar hebben de Gentenaars wel een handje van weg, maar tijdens de Gentse Feesten doen ze dat samen met een heel pak feestlustige niet-Gentenaars. Dit grote culturele volksfeest is er immers voor iedereen. De tiendaagse partymarathon hangt aaneen van de tradities: of het nu de rondgang van de gilde van de Stroppendragers is, een ontbijt van irish coffee op de Vlasmarkt of muntthee in Baudelo. Nieuw dit jaar zijn het familieconcept Beestenboel op de Beestenmarkt en het feit dat op het Laurentplein – het ‘Luisterplein’, weg van het grote geweld – dit jaar samenwerkt met het Muzikantenhuis voor akoestische jams. Voor de rest zijn alle oude getrouwen op post (we gedenken uiteraard nog steeds Luc de Vos en Walter De Buck). (uitinvlaanderen)
viering ter gelegenheid van 11 juli, de Vlaamse feestdag
vrt Taalnet: Als het eerste deel van een driedelige samenstelling een woordgroep met een getal in woorden is, dan spellen we de samenstelling als één woord.
• elfjuliviering
zie ook: 11 juliviering, Vlaanderen Feest, 11 julitoespraak, feest van de Vlaamse Gemeenschap, 11 juli 1302
Elfjuliviering gespreid over drie dagen (Halle) – Het Nieuwsblad
Reeds een aantal jaren geeft Lichtervelde de invulling van Vlaanderen Feest of elfjuliviering een nieuw elan onder de noemer “Lichterveldse Feeste”. (uitinmidwest.be)
Zoals reeds eerder aangekondigd, zaterdag 7 juli: elfjuliviering in het Drongengoed. (willeniskunnen.wordpress.com)
Brusselse elfjuliviering niet op de vrt (demorgen.be)
voetbalmania voor de Rode Duivels
vgl. Oranjegekte in NL, maar die kan daar zowel voor de voetbalploeg als voor het koningshuis zijn
Duivelsgekte slaat ook toe in Rock Werchter – De Standaard
Nog exact 17 dagen tot ons nationale elftal aantreedt op het WK Voetbal in Rusland, maar in de Papestraat is de Rode Duivelsgekte nu al losgebarsten. (hln.be)
Duivelsgekte maakt zich meester van MIVB: haltenamen aangepast, hele dag Braziliaanse muziek (vrt.be)
Duivelsgekte slaat toe op het VW: duivelsgekte ingevoerd en meteen woord van de dag! (vlaamswoordenboek.be)
vlinder
Vanessa atalanta
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: vijfwouter
Vlinder, kapel. In de algemene taal sinds lang verouderd, echter nog wel gewestelijk in Vlaams-België in gebruik.
< VIJVOUTER Middelnederlands: vivouder, viveltere, vivalter(e). Een in velerlei vormen verspreid germaans woord, grondvorm fifal?rôn -, dat waarschijnlijk een met latijns papilio overeenkomende reduplicatieve formatie is bij een wortel die ‘fladderen’ beteekent.
Bij De Bo: fijfouter
Volksetymologie (zie reactie): een vlinder bestaat uit 5 delen, een romp en 4 vleugels.
Antwerpen: wiewouter
Antwerpse Kempen: flikketeer
Laarne: moddevijver
Tielt: flieflotter
Vlaamse Ardennen: vliegenbout, vliegenbouter, vliegemouter
’s Zomers zitten er veel vijffouters in onze vlierstruik.
voetballer
zie op de sjotters
De 18-jarige sjotter van Standard Luik sjotte (sjotten) de bal in de hoek van het kader. Goal!
de goal, het doel, den bak
Een sjotter van Club Brugge kopte de bal binnen in het kader. Het werd 1~0.
Miranda is zelf verrast dat de bal voor zijn neus botst. Hij slaagt er dan ook niet in om zijn schot binnen het kader te plaatsen. (sporza.be)
> andere betekenis van kader
1) anjer
2) vrouwelijk geslachtsdeel
3) bijnaam voor een vrouw (in de Kempen)
4) koosnaampje voor een kindje, een meisje (in de Kempen)
uitspraak: zjenoffel, zjenoefel: met doffe e zoals in ‘het’
< Frans: girofle (hoewel dit een andere plant is; clou de girofle = kruidnagel)
Van Dale online 2017: genoffel, 1287, variant van giroffel
- niet algemeen anjer, anjelier
- vormvariant jenoffel, ginoffel
wnt: De oude naam van de anjer is genoffel (uit ouder g(e)roffel ‘anjer; kruidnagel’ < Frans girofle ‘kruidnagel’ < Laatlatijn caryophyllon < Grieks karuophullon). Dit woord en varianten ervan komen plaatselijk nog voor in Zuid-Nederlandse dialecten.
Leiestreek: vuilneus
Limburg: kernoeffel
Hij had voor zijn afspraakje een witte zjenoffel op de rever van zijn vest gestoken.
roodharig
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Ros: oudste attestatie begin 16de E, Brabant
< Oudfrans rous (frans roux) uit latijn russus, dat verwant is met rood.
ook in Vlaams-Brabant en Limburg
West- en Oost-Vlaanderen: rost
Vrouw met ros haar
Dat meiske staat beeldig met haar ros haar.
> andere betekenis van ros
ronduit, gewoonweg
letterlijk overgenomen uit het Frans
vergelijk: AN “vierkant” als bijwoord
Ik vind het carrément degoutant dat ge mij met zo’n foefkes in bed probeert te krijgen.
