Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
schepkarretje, steekwagentje, steekkarreke
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Aanmerking bij pirouette. Te Antwerpen is pirrewitje in gebruik als benaming voor een steekwagentje, een klein handwagentje om een zak te verplaatsen (Cornelissen-Vervliet 1899). Dit kan een bijvorm zijn van Pierewiet en Pirouette, maar ook een verbastering van frans brouette, kruiwagen, onder invloed van deze woorden en met bijgedachte aan het opwippen van den zak die vervoerd zal worden.
ook in het Pajottenland
zie pierewiet
Klik op de afbeelding
Da’s te zwaar om op te heffen, haal het pirrewitsje eens.
caféhouder, iemand die pinten tapt
v.: pintentapster
Bart Pauwels combineerde jarenlang een baan in Brussel met die van pintentapper en luisterend oor, maar op zijn 52ste vindt hij het welletjes geweest. (nieuwsblad.be)
Wie volgt Gerda Bosschem van café Den Turk op als “schuunste pintentapper van Gent” (nieuwsblad.be)
De judoka geniet zichtbaar, zelfs wanneer de pintentapper van dienst hem met een wel érg stevige knuffel komt bedanken voor zijn prestaties. (hbvl.be)
Volgend jaar wil hij een gooi doen naar de titel van beste ‘pintentapper’ van ons land. (hln.be)
Ze zijn in België met meer dan anderhalf miljoen: de pintentappers op het feest van de basketbalploeg, de palliatieve helpers, de leiders van jeugdverenigingen … (standaard.be)
Moge Courtney Barnett diep vanbinnen altijd een pintentapster en schoenenverkoopster blijven. (knack.be)
stookolie, brandstof, diesel
uitspr.: mazoet
< Frans mazout < Russisch mazut (petroleumrest) < Arabisch: makhzulat (afval)
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij mazoet:
Petroleumresidu dat gebruikt wordt als brandstof; stookolie. In Vlaams-België.
- Spoedig bleek deze afval, een strooperige, zwartbruine olie, `mazout’, een voortreffelijk stookmiddel te zijn, (Gerretson, `Koninklijke’ 1932).
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
zie ook rode mazout
Ze komen onze tank met mazoet vullen, nog net op tijd voor de winter begint.
Bloemlezing De Standaard:
Steeds meer bestuurders tanken mazout – De Standaard
De mazout is in vier jaar niet meer zo goedkoop geweest als vandaag.(standaard.be)
Een gecoördineerde actie op verschillende plaatsen in Limburg en Luik heeft een miljoenenfraude met rode mazout blootgelegd. (standaard.be)
Honderden liter mazout via riool in dode Leiearm – De Standaard
enz.
inzinking van een oppervlak (terrein, weg, zetel, plafond, kledingstuk, enz.)
uitspraakvarianten: zoenk, zjoenk
Van Dale: “zink” lage grond, inzinking van het terrein
vormvariant: zenk en gewestelijk “zonk”
zie ook wegcode
Er was ne zoenk in het midden van het bed.
In het rechter rijvak van de autostrade zijn twee zoenken van de camions.
Die z’n dak is slecht gelegd: er zit een zoenk in.
Pas op … daar is een zjoenk in de weg!
Het wegnemen van verharde oppervlaktes om meer regenwater in de bodem door te laten dringen.
Onthard je tuin of koer. Haal zo veel mogelijk harde ondergrond weg zodat regenwater beter kan doordringen in de bodem. (natuurpunt.be)
Ontharden is de boodschap. Breek tegels uit. Haal asfalt en beton uit de grond en vermijd worteldoeken. (VRTNWS)
klanknabootsing van een pistool
Van Dale 2016 online: piefpoefpaf: BE
in Nederland: piefpafpoef
Algemeen Nederlands Woordenboek: pief poef paf: vooral in BE
zie ook Vlaamse volgorden
zie ook pief, poef, paf en gij zijt af; pief, poef, paf en uw broek zakt af
Niet alleen die van de verdiende rust en beloning van de voetbank – want zelf hoor ik in zijn ‘poef’ ook het aftelrijmpje ‘pief poef paf en jij bent af’ van mijn jeugd weerklinken (demorgen.be)
Alle indianen schieten met bananen, pief poef paf en jij bent af! (deklarebron.be)
Pief poef paf seffens zakt u broek nog af (Facebook.com)
Pief poef paf, daar komt de jager. Pief poef paf, pief… De jager schiet de wolf dood en haalt grootmoeder en Roodkapje uit de buik van de wolf. (klaslut)
fig.: op de agenda van de regering
In NL is een regeringstafel letterlijk te nemen:
