Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
Café
vnw: café, kroeg
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
in verbindingen vaak (schijnbaar) onzijdig, zie grammatica: gereduceerd lidwoord
Onze pa dieje zit den helen dag op ’t staminee…
verbloemde verwijzing naar kloten
Wat mij persoonlijk betreft is die advocaat ook ne zak die ik maar al te graag ne sjot tegen zijn kleurpotloden zou willen geven. (forumpolitics.be)
Awel ik hoorde van velen dat corona niet voorstelde … amai mijn kleurpotloden nog niet (nerdland)
Wie lastige vragen stelt, krijgt onder zijn kleurpotloden. (loppem.be)
Hier sè, het zoontje van de collaborateur die ze in het midden van de straat een bal in zijn kleurpotloden schoten, omdat hij een zwart zak (zwartzak) was die mee … (facebook)
erop staan om iets te doen, iets niet nalaten
vnw: eraan houden dat: willen, erop staan
< letterlijke vertaling van het Franse ‘tenir à’
ook eraan houden; zich eraan houden
vnw: eraan houden dat: willen, erop staan
Van Dale 2013 online Belgisch-Nederlands (niet algemeen)
DS2015 eraan houden: geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Geachte collegae, ik houd eraan, u allen voor onderhavige gunst terdege te zullen compenseren, en laat u de betaling dientengevolge eerstdaags geworden.
Wij houden eraan u te bedanken voor uw hulp.
bloemlezing De Standaard:
Beide partijen houden eraan elkaar te bedanken voor de samenwerking gedurende de voorbije jaren (standaard.be)
De organisatoren van de Omloop Het Nieuwsblad houden eraan voor de start van de openingsklassieker één minuut ingetogen stilte te …(standaard.be)
Ze houden eraan goed voor de dag te komen.(standaard.be)
enz.
maatregelen om aan het einde van de loopbaan een job te verlichten, bv. halftijdse of 4/5de tewerkstelling op het einde van de loopbaan. Of, onder bepaalde voorwaarden kan een 55-plusser tijdkrediet nemen met een hogere uitkering.
Opm: Vanaf 2019 wordt leeftijd opgetrokken tot 60+
Van Dale 2014 online: in België
zie ook uitgroeibaan, zachte landingsbaan
“De ingrepen van de regering in de landingsbanen blijven het ACV, ondanks de correcties die werden bekomen, zwaar op de maag liggen.” (acv-online-be)
demorgen.be: Tenslotte werden nog twee kader-cao’s afgesproken rond landingsbanen. Dat is de mogelijkheid om minder uren te werken tot aan het pensioen. Voor specifieke groepen zoals zware beroepen, nachtwerk of lange loopbanen, is een landingsbaan vanaf 55 jaar mogelijk, als het paritair comité van de sector het licht op groen zet.
afkorting van kernkabinet
< kernkabinet werd door Franstalige politici afgekort tot ‘le kern’. Daarna werd ‘le kern’ weer overgenomen door de Vlamingen als ‘de kern’.
zie ook superkern
“Vandaag zien de ministers elkaar op de kern en de ministerraad, maar die gaan niet over de begroting.” (demorgen.be)
Kern uiteen zonder akkoord over pensioenhervorming (vrt.be)
zich vergissen
vgl. ook missen
Gaston Bergmans: ‘Tiens, dan moet ik mijn eigen gemist hebben!’
