Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
meer krijgen van iets wat men al heeft
SN: erbij krijgen
Van Dale 2016 online: BE
vgl. ook bijvragen
Kunnen wij nog wat frieten bijkrijgen astublieft?
“We weten sinds vorige week dat we nog een zoontje bijkrijgen.”
“Hoe kan ik meer spiermassa bijkrijgen?”
huwelijkspartner
http://gtb.inl.nl/ (In Z.-Nederl., scherts.) Half trouwboek(je), iemands wederhelft.
Ik ben wel akkoord, maar ik moet het ook wel vragen aan mijn(en) halve(n) trouwboek.
chique, exclusief (een woning of woonbuurt)
voor wonen geschikt (bv. een caravan)
met inwoning (bv. residentiële (ouderen)zorg)
Van Dale 1995 (in België.)
vnw: luxueus, chic
-residentiële wijk: dure buurt, dure woonwijk, villawijk
-een residentiële ligging:, landelijk, met veel groen
-residentiële caravan: luxueuze stacaravan
znwb:
1. Van een wijk, een gemeente e.d.: bestemd voor particuliere bewoning (in tegenst. met industrieel); residentiële wijk, buurt, woonwijk (naar fr. quartier résidentiel); – vaak in toep. op een deftige woonwijk met villa’s enz. in een landelijke omgeving.
2. Van, als (een) residentie (zie ald.): landelijk, met veel groen, niet dicht bevolkt enz.; – vervolgens ook van woningen, appartementen e.d.: luxueus, comfortabel; soms bep.: in een landelijke omgeving, vrijstaand enz.
3. Van een caravan e.d.: geschikt om te worden bewoond als tweede woning, als vakantie- of weekendverblijf; tevens met de gedachte aan luxe en comfort; residentiële caravan, luxueuze stacaravan, bungalow-caravan.
vgl. resident; residentie; residentiewoning
Het is daar heel residentieel wonen, allemaal villa’s tussen het groen.
De nieuwe eigenaar wil dus een volledig residentieel woonproject maken in het voormalig administratief gebouw in het hart van de binnenstad. (vrt.be)
De duurste residentiële straten ter wereld ; 1. Severn Road · 2. Kensington Gardens · 3. Av. Princesse Grace (demorgen.be)
De stacaravan is een residentiële caravan of recreatiewoning waarin je gezellig tot rust kan komen op het verblijfpark. (campaway.be)
“Op dit moment gaat in België 80 procent van de financiering voor mentale gezondheidszorg naar residentiële zorg.” (vrt.be)
Het vergrijzende Vlaanderen wordt volledig bevoegd voor de residentiële ouderenzorg, en dit naast de gezinszorg die al tot haar bevoegdhedenpakket behoort. (demorgen.be)
vroeger “ministerie”, sinds de Copernicushervorming van 2000, werden “ministeries” omgedoopt tot “federale overheidsdiensten” afgekort tot FOD) met uitzondering van het Ministerie van Defensie (www.belgium.be)
Een overzicht van Federale Overheidsdiensten (FOD’s):
FOD Kanselarij van de Eerste Minister
FOD Personeel en Organisatie
FOD Budget en Beheerscontrole
Fedict (FOD Informatie- en Communicatietechnologie)
FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
FOD Binnenlandse Zaken
FOD Financiën
FOD Mobiliteit en Vervoer
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
FOD Sociale Zekerheid
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
FOD Justitie
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Ministerie van Defensie
“De FOD Financiën steekt de prijs voor het HR-Team van het jaar op zak!” (http://financien.belgium.be/nl 030315)
bijklusbaan, oorspronkelijk in de horeca, maar tegenwoordig ook uitgebreid naar andere sectoren
In dit systeem kan iemand die een viervijfdebaan heeft bij een andere werkgever, bijverdienen in de horeca. De werknemer die de flexi-job uitoefent, betaalt geen sociale zekerheidsbijdragen. De werkgever betaalt een verlaagde bijdrage van 25%.
zie ook flexi-jobber; flexi-jobben; flexiland
De flexi-job wordt gekenmerkt door het flexi-loon. Dit is een niet-baremiek loon dat in een onderlinge overeenkomst wordt vastgelegd, maar niet onder een wettelijk minimum (9,50 EUR) mag gaan. (sdworx.be)
demorgen.be: Ze maakte van de gelegenheid ook gebruik om nog eens te pleiten voor een uitbreiding van de flexijobs, die nu alleen in de horeca worden gebruikt.
verkorting van teute gerard (betekenis: dag Jan, dat ziet ge van hier) onder allerlei vormen:
Ja? Gerard!
