Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1111 19 June 2022: op de dool

    op de dool
    (uitdr.)

    fig.: op het verkeerde pad zijn, geen doel meer hebben
    ook: niet meer weten van welk hout pijlen maken

    vnw: op de dool zijn of geraken

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6

    ook: op den dool

    De ooit beloftevolle sportman geraakte op de dool toen zijn huwelijk met de Française Sylvie Mixe al na enkele maanden spaak liep. (nieuwsblad.be)

    Ik geraakte op de dool en drank begon meer en meer m’n leven te bepalen. Na verloop van tijd wist ik dat ik met een drankprobleem zat. (alcoholhulp.be)

    Frankrijk is op de dool en kan niet meer winnen: “Rode Duivels kunnen het ons erg moeilijk maken”. (nieuwsblad.be)

    Ouders van vermoorde Sofie (40) ontredderd: “Ze was op de dool en we hadden meer dan een jaar al geen contact meer. Maar dit is ondraaglijk”. (hln.be)

    De 3e haan heeft iemand gevonden in zijn kelder; hij was op den dool en door het keldergat gesukkeld. (vogelopvangcentrum.be)

    Iemand die door verterend verdriet op den dool geraakt was. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 May 2022 14:45)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Jun 2022

    👍
    4

    #1112 18 June 2022: doodsgevaarlijk

    doodsgevaarlijk
    (bn.)

    levensgevaarlijk;
    zie ook doodsgevaar

    Van Dale 2016 online: BE

    afgeleid van Frans danger de mort

    Het is bewezen: Headbangen is doodsgevaarlijk!

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door de Bon (02 Aug 2021 00:17)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Jun 2022

    👍
    307

    #1113 17 June 2022: doeken, in de ~ doen

    doeken, in de ~ doen
    (uitdr.)

    foppen, bedriegen, beetnemen, bedotten

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    vnw: iemand in de doeken doen, iemand beetnemen, iemand in de luren leggen

    Laat u niet in de doeken doen. Verkopers willen verkopen. Als het u niet aanstaat, niet kopen.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Apr 2022 06:57)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Jun 2022

    👍
    330

    #1114 16 June 2022: dodo doen

    dodo doen
    (uitdr.)

    slapen in kindertaal

    ook dokes doen, dodokes doen

    klemtoon op de 2e do

    vnw: dodo doen: gaan slapen

    Van Dale: do­do
    Frans
    toegevoegd in oktober 2011
    BE; in­for­meel; kin­der­taal do­do doen
    sla­pen

    Nu gaat Hanne schoon dodoke doen, daarna gaan we naar de eendjes.

    ‘Tante ]eanne gaat dodo doen,’ zegt Claude. Deedee zegt: ‘Wacht nog even, Jeanne. En ook, Giacomo.’ (Hugo Claus – 1963, Omtrent Deedee)

    “Dodo doen, whole night long. Ik zat met het liedje ‘Superstar’ van The Carpenters in m’n hoofd. Ik neuriede het stil mee.” (Herman Brusselmans – 2016, Poppy en Eddie en Manon en Roy Harper)

    Hier nachtshift, dus geen dodokes doen (twitter)

    Op de terugreis heeft ons Naomi dodokes gedaan. (facebook)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Apr 2022 06:56)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Jun 2022

    👍
    357

    #1115 15 June 2022: kuisziekte

    kuisziekte
    (zn. v.; ~n of ~s)

    ziekelijke of overdreven neiging tot kuisen

    vgl. kuisziek

    Op vakantie met moeder met kuisziekte: “Zelfs op de boot vond ik kuisproducten” (nieuwsblad.be)

    Lore: ‘Tom heeft de kuisziekte’ – Het Nieuwsblad

    Vijf jaar cel met uitstel voor moordpoging op echtgenote: “Kuisziekte geen excuus voor moordpoging”. (nieuwsblad.be)

    Gelukkig heeft mijn grootmoeder (101, en ook nog heel kras) de kuisziekte. Doch waar had ik het in godsnaam over? (Heilige schrik – Herman Brusselmans)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 06:37)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Jun 2022

    👍
    106

    #1116 14 June 2022: dodenhuis

    dodenhuis
    (zn. o.)

    mortuarium

    Van Dale 2015 online: BE verouderd
    DS2015 geen standaardtaal

    vnw: dodenhuisje:lijkenhuis, mortuarium, rouwcentrum

    nieuwsblad.be: De gemeente Houthulst opent in het gewezen dodenhuis van Klerken een nieuwe uitleenpost van de gemeentelijke bibliotheek.

