Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
NL: op (naar) erewoord verklaren
zie ook: verklaring op eer
De roof in Antwerpen is een minstens even groot mysterie, te beginnen bij de omvang van de buit. Maandag was het topdrukte bij de bank omdat ongeruste klanten wilden weten of hun kluis nog intact was. Dat bleef tot dinsdagmiddag onduidelijk, omdat elke klant eerst ‘op eer’ moest verklaren wat er in zijn kluis zat. De bank hoopt zo te voorkomen dat de verzekering wordt opgelicht. Ze kent namelijk zelf de inhoud van de kluisjes niet. Bron NRC-Handelsblad
wordt gebruikt wanneer iemand overdrijft, iets onzinnigs zegt, het al te bont maakt
“Ik ben al die clichés over vrouwen trouwens een beetje zat. Als Annemie minister wordt, kan dat zogezegd alleen omdat ze geweend heeft. Als Maggie een zware post krijgt, is dat zogezegd alleen omdat ze de populairste is. Zal het gaan, ja? Dat is toch compleet van de pot gerukt.” (G. Rutten)
wikipedia: Zal ’t gaan, ja? is het eerste album van stripreeks F.C. De Kampioenen, getekend door Hec Leemans. De titel van het album is afkomstig van de uitspraak van Dimitri De Tremmerie in de televisieserie, vertolkt door Jacques Vermeire. De strip is door Standaard Uitgeverij uitgegeven in 1997.
voluit: Nationale Pyjamadag
Actie van de jongerenzender Ketnet waarbij kinderen in pyjama naar school komen ter ondersteuning van langdurig zieke klasgenoten
uitspraak o.a.: pizjama, met korte a’s (zie ook Vlaamse uitspraak)
zie ook pyjamafuif
zie ook verzamellemma geneeskunde
vrtnwsIs het jou ook opgevallen? Journaalanker @wimdevilder presenteerde “Het Journaal” in zijn pyjamabroek. Op deze Nationale Pyjamadag steunt hij @bednetvzw. (instagram)
Vrijdag 9 maart is het de 3de editie van de Nationale Pyjamadag van Bednet. Ketnet en MNM doen ook mee. Kom in pyjama naar school uit solidariteit met zieke kinderen en jongeren. (bednet.be)
Maar liefst 700 scholen schreven zich in voor de Nationale Pyjamadag van Bednet. (mnm.be)
Kinderen De Zonnevlier doen mee aan pyjamadag · (hln.be)
van een weg, terrein, parcours: bultig, bochtig, op en neer, met een beschadigde ondergrond, in slechte staat
algemeen: (licht) beschadigd
ook: met accidenten, met ongevallen
Typisch Vlaams: geaccidenteerd terrein: Belgisch-Nederlands standaardtaal
vwn: beschadigd zijn van een auto door een ongeval
zie ook geaccidenteerd parcours
Een schadeauto of geaccidenteerde auto verkopen is niet zo eenvoudig, want er is geen grote tweedehands markt zoals bij gewone auto’s. (autometschade.be)
Na Van Avermaet in 2008 nieuw Belgisch succes in geaccidenteerde rit naar Sabiñánigo? (wielerkrant.be)
het verhaal van alwéér een geaccidenteerde sprint in de Scheldeprijs (dekrantenkoppen.be)
Glooiende banen bevinden zich op (licht) geaccidenteerde terreinen in duingebieden of in het Zuid-Limburgse Heuvelland. (Wikipedia)
gelegen op een sterk geaccidenteerd terrein.(archedea.be)
lidmaatschapsboekje van een ziekenfonds
alg: lidmaatschap van een ziekenfonds
Van Dale 2018 online: BE, verouderd
Als het pleegkind ingeschreven is op het ziekenboekje van de pleegouders, dan betalen de pleegouders de medische kosten. (pleegzorgvlaanderen.be )
Daarop antwoordde ze dat ze ingeval ze ooit zou alleenstaande worden (als weduwe of door echtscheiding), ze een beter sociaal statuut zou hebben als ze ingeschreven bleef bij de VDAB, dan wanneer ze “op het ziekenboekje van haar man” zou staan. (spaargids.be)
Zolang je recht hebt op kinderbijslag, blijf je verzekerd via het ziekenboekje van je ouders. (abvvlimburg.be)
meter voor nutsvoorzieningen
vnw: meter voor water, gas, elektriciteit
Typisch Vlaams: gasteller/waterteller/… In Algemeen Nederlands wordt ‘teller’ alleen gebruikt in ‘kilometerteller’. Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
zie ook compteur, elektriciteitsteller
Bekisting rond teller van de gas + eventueel bureau hier rond uitwerken. (twizzi.be)
De garage heeft een aparte teller voor de elektriciteit (zimmo.be)
De koudwaterverdeling gebeurt vanaf de stijgleidingen dit vanaf de individuele tellers in de kelder. (woestyn.com)
notenleer: aanduiding in de notenleer voor de bassleutel
Van Dale 2016 online: BE
zie ook solsleutel
Muzieklezen en Zingen Volume 2: Afwisseling van Sol en Fa sleutel (partitura.be)
Fa-sleutel is nodig om piano of accordeon te kunnen spelen en bepaalde andere bas instrumenten kunnen ook soms partituren in fa-sleutel hebben. (singelekemuziekatelier.be)
belgicisme
zie ook unitair, unitarisme, unitaristisch, unitarist, neo-unitarist
Van Dale: in BE verdediging van de eenheidsstaat, verzet tegen de gewestvorming en de federalisering
Dit jaar (2006) is er (heel) wat commotie geweest naar aanleiding van het begrip “separatisme” en “unitarisme”, beide voor de één een ideaal, voor de ander een scheldwoord. Het debat is moeilijk, was het maar omwille van onduidelijke begripsomschrijving. (http://www.dignitadoc.be)
paperclip
vnw: in België ook: paperclip
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 1
purisme
We mogen ook geen bladen meer met een papierklemmetje bij elkaar houden. Dat moet een paperclip zijn. (standaard.be)
…met een papierklemmetje aan het slot te staan morrelen. (pallieterke.advn.be)
Er staat een “ Reset “ knopje onderaan en achteraan in een klein gleufje , waar je enkel bij kan met een papierklemmetje dat uitgeplooid is. (users.telenet.be)
hulp of bijstand bij ziekte of ongeval op reis
VD2016 online: BE
zie ook reisbijstandsverzekering
Jaarlijkse reisbijstand voor de hele familie zonder franchise. (touring.be)
Op het vlak van reisbijstand zijn er heel wat formules die ervoor kunnen zorgen dat u met een gerust gemoed op vakantie kan gaan. (zakenkantoorroggen.be)
instelling die haar eigen bezighoudt met gesubsidiëerde huizen en sociale woningen
VD2016 online: BE
zie ook sociale huisvestingsmaatschappij
belgium.be: Sociale huisvesting biedt verschillende mogelijkheden, gaande van goedkope huurwoningen tot koopwoningen en sociale bouwgronden. Om ervoor in aanmerking te komen, moet u voldoen aan bepaalde voorwaarden. Omdat de steun per gewest, provincie, stad en/of gemeente geregeld is, kunt u hiervoor het best contact opnemen met de huisvestingsmaatschappij die bevoegd is voor het gewest waar u woont.
