Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
appel om direct te eten i.t.t. een moesappel
Van Dale 2015 online: BE
SN/NL: handappel, appel
vergelijk eetpeer; eetappelsien
Waar de Nederlander een kilo handappels koopt, houdt de Vlaming het vaak op een kilo eetappels. (Hans Budding – NRC-Handelsblad)
1) toekomst: binnenkort, weldra
vnw
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: binnen afzienbare tijd; weldra
Opm: In NL is er een voorkeur voor ‘eerdaags’
2) verleden: kortelings, sedert kort
zie ook reacties
1) ‘Alderweireld zet eerstdaags z’n kribbel’ | Voetbal24
2) Eerstdaags liep hij nog met krukken, maar intussen stapt hij al. (kvk.be)
1) 2)Na 10 dagen pas een melding dat de fiets niet meer beschikbaar is, nadat eerstdaags werd meegedeeeld dat eerstdaags beschikbaar zou zijn. (nl-be.trustpilot.com)
Allereerst, om te beginnen, ten eerste.
vnw: éérst, op/in de eerste plaats
Eerst en vooral, zei de man van de vakbond op het VRT-journaal voor hij aan zijn betoog begon. De Vlaamse manier om te zeggen: ten eerste, of: om te beginnen!
als een bezetene (tekeergaan)
Frans: comme un diable dans un bénitier
vnw: zich weren/tekeergaan/spartelen als een duivel in een wijwatervat: tekeergaan als een bezetene
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 je weren als een duivel in een wijwatervat: standaardtaal
Hij ging tekeer als een duivel in een wijwatervat toen de agenten hem weer naar de cel wilden brengen.
Het spreekwoord is als een duivel in een wijwatervat maar hier is het als een schepen in een compostvat (torhoutvandaag.be)
De Britse premier Boris Johnson verdedigt zich als een duivel in een wijwatervat. (hln.be)
Als een duivel in een wijwatervat weert Israël zich tegen een internationaal onderzoek naar de bloedige raid op het hulpkonvooi voor Gaza. (tijd.be)
vertrekkend vanaf een bepaalde plek
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
NL vanaf, in BE betekent dit “vanaf een bepaald ogenblik”
Vanaf acht uur wordt er vanop deze helling een wedstrijd met modelvliegtuigen gehouden, die vanop afstand bediend worden.
“De koningin sprak de menigte toe vanop het balkon. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Warme, meestal blauwe frak die op typische manier met houten knopen in lussen dichtgeknoopt wordt en vandaar in NL ‘houtje-touwtje-jas’ genoemd wordt.
Is genoemd naar Duffel bij Antwerpen waar destijds de stof gemaakt werd. Het ww induffelen houdt hiermee ook verband.
< Duffel: Genoemd naar de plaatsnaam Duffel (bij Antwerpen), zoals al expliciet wordt vermeld in de eerste Engelse attestatie: These Duffields, so called from a Town in Brabant, where the trade of them first began ‘deze duffels, zo genoemd naar een Brabants stadje waar men deze begon te verhandelen’ (1677) M. Philippa
In Van Dale 1995: duffel, als de stofnaam en als de naam voor de frak.
Van Dale 2016 online: BE
Wikipedia: in België
vnw: duffelse jas, duffel, houtje-touwtjejas
zie ook verzamellemma kledij
Zo ne warme duffelcoat is eigenlijk voor de winter, maar jonge gasten dragen dat heel het jaar door. En ge hebt die met en zonder kap.
een schooljaar voor de tweede keer overdoen, dus eigenlijk voor de tweede keer bissen
Van Dale 2018: trissen
< Frans trisser (drie keer doen)
BE; studententaal (een studiejaar) voor de tweede keer overdoen
zie ook trisser
Hij heeft al een jaar gebist en het volgende getrist, als hij zo verder doet moet hij zijn thesis schrijven als hij op pensioen is.
borrel
vnw: borreltje, glaasje
Gent: druepel
ook samenstellingen: jeneverdruppel, druppelkot
Nu het zo koud is buiten zal nen druppel u wel smaken zeker? En ik, ik drink er ene mee!
fig.: zich in het nauw laten drijven
vnw: zich in een hoek laten drummen: zich in een hoek laten duwen
vooral negatie: zich niet in een hoek laten drummen
Van Dale 2020 online: BE
zie ook drummen
Maar Annemie laat zich niet in een hoek drummen, en neemt het op voor haar geesteskind. (hln.be)
“We zijn niet meer geïnteresseerd in gesprekken als ze ons eenzijdig in een hoek drummen en ons dwingen om kernwapens op te geven” (hln.be)
Er is in die vijftien jaar een hele weg afgelegd, maar we mogen ons niet te timide opstellen of ons in een hoek laten drummen. (ldd.be)
Voorzitter Monitoringcomité: ‘Ik laat mij niet in de hoek drummen’ (tijd.be)
ziek worden
zie ook verzamellemma geneeskunde
De Paul kan niet komen want hij is gisteren ziek gevallen.
op bezoek komen, langskomen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2010 afgewezen
vnw:
kom maar eens af: kom maar eens langs, loop maar eens aan
er is familie afgekomen: er is familie overgekomen
Ze had al veel langer beloofd van eens af te komen. Ik heb haar nog niet gezien.
De wettelijke feestdagen in België: Nieuwjaar, Pasen, Paasmaandag, Feest van de Arbeid (1 mei), O.H. Hemelvaart, Pinksteren, Pinkstermaandag, Nationale feestdag (21 juli), Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart (15 aug.), Allerheiligen (1 november), Wapenstilstand (WOI: 11 November), Kerstmis (25 december). Dat zijn feestdagen bij wet vastgelegd en waarop de mensen in principe niet werken.