    express.be: ‘Reeva Steenkamps lijk ligt in het dodenhuis; haar lichaam staat op de cover van The Sun’.

    deredactie.b: Burgemeester Michel Baert (Open VLD) van Boortmeerbeek ontkent dat een van de gemeentearbeiders zou overnachten in het dodenhuisje op de begraafplaats.

    bloemlezing De Standaard:
    Vier jaar in Italiaans dodenhuis (Brussel,Antwerpen) – De Standaard
    Het centrale dodenhuis van de Noord-Ossetische hoofdstad Vladikavkaz meldde daarentegen zaterdagavond al 394 getelde doden.(standaard.be)
    Mettertijd is er een sterke emotionele band tussen het onderzoeksteam en het naamloze verminkte jongetje in het dodenhuis gegroeid. (standaard.be)
    Dat heeft de Belgische ereconsul in Bali, die de hospitalen en dodenhuizen ter plaatse heeft bezocht, aan Buitenlandse Zaken laten weten. (standaard.be)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Apr 2022 07:25)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Jun 2022

    👍
    244

    #1117 13 June 2022: capot

    capot
    (de ~ (m.), ~s)

    motorkap

    < Frans capot

    uitspraak: kappoo

    zie ook kapoot

    Van Dale: ca­pot
    toegevoegd in oktober 2006
    BE; spreek­taal mo­tor­kap

    Annie, zet de kapo ne keer open, da ’k naar die radiateur kan kijken.

    …men schat dat we rond 2030 al vanaf januari eieren zullen kunnen bakken op de capot van onze wagens.(Mark Coenen – De Morgen)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door eddiemerks en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 Apr 2022 12:55)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Jun 2022

    👍
    412

    #1118 12 June 2022: dikkement

    dikkement
    (bw.)

    echt, serieus, dik, , …

    uitspr. met Franse uitgang zoals autrement

    vgl. ook serieuzement

    Ik ben dat spelleke hier dikkement beu.

    forum.beursduivel.be: Ik kan “dikkement” verkeerd zijn natuurlijk, maar die mogelijkheid zit er toch in.

    seniorennet.be: Google liet me dikkement in de steek, mijn enige hoop was Facebook.

    home.scarlet.be/sterikabv/tof11.htm?: ’Jantje zag als eieren o zo groot eens pruimen hangen, ’ is onjuist, verkeerd dikkement mis !

    freecamper.be: Camper is echt dikkement de moeite. U vindt hier alle camperdinges, feitjes, weetjes en andere leukenswaardigheden.

    juist gehoord in Thuis: ‘Ik heb daar dikkement spijt van …’

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 00:19)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Jun 2022

    👍
    288

    #1119 11 June 2022: dikoor

    dikoor
    (de ~ (v.), geen mv.)

    bof
    zie ook mol

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Onze kleine is al de hele tijd aan het jengelen en zijn gezicht is zo opgezwollen, hij zal toch niet de dikoor aan ’t krijgen zijn zeker?

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door nthn (06 Aug 2021 13:25)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Jun 2022

    👍
    410

    #1120 10 June 2022: dik lopen

    dik lopen
    (uitdr.)

    in massa aanwezig of voorhanden zijn;
    wordt meestal in ontkennende zin gebruikt: dik, niet ~ lopen

    vnw: ergens dik lopen: veel voorkomen

    Mensen die rode kledij, de modekleur van de winter, dragen, lopen al dik tegenwoordig.

    Wandelaars lopen dik nu met dat schoon en zonnig herfstweer.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Apr 2022 06:47)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Jun 2022

    👍
    292

    #1121 09 June 2022: dieperik

    dieperik
    (de ~ (m.), geen mv.)

    diepte, afgrond

    De dieperik in gaan. Naar de dieperik gaan. =zinken, verdrinken
    ook fig.

    DS2015 standaardtaal

    Van Dale 2015 online: BE, informeel

    vnw: de dieperik ingaan, naar de dieperik gaan: naar de haaien gaan, ten onder gaan, zinken

    < Bargoens diep + -erik

    Die verdomde oorlog gaat heel onze economie nog in de dieperik sleuren!

