Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
diploma van zwemvaardigheid
Van Dale 2016 online: BE
SN-NL: zwemdiploma
vgl. stuurbrevet
Onze Karel heeft zijn zwembrevet van 25 meter gehaald!
spreekuur, consultatie bij dokter, tandarts, …
vnw:
•consultatie, spreekuur
•consultatiebureau
DS2015 standaardtaal
Als grootste obstakel voor het gebruik van anticonceptie vermelden acht op de tien apothekers-respondenten de raadpleging bij de dokter. (artsenkrant.com)
Op raadpleging bij de specialist: soms goedkoper, soms duurder (test-aankoop.be)
De eerste raadpleging bij de specialist zal hun weinig of niets kosten. (nieuwsblad.be)
1. opstaan, overeind komen
2. rechtop staan
vnw:
•opstaan, (gaan) staan, overeind komen
•(rechtop) staan
-recht blijven staan: blijven staan, niet gaan zitten
-sta recht!: sta op!
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook recht
Sta recht als ik tegen u spreek!
Voor straf moest ik de rest van de les vooraan op de trede blijven rechtstaan.
De oppositie in het Vlaams Parlement ging rechtstaan bij de ‘minuut stilte’, parlementsleden van de meerderheid bleven zitten. (hln.be)
Langer rechtstaan helpt niet om gezondheidsrisico’s van lang zitten te compenseren: “Hogere kans op problemen met bloedsomloop” (vrt.be)
Ik stond recht en zei: “Sorry, dit werkt niet voor me.” (demorgen.be)
tegenover
ook recht over (zie voorbeelden)
vnw: tegenover, aan de overkant
Team Taaladvies: Rechtover is standaardtaal in België in de betekenis ‘recht tegenover, precies aan de overzijde van’.
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook over; schuinover
Het is rechtover de kerk.
Rauw gehakte biefstuk is de dagschotel, of wat had je verwacht van een horecazaak rechtover een slachthuis. (demorgen.be)
Wie de pech heeft om recht over een sluikstortplek te wonen, is verplicht ramen en deuren de hele dag dicht te houden (demorgen.be)
Een pastoor woont in de pastorie in een klein dorpje en recht over het huis van de pastoor staat er een woning waarin een beeldschoon meisje woont dat telkens voor het open raam haar kleren aan- en uitdoet. (vrt.be)
In Brussel is vanmorgen brand uitgebroken in een flatgebouw aan de Helihavenlaan, rechtover de centrale kazerne van de brandweer. (vrt.be)
notitie, aantekening; dienstorder
Van Dale:
(leenbet. <Fr. note)
(Belgisch-Nederlands, niet algemeen) aantekening, notitie
1.a korte mededeling
synoniem: opmerking, noot
vgl. dienstnota; nota`s nemen; notaboekje, cursusnota; notablok
nota nemen, nota’s nemen, nota pakken, nota’s pakken: aantekeningen of notities nemen
Een nota van de directie.
Telefoneren, nota’s nemen, documenten bekijken, de agenda raadplegen én aanvullen, e-mails lezen en beantwoorden … het kan allemaal met de nieuwe XX.
Hetgeen dat ik altijd doe is tijdens vergaderingen nota’s pakken. Zo weet ik achteraf tenminste wat er gezegd is geworden.
We moesten geen nota’s nemen, zei de docent. Het stond allemaal in de cursus. En ’t was waar, hij las ze gewoon hardop voor. Zo gaf die les.
Tegenwoordig pakken de studenten nota’s rechtstreeks op hun laptop of tablet. Of ze zitten op feesboek, dat zou ook kunnen…
als, gelijk, evenals, zoals
ook in (westelijk) Oost-Vlaanderen en de Kempen (zie ook lek)
variant prov. Antwerpen: as, gelak (as), gelakas
Van Dale online: lijk: gewestelijk, literaire taal, vnw.