Ook de VRT stelde hem die vraag in Eerste Keus, een programma over jonge kiezers die voor het eerst gaan stemmen. Zijn antwoord: ‘Carrément neen.’ (vrt.be)
de tijd dat de ruif begint en eindigt, de tijd waarin de dieren ruiven
SN: ruitijd
niet in Van Dale
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland
De ruiftijd is meestal in de lente met het verliezen van de wintervacht en in de herfst om de zomervacht te ruilen voor een dikker exemplaar.
voor
Ze gaat achter een nieuw kast zien bij Ikea. Straks gaan we die ineensteken met ons tweetjes.
Ik kom achter dat attest dat voor mij zou klaarliggen.
> andere betekenis van achter
Een jaarlijkse actie waarbij opgeroepen wordt gedurende de hele maand februari geen alcohol te drinken.
vgl Tournée Vinérale
De Stichting tegen Kanker en De Druglijn lanceren in februari de campagne Tournée Minérale. (https://www.tourneeminerale.be/nl/wat
Er worden speciaal ontworpen Tournée Minérale buttons verkocht, waarvan de opbrengst gaat naar Stichting tegen Kanker.
Bart De Wever over zijn Tournée Minerale: “Een alcoholprobleem had ik niet, maar ik dronk veel”. Ondertussen raakt hij al 5 jaar geen alcohol meer aan. (HLN.be)
Twee dagen Tournée Minerale: “Ik ben het al zat”…(HLN.be)
Een piepeling is een jong vogeltje in het nest, dat constant piept om voedsel te krijgen. Bij uitbreiding kan men het woord piepeling gebruiken voor elk jong dier, dat aandacht vraagt. En ook een baby kan men een piepeling noemen.
zie pieper
Het jonge katje, piepeling, piept om gestreeld te worden of om gevoed te worden. Het is een piepeling.
glazen conserveerpot, steriliseerbokaal
Van Dale online: (Belgisch-Nederlands) glazen pot met wijde mond, bv. een weckpot, een conservenpot met schroefdeksel
vnw: inmaakpot, inmaakfles, potje, weckglas
“Wij eten hier (in de kempen) frikadellekes met krieken. Ik heb kriekensaus zo leren maken: bokaal noordkrieken, opwarmen in een potje op een laag vuurtje …” (femistyle.be)
> andere betekenis van bokaal
Maandag na Driekoningen, een feest dat in de provincie Antwerpen wordt gevierd
< herkomst onduidelijk. Hierover doen vele verhalen de ronde. Waarschijnlijk komt verloren maandag van ‘verzworen’ maandag, in het Frans ‘lundi parjuré’.
Andere verklaring: de eerste maandag na driekoningen werden de nieuwe leden van de Gilden ingelijfd en dan werd er die dag niet gewerkt maar gefeest.
Van Dale 2016: verloren maandag, koppermaandag
Wikipedia: Verloren maandag of Verzworen maandag, is een Vlaamse traditie, over het algemeen op de maandag na de zondag na Driekoningen. Het is gebruik om op die dag worstenbroden en appelbollen te eten. Deze gewoonte houdt vooral stand in de provincie Antwerpen en in Doornik.
Het behoort tot de traditie om in de provincie Antwerpen op verloren maandag worstenbrood te eten, en appelbollen.
Op verloren maandag eten wij met heel de familie altijd worstenbrood en appelbollen.
“Verloren maandag”, of het nu vandaag of volgende week is: tijd voor worstenbrood en appelbollen (vrt.be)
Naar volksgebruik wordt er, op 6 januari, met driekoningen, een taart gebakken waarin een boon verstopt zit. Het kind dat de boon in zijn taart vindt, is de drager van de kroon en is koning voor 1 dag.
De kinderen gaan dan, verkleed als de drie koningen Melchior, Balthazar en Gaspard, driekoningenzingen voor zoetigheid of geld.
Van Dale 2018: ongemarkeerd
ook: koningentaart
De bekende driekoningentaarten zijn gemaakt met amandelcrèmevulling. Er wordt ook een papieren kroon bijgeleverd.
In Tongeren steken ze een porceleinen kerststalfiguurtje in de driekoningentaart, i.p.v. een boon.
Voor een vrouw uit Knokke is het jaar uitstekend begonnen. Zij vond een diamanten oorring ter waarde van 500 euro in de driekoningentaart van een patissier. (HNB 2013)
Reuzegrote driekoningentaart voor een woonzorgcentrum in Beernem.
Waarom eten we vandaag driekoningentaart met een boon in? (vrt.be)
Bakker uit Sint-Gillis stopt weer echt goud in zijn driekoningentaarten: “Vorig jaar hebben we 3.000 taarten verkocht” (2024 – vrt.be)
een grote thermos met bovenaan een duwknop om koffie op te pompen
Van Dale 2015 online: BE
in Nederland: airpot
Klik op de afbeelding
users.skynet.be: Voor deze prijs heb je een snelkoffiezet, een pompthermos van 2,2 liter en de bijhorende filterzakken.
elkomatic.be: Bestel nu de THERMOS POMPTHERMOS 1,9L INOX (TM184672) online bij Elkomatic – Ninove.
vaste uitdrukking in notariële aankondigingen om aan te geven waar zich een onroerend goed bevindt
Een woonhuis gestaan en gelegen te Kasterlee (Lichtaart) Plaats 47 naar kadaster wijk F nummer 217/m/deel en 218/T. Perceelsidentificatie F 1421AP0000 groot 709m2 (lot1) vlakbij het centrum.(immoweb)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