    KBC sleurt Bel20 de dieperik in (standaard.be)

    Politieke onzekerheid duwt Turkse lira verder de dieperik in (standaard.be)

    Chinese beurs trekt Europa en New York mee de dieperik in (deredactie.be)

    Goudkoorts drijft Burkina Faso de dieperik in | De Morgen

    Kevin Costner houdt zich goed drijvende in deze post- apocalyptische overstromingsnachtmerrie, terwijl zijn loodzware ego naar de dieperik zonk. (standaard.be)

    Bitcoin gaat dieperik in | De Morgen

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Apr 2022 07:42)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Jun 2022

    👍
    375

    #1122 08 June 2022: dienstdoend

    dienstdoend
    (bn.)

    waarnemend

    Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)

    Fr. faisant fonction

    De dienstdoende burgemeester.

    bloemlezing De Standaard
    Katja Gabriels is dienstdoend burgemeester (Berlare) – De Standaard
    Dienstdoend schepen Yves Ghequiere (Ensemble-LK-Samen) is door de gemeenteraad aangeduid als vertegenwoordiger van de Algemene … (standaard.be)
    Het is André Uytterhoeven die dit zegt, dienstdoend hoofd van de 250-koppige begeleidingsdienst. (standaard.be)
    Ze werkt samen met Patrick Charlier, die sinds het vertrek van Jozef De Witte dienstdoend directeur is. (standaard.be)

    Dat is allemaal verloren", zegt dienstdoend burgemeester, eerste schepen Wieland De Meyer. (vrt.be)

    Door de vernietiging van de beslissing van de gemeenteraad blijft De Bruycker overigens vooralsnog dienstdoend burgemeester. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Apr 2022 19:36)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Jun 2022

    👍
    322

    #1123 07 June 2022: dienstnota

    dienstnota
    (de ~ (v.), ~'s)

    officiële mededeling (aan het personeel)

    Van Dale 2016 online: BE
    NL-SN: dienstorder

    Fr. note de service

    Enkele weken geleden al kregen de bedrijven een dienstnota van de stadssecretaris in verband met de dress-code voor het stadspersoneel.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door de Bon (07 Aug 2021 18:24)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Jun 2022

    👍
    356

    #1124 06 June 2022: dienstbetoon

    dienstbetoon
    (zn. o.)

    politiek: Politici die tussenkomen in particuliere dossiers van burgers (werk, administratie, problemen, gerecht, …)

    Soms ook Sociaal dienstbetoon, politiek dienstbetoon

    vgl. maatschappelijk dienstbetoon

    Van Dale 2016 online: BE

    vnw: politiek dienstbetoon: bemiddeling bij de overheid door een politicus, ten gunste van zijn of haar kiezers

    De krokodil van de Belgische politiek, Herman Decroo, is ook de kampioen dienstbetoon. Hij houdt nog altijd zitdagen waarop de mensen met hun problemen bij hem terecht kunnen.

    De Standaard: ‘Ik doe dit graag’, zegt Platteau. ‘Ik ben graag bij de mensen en help ze graag. Sommige mensen gaan graag zwemmen of verzamelen postzegels. Wel, mijn hobby is sociaal dienstbetoon, ik ben graag burgemeester.

    devolkskrant.nl: ‘Sinds jaar en dag bezoeken Belgen de spreekuren van politici. Burgemeesters, gemeenteraadsleden, kamerleden, senatoren en ministers houden wekelijks zitdagen. Het fenomeen heet politiek dienstbetoon.’

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Sep 2023 07:29)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Jun 2022

    👍
    311

    #1125 05 June 2022: dienst na verkoop

    dienst na verkoop
    (uitdr.)

    de (gratis) service die men na de aankoop van een dienst of product nog kan krijgen, klantenservice; nadienst

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen

    vnw: dienst na verkoop: servicedienst, klantenservice

    site Vanden Borre: “Ook na uw aankoop helpen we u graag snel en efficiënt verder. Mocht u een probleem hebben met uw toestel, zowel binnen als buiten garantie, kan u rekenen op onze uitstekende dienst na verkoop.” (… dan heb ik toch goed gekozen…)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Apr 2022 06:06)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Jun 2022

    👍
    360

    #1126 04 June 2022: ommegang

    ommegang
    (de ~ (m.), -en)

    1) BE: gebruikt voor enkele stoeten en optochten bij een feestelijke gelegenheid, inzonderheid bij een kermis
    vb de Ommegang van Mechelen, de ommegang van Brussel, de ommegang van Dendermonde,…

    vnw: optocht, stoet

    Oorsprong: een religieuze processie in de Zuidelijke Nederlanden. = “om (rond) de kerk gaan", ter verering van een heilige. In NL is een ommegang nog religieus getint.