1. gelijk, evenals: groen lijk kikkers, lijk vroeger
2. als het ware, om zo te zeggen: ze was lijk ziek van verdriet
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands
Zo slap lijk een slunse. Leven lijk god in Frankrijk.(W.Vl.)
Zo slap as een vod. Leven gelak (as) god in Frankrijk.(prov. Antw)
Die melk is zo zuur lek brak. (regionaal in de Kempen)
> andere betekenis van lijk
sport (bv. voetbal): een vervanging meestal tegen het einde van de wedstrijd zodat de speler een applaus in ontvangst kan nemen omwille van zijn goede prestatie of omwille van een andere reden
NL: publiekswissel
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2016 online: BE
Pär Zetterberg speelde gisteren zijn laatste match en kreeg een applausvervanging.
Uitblinker Romario verdiende een applausvervanging.
geen blad voor de mond nemen, de dingen bij hun naam noemen, de waarheid onder ogen durven zien
ontleend van het Frans: appeler un chat un chat
vnw: een kat een kat noemen: ronduit zijn mening zeggen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, informeel
DS2015 geen standaardtaal
SN-NL: het beestje bij de naam noemen
NL: een hond een hond noemen
Hij spreekt straffe taal, vindt ge niet.
Ja, maar ge moet een kat een kat durven noemen hé.
Laten we een kat een kat noemen; Antwerpen is toch groter dan Gent en Leuven he.
vereiste aantal stemmen
vnw: vereiste aantal stemmen
Van Dale 1995 (in Belg.)
De Jean doet met zijn eenmanspartij AVI (Alles Voor Iedereen) mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Maar of em het quorum gaat behalen om te zetelen is maar de vraag.
Meestal is dit geen probleem, maar als veel parlementsleden ergens anders “moeten” zijn, wordt het quorum niet gehaald. (vrt.be)
Ook verschillende andere N-VA-parlementsleden stapten op, waardoor het quorum om te stemmen niet bereikt werd. (demorgen.be)
nieuw, extra, supplementair
taaladvies.net: standaardtaal in België
DS2010 ‘bijkomende vakantiedag’: afgewezen
DS2015 ‘bijkomende besparing’: standaardtaal
De advocaat van de betichte vroeg een hele resem bijkomende onderzoeken. ’t Was duidelijk dat hij de hele zaak wilde rekken natuurlijk.
Omdat hij op het examen gebuisd was moest hij een bijkomende proef afleggen.
1) zijn gedachten de vrije loop laten gaan
2) losweg wat proberen, improviseren
Van Dale 2015 online kent alleen betekenis 1: Belgisch-Nederlands
VRT-Taalnet: in België
1) skynetblogs.be: Eerlijk, ik keek er de hele dag al naar uit om hier een beetje te kunnen tokkelen, te freewheelen in hoofd en gedachten..
2) cobra.be: Ze vormen samen ook de ritmesectie van Flat Earth Society. In dit trio krijgen ze meer ruimte om te spelen en te freewheelen.
(in België) openbare instelling die per parochie belast is met de zorg voor de parochiekerk(en) en het beheer van de goederen en de gelden van de parochie die bestemd zijn voor de uitoefening van de eredienst (Van Dale),(in Nederland): kerkbestuur
vnw: kerkbestuur, lichaam belast met het beheer van het kerkelijk vermogen
< vertaling van het Frans ‘fabrique d’église’ < in het middeleeuws Latijn betekende fabrica het bouwen en onderhouden van een kerk < klassiek Latijn fabrica = ambacht, werk, kunstwerk, atelier
De kerkfabriek betaalt herstellingen aan kerken. Als de kerkfabriek niet rondkomt is de gemeente wettelijk verplicht bij te passen.