Beste Ik heb me gemist in volgende bestelling #2558. De poort zou 200 hoog moeten zijn ipv 170. Bovendien is deze 86 euro goedkoper. (test-aankoop.be)
reden ongeval : kende de auto niet, was de zetel van de bestuurder aan het goed zetten en heeft zich gemist van pedalen en zo gebotst. (gentblogt.be)
De zaalwachter van Moorsele al zeker niet, want hij heeft zich gemist van kleedkamer. (Tigers clubblad Evergem)
typisch Vlaams gerecht, zoals daar zijn: stoofvlees-friet, ballekes in tomatensaus, witloof in den oven, …
Opm: vele Vlaamse klassiekers zijn eigenlijk Belgische klassiekers
Vlaamse klassiekers kan ook verwijzen naar de koers
zie andere definitie van Vlaamse klassieker
zie ook Vl. oorsprong: klassieker
Recepten binnen het thema “vlaamse klassiekers” | Lekker van bij ons
Twee keer per jaar konijn met pruimen, amper nog vol-au-vent, laat staan fricandeau met krieken. We koken de Vlaamse klassiekers niet meer, blijkt uit een onderzoek van de VLAM. (gva.be)
Jeroen Meus zoekt in Dagelijkse kost Dé Vlaamse Klassieker volgens de kijkers (frontview-magazine.be)
wielrennen is typisch Belgisch/Vlaams
Ontstaan als reclameslogen van Het Nieuwsblad: Sinds twee jaar weten we voor eens en voor altijd wie er baas is in de koers. Dat maakte LDV United samen met Het Nieuwsblad – als fiere Belgen – duidelijk met campagnes onder de noemer: “De koers is van ons”. (pub.be 2015)
De koers is van ons Deel 4 ‘de ronde’ (uitinvlaanderen.be)
De koers is van ons… Zwemmen en lopen daarentegen? | 3athlon.be
De koers is van ons, moet Wouter Vandenhaute (55) zeven jaar geleden hebben gedacht toen hij zes Vlaamse voorjaarsklassiekers kocht, en het is de koers die hem nu tot bij Wannes Cappelle (38) brengt. (hbvl.be)
“Bij VRT is diversiteit nog ver weg: Vive Le Vélo en Karl Vannieuwkerke: ‘de koers is van ons’ = gemaakt door voornamelijk blanke mannen, kan beter” twitterde Kortrijks gemeenteraadslid Christine Depuydt (CD&V). (focus-wtv.be)
Zaterdag was iedereen Rik. Want de koers is van ons. Een reeks sfeerfoto’s aan de aankomst van Dwars door het Hageland. (nieuwsblad.be)
“De koers is van ons”: de mooiste beelden van de Tour met start en aankomst in Brussel (vrt.be)
croque met bolognesesaus
zie ook croque-monsieur
Croque Bolognese | Dagelijkse kost
Recept voor Croque bolognese met duo van kaas – Colruyt
Voor mij is het Summum een croque bolognese met een spiegelei er bovenop. Maar ook met toastbrood, dubbel kaas en dubbel hesp ! (sixpacks.be)
Spaghettisaus kan je bijvoorbeeld perfect verwerken voor een croque bolognese als vijfde maaltijd. (chiro.be)
peter zijn (van), het peterschap waarnemen, sponsoren
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
Dit kunstwerk wordt gepeterd door niemand minder dan onze rector.
Misschien zien jullie het ook wel zitten om een van de evenementen te “peteren”?
bezetting, bepleistering
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet alg.
Toen vroeger de starfighters nog door de geluidsmuur mochten vliegen, gaf dat soms zone slag dat het bezetsel van de muren viel. Allez, bij manier van spreken toch.
iemand die ijvert voor een beter milieu, milieuactivist
Van Dale 2016 online: BE
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
standaard.be: Drie Amerikanen (een econoom, een botanist en een ecologist) berekenden daarin dat het oogsten van wat ze met een nogal ongelukkige term ,,niet-houten bosproducten’’ noemen, tweemaal meer kan opbrengen dan de houtkap.
groenzaventem.be: Mijn hele leven al ben ik een ecologist en een actieve burger. Ik werkte voor het WWF en vele andere organisaties.
uit opportunisme van mening of kamp veranderen
VD2016 online: BE
vormvariant: kazakdraaien
vgl. kazakkendraaier; kazakkendraaierij
solidarisme.be : Die linkse intellectuelen, wat een bende hoeren zijn me dat, als het op kazakkendraaien aankomt ,dan steken zij de burgerij naar de kroon.
inflandersfields.eu: Het kazakkendraaien moet doorgaan. Denk je nu echt dat de kiezers dat niet doorhebben?
ovv.be: Nog volgens Sinardet heeft ook sterk meegespeeld bij het kazakkendraaien van CD&V, de druk van de commentatoren in de Vlaamse media.
politiek: de vereiste om evenveel Nederlandstalige als Franstalige leden of vertegenwoordigers te hebben in organisaties, instellingen, …
vnw: (bnl.) gelijke vertegenwoordiging van Nederlandstalige en Franstalige werknemers vooral in bepaalde overheidsinstellingen en (semi-) overheidsbedrijven
In ruil voor die taalpariteit binnen de federale regering hebben de Vlamingen dan weer een gegarandeerde vertegenwoordiging in het Brussels parlement en de Brusselse regering. (nieuwsblad.be)
Denk maar aan de alarmbelprocedures, taalpariteiten en belangenconflicten. (facebook)
Het minderhedenverdrag is niet te combineren met de taalpariteiten binnen ons huidige communautaire systeem.(knack.be)
1) schrik, rillingen van angst: zie ook beverik
2) rilling van koorts: zie ook bever
vnw: trilling, het schudden, het beven
Van Dale 2016 online: BE
uitdr.: zie: daver, den ~ op het lijf hebben, daver, den ~ op het lijf jagen
1) Mijn buurvrouw krijgt den daver als ze een spinnekop ziet kruipen.