    2) Ommegang is ook de bijnaam van de militaire operatie tegen de Simba-opstand in Stanleyville (Kisangani) in 1964. De benaming werd door kolonel Fréderic Vandewalle gegeven naar het jaarlijkse Brusselse festival ‘Ommegang’, vanwege de diverse samenstelling van de troepen (Belgische en Amerikaanse soldaten en Congolese huurlingen), waardoor de opmars gelijkenissen had met de gelijknamige historische optocht.

    1) De Ommegang van Mechelen is een aloude Mechelse traditie van de reuzenstoet. De reuzenfamilie, ’t veergebreuderspjeid, de praalwagens van De Peoene en De Lisbloem (rederijkerskamers), ’t Schip van Oorlog (Schip van ’s Lands Welvaren), het Rad van Fortuin, de Kemeltjes, de Paardjes en natuurlijk Opsinjoorke.

    1) Hasselt is in de ban van de Virga Jessefeesten. Om de zeven jaar beelden honderden vrijwilligers het leven van Maria en Jezus uit tijdens een christelijke ommegang. (deredactie.be)

    De Ommegang, of een selectie uit zijn elementen, begeleidt soms ook andere stoeten in de stad.

    2) De ommegang werd samengesteld ten tijde van de Congocrisis om 2300 Westerse gegijzelden te bevrijden uit Stanleystad en Paulis.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 May 2024 10:30)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Jun 2022

    👍
    291

    #1127 03 June 2022: op een ik en een gij

    op een ik en een gij
    (uitdrukking)

    wordt gezegd van iets wat je erg snel kan doen

    vnw

    eigenlijk ‘op een nik en een gauw’:
    < nik < nikken = knipogen of knikken met het hoofd

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Met een ik en een jij (gij), naaistersterm: met groote, losse steken (De Bo (1873); Loquela (1889). Bij uitbreiding ook van allerlei andere verrichtingen: met groote haast en zonder zorg.

    NL: in een vloek en een zucht

    Antw.: gauw, op nen hik en ne ~

    Op een ik en een gij waren we het kleine dorpje alweer uit.

    Dat gebeurt niet op een ik en een gij, liet oud-kolonel Roger Housen al verstaan. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door kluyckx en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Nov 2022 06:45)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Jun 2022

    👍
    375

    #1128 02 June 2022: dicht eindigen

    dicht eindigen
    (uitdr.)

    bijna succesvol zijn, bijna winnen, …
    SN: nipt eindigen

    Typisch Vlaams
    vrt taalnet: Belgisch-Nederlandse sporttaal

    wielertoerist.be: “Helemaal mee eens. In een koers die hem eigenlijk niet echt ligt – voorheen is hij nooit echt dicht geëindigd op de Muur – nam hij met sprekend gemak de maat van Alberto Contador en Joaquin Rodriguez.

    nieuwsblad.be: Dit seizoen wil ik graag dicht eindigen in een grote koers.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door LeGrognard (03 Aug 2021 13:20)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Jun 2022

    👍
    252

    #1129 01 June 2022: slimmeke

    slimmeke
    (het ~ (o.), -s)

    dommerik, slimmerik (pejoratief)

    ook: slimmeke slim, naar Slimmeke-Slim: een strippersonage van Yurg en Yaack dat in de jaren negentig verscheen in de Gazet van Antwerpen.

    Hebde het nu nog niet door, slimmeke?

    “Daar gaat het toch niet over, slimmeke! Het probleem was dat ze geen plaats in het onderwijs vond. In zeven scholen uit de omtrek was ze gaan solliciteren, vier …” Louis van Dievel, De onderpastoor (2019)

    Slimmeke slim zal weer eens iets zeggen! Goe bezig maat!

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door leander11 en laatst gewijzigd door de Bon (04 Aug 2021 20:23)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Jun 2022

    👍
    402

    #1130 31 May 2022: deugddoend

    deugddoend
    (bnw.)

    iets wat deugd doet, aangename, plezierige

    VD2016 online: BE
    Typisch Vlaams: 7 leeuwen

    zie ook deugddoende vakantie

    Veteraan stelt zich na deugddoende terugkeer helemaal in dienst van Club Brugge. (voetbalprimeur.be)

    Deugddoende warmte in huis. Welke brandstoffen je binnen mag gebruiken hangt vooral af van het soort kachel of haard je hebt. (avevewinkels.be)

    Dit is een heel mooie analyse over hoe onze maatschappij ontspoort en een deugddoende aanrijking van hoe het anders zou kunnen. (forum)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Jul 2021 18:38)
    Dit woord was woord van de dag op 31 May 2022

    👍
    223

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.