NL: Officiële feestdag
Van Dale 2013 online: in België
Vlaamse ambtenaren kunnen al een aantal jaren kiezen tussen 11 juli of 21 juli om hun wettelijke feestdag op te nemen.
Er is sprake van om een wettelijke feestdag te schrappen. En ik was juist vragende partij om er ene bij te maken. ’t Zal O.H. Hemelvaart worden vrees ik.
reinigen in de droogkuis
SN-NL: reinigen in de stomerij; laten stomen
Van Dale 2016 online: BE; spreektaal
Indien het wandtapijt veel wordt blootgesteld aan rook of etensgeuren dan wordt aangeraden om het om de vier jaar te laten droogkuisen. (millefleurstapestries.com )
Ook gebruikers zijn tevreden met het comfort, ze willen hun kleding tijdens de werktijd kunnen laten droogkuisen, of hun auto laten wassen. (facilicom.be)
Lolly trekt een kleerkast open en haalt er het ene mannenkostuum na het andere uit, op houten kleerhangers, netjes gedroogkuist en gerangschikt volgens maat. (Rijker dan rijk – Stan Lauryssens)
heks, kreng
slechte vrouw, meisje
vnw: feeks, helleveeg
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Ros
In Zuid-Nederland gebruikelijk, voorheen ook in Noord-Nederland niet onbekend.
> een slecht vrouwmensch, een boosaardig vrouwspersoon: Eene rosse van een vrouwmensch, De Bo (1873). ’En kwaê ros van e wijf, (Cornelissen-Vervliet (1899)
West-Vlaanderen: rosse
Gij se ros! Dat ik dat nu nog eens zie dat ge javel op m’n bloemen giet!
Zotte ros! Kunt ge niet uitkijken waar ge rijdt?
> andere betekenis van ros
rijgdraad
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook drieggaren, driegsteek, driegen
Als alle stofdelen zijn gelitst (litsen) dan kunnen ze met driegdraad voorlopig aaneen gezet worden. Dan staat het kledingstuk in de pas.
wenteltrap
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Smisdom: algemeen
De inkom is prachtig, met een majestueuze draaitrap!
Een katholieke Vlaamse vereniging voor landbouwers en hun gezinnen in Vlaanderen en in de Oostkantons.
ook kortweg: boerenbond (zie voorbeelden)
zie ook Aveve
Geschiedenis:
Op het einde van de 19de eeuw heeft België een sterke agrarische basis.
In Heist-op-den-Berg werd de voorloper van de Belgische Boerenbond opgericht. Op het Heistse gehucht Goor stichtte pastoor Mellaerts in 1887 een boerengilde die de belangen van de boeren behartigde en een aankoopcoöperatie binnen zijn boerengilde. Het latere A.V.V.. In 1890 richtte hij samen met minister Helleputte te Leuven, de Belgische Boerenbond op.
vgl. boerenbonder
De Belgische Boerenbond heeft in Leuven haar hoofdzetel.
De familie Van Rossem staat in Ternat bekend als de eigenaars van ‘den boerenbond’. (hln.be)
“Ik heb bij de Boerenbond niet altijd de juiste beslissing genomen” – Piet Vanthemsche. (vlaamsparlement.be)
een gesprek waarbij de sprekers elkaar niet verstaan of niet willen verstaan
niet in Van Dale 1995
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
taaltelefoon: standaardtaal in België
vgl. dovemanspraat
Als ge ne keer een voorbeeld van een dovemansgesprek wilt zien en vooral horen, moet ge eens naar het parlement gaan.
iets (bijzonders) meemaken
taaladvies.net: in Belg., geen standaardtaal
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal
zie ook: voorhebben, het ~; farce, een ~ voorhebben
Nu heb ik iets voor sè: Ik heb het hangslot op de gereedschapskist dichtgedaan en de sleutel zit erin. Wat nu?
Ik heb dat al dikwijls voorgehad, den helft van het lemma ingevuld en dan mijne pc die bevriest. Plezant is anders.
Dat heb ik nu nog nooit voorgehad, uit verstrooidheid mijn eigen huis voorbijrijden.
Hebt dat voor! Ge zit in het restaurant te eten en die aan de tafel naast u begint de pamper van hare kleine te vervangen. Smakelijk.
U zult het maar voorhebben: op een festival verschijnen in een to-táál verkeerde outfit. (standaard.be)
al of niet geïnstitutionaliseerde ophaling of inzameling van tweedehands huisgerief, kleding, …
Spullenhulp is oorspronkelijk de naam van een organisatie (die overigens nog steeds bestaat) maar de term wordt in Vlaanderen nu veel algemener gebruikt. In onderstaand voorbeeld wordt daarom niet bedoeld dat de kleren specifiek aan de organisatie Spullenhulp gegeven zullen worden. Misschien worden ze zelfs gewoon naar het containerpark gebracht (en daar verzameld in de gekende groene kleercontainers).
Ik zou dringend mijn kleerkast eens moeten uitmesten en de helft met spullenhulp meegeven. Ik doe het toch nooit aan.
Sinds 1937 bestaat de missie van Spullenhulp erin mee te bouwen aan een meer eerlijke en solidaire samenleving. (donorinfo.be)
Kleren vb. worden niet meegeteld , want die worden meestal met ‘spullenhulp’ meegegeven of aan een instelling geschonken. (juridischforum.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
