Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
obligatie uitgegeven door een bank. De looptijd varieert tussen 1 en 10 jaar.
Een ‘achtergestelde’ kasbon geeft een hogere rente, maar in geval van faillissement van de bank is de kans op terugbetaling quasi nihil.
vnw: spaarbrief, waardepapier aan toonder voor een bepaalde termijn met een jaarlijkse vaste rente
Van Dale 2016 online: BE
Men betaalt 21% roerende voorheffing op de rente van kasbons.
te voorschijn halen, opdiepen
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6
Het grof geschut bovenhalen.
De getuige zag de beklaagde een mes bovenhalen.
Waarom bepaalde geuren herinneringen bovenhalen – HLN
(def. Van Dale) deel van het bedrag voor geneeskundige hulp en geneesmiddelen dat, in het Belgische systeem van gezondheidszorg, niet door de verzekering wordt terugbetaald
vnw: (bnl.) eigen bijdrage voor geneeskundige verzorging, deel van het bedrag dat niet door de ziekteverzekering wordt terugbetaald
zie ook verzamellemma geneeskunde
De patiënt betaalt dus enkel nog het zogenaamde remgeld.
Alle artsen, van tandarts tot specialist, zullen straks zelf kunnen beslissen om alleen nog het remgeld te vragen aan al hun patiënten. (demorgen.be)
aanspreking vaak tegenover kinderen, soms berispend, soms pejoratief, soms denigrerend, soms vriendelijk plagend
maar ook “Nu hoort ge het eens van een ander, madam Toertjes.” (Frank Bomans in Thuis 13/10/2010)
zie ook juffra
Hela, juffra Toertjes, stop uw gezaag achter chocolat nu maar. Ge hebt al genoeg gesnoept vandaag.
‘Juffra Toertjes’ zei ons memoe al eens tegen mij toen ik klein was.
Oei, madam toertjes is op euren tien getrapt.
een functie bekleden zonder ze daadwerkelijk uit te voeren, titulair
Typisch Vlaams : Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
vnw: titulair
vgl. titelvoerder
znwb: Alleen de titel hebbend, maar niet de waardigheid of functie: titulair; titelvoerend bisschop
Van Dale 2017 online: BE
NL-SN: titulair
Tijdens de duur van zijn ministerschap wordt Alexander De Croo titelvoerend burgemeester in het Oost-Vlaamse Brakel en wellicht ook gemeenteraadsvoorzitter. (hln.be)
In het gemeentedecreet is er geen sprake van een onderscheid tussen enerzijds een titelvoerend burgemeester, schepen of gemeenteraadslid en anderzijds een waarnemend burgemeester, schepen of gemeenteraadslid. (vlaamsparlement.be)
In memoriam Zijn Excellentie Monseigneur Eugeen Van Rechem, titelvoerend bisschop van Carpasia, Ve algemeen overste der Zusters van liefde van Jezus en Maria van Gent (1858-1943). (ugent.be)
Calvo wordt titelvoerend eerste schepen omdat hij geen schepenambt mag cumuleren met zijn job als fractieleider in de Kamer. (vrt.be)
insnijding, vil, inkeping
Wordt vaak met het werkwoord geven gecombineerd: een slipke in iets geven, een slipke maken. Ook een villeke in iets geven.
Van Dale 1995 (gewestelijk)
Hebt gij dat cuttermes vast? Geeft dan eens een slipke hier in dien doek zodat ik dat stokske erdoor kan steken.