politieke slogan die de nadruk legt op het belang van jobcreatie
zie: job
In .NL komt de uitdrukking vooral voor ivm .BE of de US
“Jobs, jobs, jobs”: het was de mantra van ontslagnemend premier Charles Michel (MR), maar ook tijdens de premierjaren van Guy Verhofstadt (Open VLD) weergalmde de slogan in het parlementair halfrond. (vrt.be)
De jobcreatie is grotendeels afhankelijk van de internationale conjunctuur, al stellen de meerderheidspartijen, die van ‘jobs, jobs, jobs’ hun mantra hebben gemaakt, dat ook het regeringsbeleid een invloed heeft gehad, aldus De Tijd. (hbvl.be)
Als we 1 euro zouden krijgen elke keer een politicus “jobs, jobs, jobs” roept, waren we ondertussen met zijn allen miljonair. (bnpparibasfortis.be)
een kledingstuk inkorten
De rok die ik kocht in de solden is te lang maar mijn moeder zal hem wel inleggen.
een ontgoocheling oplopen, onverrichter zaken terugkomen
vnw: van een kale reis thuiskomen: van een koude kermis thuiskomen
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal; NL: van een koude kermis thuiskomen
Ook: van een kale kermis terugkomen/thuiskomen (kermis, van een kale ~ thuiskomen)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederl. (Joos (1900-1904), Cornelissen-Vervliet), kwalijk thuis komen.
Ik kon wat extra centjes gebruiken en trok dus met mijn munten, ringen, kettingen en oorbellen naar mijn vaste juwelier, maar kwam van een kale kermis thuis!
Vakbonden Opel terug van kale reis. (kop in De Standaard)
Een inbreker is in Bornem van een kale reis thuisgekomen (hln.be)
Een Nederlandse vrouw die dacht dat een meteoriet haar dak had doorboord, is van een kale reis teruggekomen. (vrt.be)
kledij die gedragen wordt tijdens de lessen lichamelijke opvoeding
Ik kreeg een straf omdat ik mijn turnkledij weer eens vergeten had.
zeer zeker!
zie awel
zie ook awel nee
“Was mijn maat in staat om kinderen dood te schieten? Awel ja!” (HLN 29/10/17)
“Awel ja, daar wil ik u graag bij helpen.” (awelja.be)
een glansrijke prestatie
VD2016 online: BE
zie ook glansoverwinning
hln.be: De glansprestatie van de Duivels tegen Italië in 50 beelden
deredactie.be: 11-jarig dansfenomeen levert nieuwe glansprestatie
milieuvervuiling, luchtvervuiling
vnw: milieuvervuiling, verontreiniging, vooral van lucht of water
Typisch Vlaams: milieuvervuiling: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4, Vlaamsheid: 5
zie ook pollutienorm; waterpollutie; luchtpollutie; geluidspollutie; lichtpollutie; bodempollutie
vgl. pollueren
’We zien opstoten op dagen met meer pollutie. Te veel kinderen in ons land kampen met luchtweginfecties. (standaard.be)
De pollutie veroorzaakt door de uitdijende industrie, het verkeer en de huishoudens, ging drastisch omhoog.(demorgen.be)
Of denk aan allerlei rapporteringsverplichtingen voor vervuilende industrieën, om pollutie in kaart te gaan brengen en aan te pakken.(vrt.be)
Ze trekken naar de kiezer met de slogan: “Geen gezwans, meer ambiance!” (hln.be)
Omdat fotokes meestal meer zeggen dan al mijn gezwans om dat tekstkotteke vol te kletsen hieronder enkele foto’s van de nieuwe thuisbasis (karly.be)
Geen gezwans, we maken een herfstkrans! (glabbeek.be)
opblazen, laten springen (met dynamiet)
Van Dale 2016 online: BE
vgl. fig. betekenis dynamiteren
In 1946 werd de IJzertoren – als symbool van de Vlaamse collaboratie – door deskundigen gedynamiteerd. De initiatiefnemers hoopten op die manier de Vlaamse Beweging ook symbolisch te onthoofden. (deredactie.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.