Salut Gerard!
Gerard, dat ziet ge van hier!
Gerard, m’n kloten! (kloten gerard)
Fluiten Gerard!
Lap, gerard! (zie ook Ja, lap + commentaar)
Mijn oren, Gerard!
uitspraak Gerard: Zjéraar; klik op het pijltje
Ikke dat opkuisen? Ja, Gerard, dat ziede van hier. Doet het zelf maar.
uitgaan, gaan drinken
vnw: op de lappen gaan/zijn: aan de zwier gaan
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
DS2015 standaardtaal
vergelijk: Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Drank of spijs in zijn lijf enz. lappen, — (naar) binnen lappen, naar binnen slaan, gulzig gebruiken; ook wel zonder ongunstige bijgedachte voor: drinken, eten.
lappen: drinken, ook uitlappen: ”Een glas bier uitlappen”, De Bo (1873)
zie lapzak
Lappen, ”de herbergen afloopen in stede van te werken” (Joos (1900-1904), Cornelissen-Vervl.)
Elke vrijdagavond ging zatte Pierre steevast op de lappen met zijn maten.
Hij is heel de nacht op de lappen geweest.
jerrycan, reservetank voor brandstof, naftbidon
Waar staat de naftbus? Ik moet het gras afrijden en zit zonder naft.
opleiding “lichamelijke opvoeding” aan de universiteit
Hij wil later leraar lichamelijke opvoeding worden. Hij is sportkot gaan volgen.
“Van harte welkom ook aan de vele oud-studenten die mooie herinneringen koesteren aan hun studententijd en voor bijscholingen steeds de weg terug vinden naar het ‘sportkot’, de benaming waarmee de faculteit in de volksmond gekend is.” (faber.kuleuven.be 2016)
“De faculteit lichamelijke opvoeding, of het sportkot, aan de Naamsevest ligt vlakbij de plek van de misdaad. Saskia Smets en Annelies Cryns, jaargenoten van het slachtoffer, voelen er zich niet veilig …” (standaard.be 29 juni 2004)
kachel
vnw: kachel
wnt: in Zuid-Nederland: Kachel. Thans nog in het Zuiden en daar inzonderheid: kachel met platte pijp, op welke wordt gekookt.
DS2015 standaardtaal
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, verouderd
zie ook: stove, Leuvense stoof; gasstoof; kolenstoof; mazoutstoof; houtstoof; pelletstoof
Steekt nog eens wa’ kolen in de stoof, ik bevries hier van de kou.
In de winter gaat niets boven de warmte van een echte stoof, zelfs saunawarmte kan er niet tegen op.
> andere betekenis van stoof
neologisme: het halt toeroepen aan het ongebreideld volbouwen van de open ruimte
ook: bouwshift
google2016: .BE (>4.200) ; .NL (>380)
vgl. betonwoede
Tijd voor een betonstop. Verlos ons van onze dagelijkse baksteen. (standaard.be – 10 december 2015)
Verder blijken vier op de vijf ondervraagden gewonnen voor een radicale betonstop. (hln.be – 2014)
Tegen 2050 wil minister Schauvliege een betonstop doorvoeren in Vlaanderen. Dat blijkt uit nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, waaraan momenteel de laatste hand wordt gelegd. (standaard.be)
Een “bouwshiftfonds” oprichten, dat is het voorstel van Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD) om de betonstop – of bouwshift, voor de liefhebbers – te financieren. (vrt.be)
over en out, gedaan en nu er niets meer over,…
vnw: punt aan de lijn, punt andere lijn: punt uit, basta
woorden-boek.nl: Zuid-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal
zie ook punt aan de lijn
Als ik zeg dat het zo is dan is het zo. Punt ander lijn.