2) Van koorts kunt ge den daver op uw lijf krijgen.
Een ontmoetingsplaats voor jongeren waar activiteiten georganiseerd worden (dikwijls gemeentelijk ondersteund).
In VL zijn de jeugdhuizen meestal toegankelijk voor jongeren vanaf 14 jaar. Veel jongeren doen hun eerste uitgaanservaring op in jeugdhuizen.
In NL is een jeugdhuis een veel breder begrip en is het dikwijls meer op jonge kinderen gericht (zie google).
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7
google2014: .BE (>450.000) ; .NL (>51.000)
ook: jeugdclub
wikipedia over de VL jeugdhuizen: De primaire doelstelling van jeugdhuizen is het creëren van een ruimte waar jongeren met elkaar in contact kunnen komen. Hoewel er in jeugdhuizen meestal alcohol geschonken wordt, is wettelijk verboden om alcohol te schenken aan jongeren onder de zestien jaar. Meestal worden in jeugdhuizen jongeren vanaf veertien jaar toegelaten, dus moet hier wel streng op toegezien worden.
Verder houden jeugdhuizen zich over het algemeen bezig met het organiseren van een uitgebreid gamma aan activiteiten voor jongeren, zoals optredens, fuiven, vormingsavonden, filmavonden…
tongeluk.be: Het jeugdhuis is elke vrijdag open met “Tongeluk Café”. Ook op zaterdagen en weekdagen (bv. voetbal op groot scherm) kan het jeugdhuis open zijn.
inperken, afremmen, indammen, beperken
Van Dale 2013 online kent deze betekenis niet: ‘door een dijk of dijken omgeven, (fig) beschermen’
(Dat fig. ‘beschermen’ is niet duidelijk?)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6
De Standaard: ‘Bogaert wil afwezigheid cipiers indijken’
Nieuwsblad: ‘Zwerfkattenproject moet overlast indijken’
De Morgen: ‘Kunnen we de Vlaamse grondstroom wat indijken’
Gazet v. Antwerpen: ‘Enkel harde aanpak kan zware criminaliteit indijken’
Het Belang van Limburg: ‘Bijkomende gracht moet wateroverlast Helstraat indijken’
dweil
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
Er staat water in mijne kelder. Met een emmer en een opneemvod kan ik het laatste water proper en rap opsoppen.
En wilt u nu plaats maken want ik wil met een opneemvod door de hal gaan. (Het gewemel: stationsroman – Louis Van Dievel)
Mijn hoed weg, een schoen weg, kanten kraag aan flarden, en voor de rest een opneemvod, verlodderd en verscheurd. (Adriaan Brouwer – Felix Timmermans)
Meer zelfs ,een gewone handeling als een opneemvod uitwringen kan al problematisch zijn ,laat staan daar uren te staan turnen . (juridischforum.be)
van de nodige geldmiddelen voorzien, spekken
Van Dale:(algemeen Belgisch-Nederlands) van het nodige, m.n. van geldmiddelen voorzien
ook spijzigen
Zie maar dat ge goed gespijsd zijt als ge met de kinderen naar de kermis gaat.
De kas spijzen. (kas, de ~ spijzen)
compleet geschift zijn
< etymologie bij deur, zo zot als een ~
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Die van ons is echt zo zot als een achterdeur
Daarnaast is het een obscene karaktermoord, want eigenlijk liet de journalist uw tegenstanders in de partij zeggen dat u een hysterisch wijf bent dat zo zot is als een achterdeur – iets wat Nigel Williams letterlijk zei op Twitter, maar een comedian mag dat. (demorgen.be)
Mensen die zoiets geloven zijn nog zotter dan een scheve achterdeur. (Mark Elchardus – demorgen.be)
In Amerika zijn niet alleen de Republikeinen zo zot als een achterdeur (Mark Coenen – De Morgen)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.