seksuele relaties, seks
zie ook: samsonseks
zie ook: betrekkingen, betrekkingen hebben
Twee mannen en een vrouw hebben elk 100 zweepslagen gekregen omdat ze onwettige seksuele betrekkingen hebben gehad in Afghanistan. (Nieuwsblad)
Een dagelijkse intieme hygiëne is essentieel, maar seksuele betrekkingen betekenen niet dat u nog meer inspanningen moet doen. (Saforelle)
een bepaalde, meestal afgeronde, leeftijd naderen
ook voor andere getallen dan leeftijden (zie voorbeelden)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
vnw: naar de veertig, vijftig, zestig enz. gaan: tegen de veertig, vijftig, zestig enz. lopen
NL-SN: tegen de 60 lopen
Hij gaat naar de 50. En hij heeft een enorme drukke job. (happymama.be)
Hij gaat naar de 40. Hij zou een knappe man kunnen zijn, maar hij is zichtbaar een sukkel. (binnendemuren.be)
“Mogelijk schakel ik binnenkort terug over op een elektrische, want ik ga stilaan naar de zestig." (jobat.be)
@zwarteridder, wat is jouw voorspelling voor de koers? Denk je dat we naar de 60 gaan of naar de 30? (beursduivel.be)
“Daar waren er vorig jaar 155 mensen die hebben ingetekend, dit jaar willen ze naar de 200 gaan”, weet Katrien Loots. (hln.be)
plat uitschuifbaar zonnescherm boven een terras (is niet hetzelfde als een markies); zonneluifel
NL: markies, terrasscherm, zonwering voor buiten
vnw: markies, zonnescherm, zonwering
Van Dale 2016 online: BE
Ze hebben een automatische zonnetent laten plaatsen.
Bij buitenzonwering kan het gaan om bijvoorbeeld screens, luiken of een zonnetent. Daarmee voorkom je dat de zon op het glas inbeukt. (standaard.be)
In Antwerpen moest de brandweer vanochtend een ladderwagen inzetten om een losgekomen zonnetent aan de De Keyserlei te beveiligen. (demorgen.be)
jaarlijkse vakantie van de bouw
Van Dale 2015 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7
zie ook groot bouwverlof
vgl. vriesverlof
Als alles meevalt zal het huis winddicht zijn voor het bouwverlof.
AN ragebol, raagbol,
half ronde borstel aan een lange steel om spinrag weg te nemen
Van Dale 2015 online: halvemaan: Belgisch-Nederlands
zie ook spinnebossel, kobbejager, spinnenborstel, halvemaan
Omdat wij in een oud herenhuis wonen met hoge plafonds, staat in een van de hoeken een halfmaan met een heel lange steel geparkeerd.
2dehands.be: 3x Oude BORSTEL Ragebol
Halve maan Ragebol vroeger gebruikt om spinnenwebben te verwijderen van muren. Merk Vero .
drukt een verwondering of verbazing uit, zowel in positieve als in negatieve zin
wnt: A of Ah en mij: als uitroep van leedgevoel of verontwaardiging, van smart, pijn, afkeer, medelijden enz. Niet meer in gebruik, maar vervangen door het thans gewone Ai mij!
P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1936, 1938, 1939), Idioticon van het Antwerpsch Dialect – Bijvoegsel:
Amai, Amei, Amij, tw. – Ai mij. Amai! dat doe’ zeer! – Uiting van spot. Amai! gij kunt liegen! Amai! wa’ sto?fer! – Amai m’n oog, m’n oor, m’nen hiel, m’n voeten! enz., spottende versterking (Antwerpen). Ze gaan trouwen en ze weten nog nie eens of da’ ze de kost zullen winnen. Amai! m’n voeten!
Van Dale 2016: amai
< een vervorming van ai mij
1. BE; spreektaal uitroep van verbazing of teleurstelling
< NL: nou, jeetje
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 5
zie ook amaai, amai amai, voeten, amai mijn ~; amaie; amai merci
Amai, mijn klein schattebolleke, gij zijt groot geworden!
Amai, goe gedaan. Hoe hebt ge dat klaar gekregen?
Ik zen muug nu, amai, wat was dat vandaag allemaal. Zo’nen heksenketel op het werk.
Amai seg, wat voor nen ambetante vent is me dat!
Mijn benen, amai die doen zeer.