Om de wereld beter te maken, punt andere lijn. (standaard.be)
ambras maken, heftig protesteren
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, plat
zie varianten bij: oren, van zijn ~ maken
Onze vader, als hij zat was, kon m tegen ons moeder en tegen ons van zijn kloten maken, maar als em nuchter was, kon hij ni tot vijf tellen.
wasknijper
uitspraak: de “d” wordt niet altijd uitgesproken
West-Vl.: wasspelle
Prov. Antwerpen: wasspel
Van Dale online: BE, spreektaal
zie ook: klammere, stekke, houten speld, wasklem
Klik op de afbeelding
Waar zijn de wasspelden? Ik wil de was gaan ophangen.
ruiken, een geur verspreiden
ook verbloemend gebruikt voor stinken
Ge riekt naar look, wat hebt ge gisteren gegeten?
Seringen rieken goed.
Die kaas riekt hard.
> andere betekenis van rieken
letterlijk: een openluchtmuseum dat veel gelijkenis vertoont met dat van Bokrijk
figuurlijk en pejoratief: een plaats waar alles bewaard wordt zoals in een museum, waar men niet bij de tijd is, waar men niet evolueert en geen vooruitgang maakt
vergelijk Bokrijk, een ~, goed voor Bokrijk
“Het Openluchtmuseum Bachten de Kupe in Izenberge, het Bokrijk van West-Vlaanderen, bestaat dertig jaar en viert dat dit weekend.”
“De pastoor van Scherpenheuvel wil niet dat zijn bedevaartsoord het Bokrijk van de bedevaartsoorden wordt. “We hebben niet de ambitie om een museum te worden”, zegt hij in “Terzake”. Dus neemt hij een designbureau onder de arm voor een hedendaagser en aantrekkelijk bedevaartsoord." (deredactie.be)
vremdemirror.com: Een laatste groot misverstand is dat Vremde het Bokrijk van den Aldi is.
iemand laten plaatsnemen in de auto
vnw: iemand opladen: iemand ophalen, een lift geven
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
De Paul komt mij opladen met de klein mannen en dan rijden we tesamen naar nen opendeurdag van de pompiers.
verkoop waarbij men extra korting geeft bij aankoop van twee of meer stuks (commerciële techniek die o.a. veelvuldig toegepast wordt in de sperperiode)
Van Dale 2018 online: BE
SN betekenis: verkoop waarbij de koper van een artikel verplicht is tevens een ander artikel te kopen
opm: De koppelverkoop waar VD op doelt is van een andere orde. Bv. verkoop van een (goedkope) gsm gekoppeld aan een abonnement.
retaildetail.be: Koppelverkoop is dé trend bij begin sperperiode
demorgen.be: De ministerraad heeft definitief het wetsontwerp goedgekeurd dat koppelverkoop toelaat, de sperperiode afschaft en solden toelaat op alle producten.
regeerperiode van een regering
vnw: (bnl.) in België ook: regeerperiode, zittingstijd, zittingsperiode van een wetgevend lichaam of een bestuursorgaan
Van Dale 2018 online: BE
Zuid-Nederlands: zittingsperiode van een wetgevend lichaam of van een bestuursorgaan; zittingsduur, zittingstijd.
Dus ook voor gemeenten.
zie ook legislatuurparlement
Als ze hun eigen (eigen, zijn ~) niet gaan spoeien (spoeien, zich ~) met de regeringsvorming is de legislatuur voorbij vooraleer ze er aan begonnen zijn.
“Het instellen van de onverenigbaarheid tussen een parlementair mandaat en een ministerieel ambt is van bij de start van de legislatuur noodzakelijk. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
niet komen opdagen, verstek geven
ook fig.: het laten afweten
vnw: forfait geven: niet opkomen of zich terugtrekken, verstek laten gaan
Standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
< Frans: déclarer forfait
sportterm : de tegenpartij wordt automatisch overwinnaar
taaladvies: Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
De vorige zondag hadden we met ons volleybalploeg nog gen eens moeten spelen. We waren automatisch gewonnen want de tegenploeg had forfait gegeven.
demorgen.be: Zieke Sven Nys geeft forfait voor EK veldrijden
De Jean ging komen helpen, zei hij, maar hij gaf forfait.
Ik probeerde de auto verschillende keren te starten maar die gaf forfait.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