regeringstafel: m. (-s), in Nederland tafel waarachter het kabinet zit tijdens vergaderingen van Eerste en Tweede Kamer. (https://www.ensie.nl/oosthoek/regeringstafel)
Opm: de figuurlijke betekenis van ‘op de regeringstafel’ komt in NL slechts uitzonderlijk voor, in VL is het schering en inslag
VL:
Door die mislukking is het dossier nu op de regeringstafel beland. (demorgen.be)
Minister van Cultuur van de Franse gemeenschap Alda Greoli (CDH) legt voor het zomerreces een voorstel van decreet op de regeringstafel (vrt.be)
Vlaams winkeldecreet ligt op de regeringstafel – De Standaard
De verlaging van de vennootschapsbelasting en een nieuwe meerwaardebelasting liggen nog altijd op de regeringstafel. (knack.be)
NL:
Hij sprong in de vergaderzaal op de regeringstafel, waarachter premier Lubbers en de ministers Van den Broek en De Ruiter zaten. (eumonitor.nl)
Die had de enigszins dwangneurotische gewoonte – als hij achter de regeringstafel naar de Kamer luisterde – om papieren te versnipperen, zodat er na afloop van de vergadering op de regeringstafel een hoopje confetti achterbleef.(mr-online.nl)
hoofd van een universiteit
NL: rector magnificus (bron: Wikipedia)
opm: in NL wordt rector ook nog gebruikt als leider van een scholengemeenschap met vwo
Rik Van de Walle, rector van de UGent, vraagt meer respect voor de situatie van zijn studenten. (hln.be)
De uitbreiding van het Steen is wel op een ongelukkige manier tot stand gekomen, vindt rector Van Goethem. (vrt.be)
Caroline Pauwels begint volgend academiejaar aan een tweede ambtstermijn als rector van de Vrije Universiteit Brussel (VUB). (vrt.be)
iemand die Vlaams spreekt
Van Dale “Vlaams”: het Nederlands in België
De Vlaamssprekende vrouw van Marokkaanse afkomst is één van de ruim 500 Belgen die naar Syrië of Irak reisden om zich bij IS te voegen. (DM 17/10/17)
kieken dat op eieren broedt
naar het geluid dat de kip maakt "kloek, kloek…
spatbord van een gewone fiets
Een koersfiets en een mountainbike hebben meestal geen slijklappen, zodat uw rug helemaal vol modder hangt.
> andere betekenis van slijklap
vertrekkensklaar, op het punt staan door te gaan;
weg zijn
zie ook gone away
zie ook: eweg
→ Eng. gone away
Awel, zijn we goanewèè? Waar moeten we nog op wachten?
- Waar is de Paul?
- Die is al lang goanewee.
vertrekkensklaar, op het punt staan door te gaan;
weg zijn
zie ook gonne away
zie ook: eweg
→ Eng. gone away
Awel, zijn we goanewèè? Waar moeten we nog op wachten?
- Waar is de Paul?
- Die is al lang goanewee.
gone away (zie goanewèè)
zie ook reacties
ik zocht naar het liedje
en’t schip is goneaway en ’t brengt pateekes mee…
gone away = goanewèè
zie reacties
ik zocht naar het liedje
en’t schip is goneaway en ’t brengt pateekes mee…
enquete, zich informeren bij een bepaalde doelgoep
ook: het zich bevragen (zichzelf vragen stellen)
Van Dale 1995 (in België) enquete
vrt taalnet: bevraging (enquête) is standaardtaal in België. In Nederland komt het nauwelijks voor.
maar: Het werkwoord bevragen (ondervragen bij een enquête) is in het hele taalgebied gebruikelijk
zie ook marktbevraging, sectorbevraging, ledenbevraging
Het voorstel kwam tot stand na een uitvoerige bevraging van de omwonenden.
Muziekpedagogie aan het Lemmensinstituut: Een doorgedreven terugkoppeling tussen ervaringsgerichte praxis en theoretische reflectie verzekert dat de student dat doet vanuit een permanente bevraging van zijn eigen muzikaal en muziekpedagogisch handelen.
Na een diepgaande bevraging van zijn geweten kwam hij tot inkeer.
kip die op eieren broed.
naar het geluid dat de kip maakt "kloek, kloek…
geld
< sol=oude Franse munt < volkslatijn: soldus
een solleke: een muntstuk (nikkel) met een gat in met een waarde van 5 centiemen (20ste E.)
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
znw. m. Ontleend aan verouderd frans sol.
Muntstuk of waarde van 10 centiemen. Gewestelijk in Zuid-Nederland.
“Als ’t dan avond was en hij … de sollen en centen kon uittellen” Thiry, Mr. Vindevogel.
- Ga je mee winkelen?
- Nee, ik zit krap bij kas, m’n sollen zijn op.
Ik heb gene rotte sol op zak (sol, geen rotte ~ hebben). Ik ben platzak.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