Ik ben weleens in haar programma geweest, ’s morgens op Studio Brussel, en amai! Hoe die bitch haar personeel behandelt, dat is werkelijk wraakroepend. (Clement Peerens in De Morgen)
(informeel) foert
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
verkorte vorm: mijn botten!
zie ook van kust mijn, kust mijn ~
Ze kunnen allemaal mijn botten kussen!
definitie taalunie:
Pedagogische studiedagen (soms ook ‘pedagogische conferentie’ genoemd) bestaan in het basisonderwijs en het secundair onderwijs. Het zijn dagen tijdens het schooljaar waarop de leerkrachten nascholing krijgen en de leerlingen bijgevolg een dag vrij hebben.
Basisscholen beschikken over anderhalve pedagogische studiedag per schooljaar, secundaire scholen hebben er één.
vgl. conferentie
De pedagogische studiedag werd vroeger ‘conferentie’ genoemd.
verhoogde stoeprand uitgevoerd met een boordsteen in arduin of cementblokken
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
Brugs: bordeure (v.)
< Fr. la bordure
zie ook algemene betekenis van borduur
Tegenwoordig zijn de borduurstenen nuus uitgevoerd aan opritten en oversteken.
Hij stond met een wiel geparkeerd op den borduur.
Bewoners rijden banden stuk op scherpe borduur (nieuwsblad.be)
Rosetta wilde nog snel een bus halen die meteen zou gaan vertrekken, schopte met haar klompvoet tegen de borduur, sloeg tegen de grond, (…) en overleed (De fouten – H.Brusselmans)
Meneer ge zijt met uwe jante tegen den borduur gereden. Ja en? Den borduur is nu kapot! (autoforum.be 19 feb. 2007)
regering die beslissingen neemt zonder ze aan het parlement voor te leggen
google2019: .NL (5 mbt BE)
zie ook volmachten, regeren met volmachten
Hij verwijst naar de manifestatie in 1986 van 200.000 mensen, die leidde tot de val van de volmachtenregering Martens-Gol-Verhofstadt. (nieuwsblad.be)
Ik ga niet zo ver om te beweren dat het hier een soort volmachtenregering wordt, maar het is wel duidelijk dat het hier om zelfbediening à la carte gaat, om de parlementaire werking te sturen. (vlaamsparlement.be)
maximaal
Van Dale 2020 online: BE
zie ook maximum
Die boete bedraagt maximaal 10% van het bedrag dat ten onrechte in contanten werd betaald of ontvangen, met een maximum van 1.350.000 euro. (kbc.be)
In de noemer staat het aantal maanden tussen 20e verjaardag en het overlijden, met een maximum van 480. (fgov.be)
Het gewijzigde decreet heeft die grens vastgelegd op 15 procent van de jaarlijkse zendtijd met een maximum van zeshonderd uur. (demorgen.be)
vakkennis
vnw: vakkennis
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
DS2015 standaardtaalzie ook stiel
In de vakschool krijgen de leerlingen genoeg theoretische stielkennis maar te weing praktijk
in goede gezondheid verkeren, het goed maken
ook: het wel stellen
vgl. welstellend
vnw: het goed/slecht stellen: het goed/slecht maken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015: geen standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
VRT Taal:
Moeder en dochter stellen het wel.
? Moeder en dochter maken het goed.
antoniem: stellen, het slecht ~
Stel het wel! (bij afscheid: het ga je goed)
Ik neem de pen ter hand om U te melden dat ik het goed stel momenteel.
Hoe stelt zijn vrouw het? (uit: Grote Van Dale)
Moeder, dochter en ook vader Greg stellen het wel, liet Van Avermaet via zijn eigen website weten. (standaard.be)
Moeder en dochter stellen het wel, zo maakte de persdienst van de VRT, vanmorgen bekend. (standaard.be)
Timothy Dupont en Joeri Calleeuw stellen het wel op hun uiteengelopen wegen. (kw.knack.be)
De kleine olifant en mama stellen het wel. (demorgen.be)
“Moeder en dochter stellen het wel”, klinkt het. (vrt.be)
het faillissement aanvragen
zie ook: boeken, de ~ sluiten, boeken toedoen of dichtdoen
Taaladvies.be: standaardtaal in België
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
In september 2008 legde de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers de boeken neer.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