Kerkfabriek verkoopt grond in Stationstraat aan Colruyt (Titel)
ALKEN – De kerkfabriek heeft een stuk grond in de Stationstraat voor 850.000 euro verkocht aan de groep Colruyt, die er een Okay-buurtwinkel zal bouwen. (HBVL 261014)
Naar het buitenland trekken met een specifieke opdracht, i.h.b.v. economische of politieke delegaties.
Van Dale 2013 online: op zending zijn: Belgisch-Nederlands
Nu dat Filip koning wordt is de vraag wie er de economische zendingen naar het buitenland zal leiden. Astrid misschien?
Minister-president Peeters is op economische zending naar de warme landen (warme landen, de ~). Hopelijk smelt de Belgische chocolat die hij als cadeaukes meeheeft niet.
verbinden
ook fig.
Van Dale 2016 online: BE
thomasmore.be: Android-toestellen connecteren met je mail in Office 365
salesexperts.be: Luc voelde dat hij niet connecteerde met Mike.
bikerblog.be: Het deed me meteen denken aan de fantastische film The Avatar waar de lokale bevolking zich letterlijk connecteerde met enkele dieren
opmaken, gezegd van geld en dergelijke
zie geld opdoen
vnw: geld opmaken, verkwisten
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Opmaken, verteren, verkwisten, van geld enz. In Zuid-Nederland (met name in Brabant).
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
vgl. opdoen, er enen ~
Nu heeft hij al zijn geld opgedaan aan 5 reizen naar ginder sinds ze getrouwd zijn, maar verder heeft hij geen concrete stappen ondernomen om daar te kunnen blijven bij zijn familie die hij hier niet meer heeft? Vage shit. (http://www.9lives.be/forum/tv/812312-exotische-liefde-vt4-19.html)
> andere betekenis van opdoen
slecht gezind, gehumeurd, …
vnw: slechtgehumeurd
zie ook slechtgezindheid, goedgezind, gezind
Van Dale: slechtgezind
2. (algemeen Belgisch-Nederlands) slechtgehumeurd
Laat hem maar gerust, hij is slechtgezind van de morgen.
Waarom worden we zo slechtgezind van regenweer? (vrt.be)
Hoe een Limburgse barbecue Kris Peeters slechtgezind maakt (demorgen.be)
sport: het hervatten van de wedstrijd na een pauze
Van Dale 2018 online: BE
Bij de rust stond het 41-43, maar na de herneming stelde Melsele orde op zaken en won het vlot met 94-82. (nieuwsblad.be)
Na de herneming duurde het een volle vijf! minuten eer we tot scoren kwamen. (kbbcdepanne.be)
opnieuw met lak bespuiten (bv. een auto)
Van Dale 2016 online: BE
De auto was maar licht geblutst, maar hij moest toch helemaal worden herspoten.
psychiatrische kliniek, psychiatrische inrichting
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal: zwakzinnigeninrichting
(overdrachtelijk) een plaats waar de mensen zich eigenaardig gedragen of waar men gek wordt van de drukte
zie ook zottekot; verzamellemma geneeskunde
Psychiatrisch Centrum Broeders Alexianen Boechout
In de Oude-God is het zothuis St.Amedeus welbekend. Tegenwoordig wonen er geen zotten meer, maar patiënten en dat is maar goed ook. Ik ben zo niet voor segregatie of afscheiding. Die mensen hebben ook niets misdaan. Maar ge moet ze nemen zoals ze zijn. Geel is daar toch een universeel voorbeeld van. De wereldvermaarde gezinsopvang.
“Wat voor een zothuis is dat hier” is de titel van een blog op http://www.dewereldmorgen.be
‘Een zothuis, Lucien!’ had Rita me laten weten. ‘Een zothuis! Ik heb geweend en op mijn nagels gebeten, ik heb twee radio’s aangezet en de televisie.’(Lucien (E-boek): Hoe ik als laatste Belg de Tour won)
afvinken, aankruisen
Wilt ge de woorden die ge overlopen hebt afpunten op de lijst?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.