Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
bijtje
zie bie
Er vliegen hier veel biekes rond. Pas maar op dat ze u niet steken.
aarding
uitspraak: teir, teer
< Frans: prise de terre
pries met terre
Die geelgroene draad is de terre, de blauwe de neutre en de zwarte de fase.
onvoldoende afgewerkt, slordig, stuntelig, slonzig
zie ook gat, half zijn ~, halfzegat, half zijn gat
En ik zag er echt niet uit he, mijne jas open, handschoenen zonder vingers, sjaal halfsegat aan … en toen ik thuiskwam merkte ik dat er een grote confituurvlek vanachter op mijn t shirt zat, onze Tibe had de stoel ermee ingesmeerd en ik had het niet door.(baby.be.forum 6.0./2010)
Het dialectwoord ‘Halfsegat’ is verkozen tot het schoonste Veusselse Woord 2015. Schepen van cultuur Karl Geens maakte dit bekend tijdens Erfgoeddag. ‘Halfsegat’ betekent dat iets niet goed is gedaan. In het Veusselse dialect zegt men ‘Halfsegat gedoan is slecht gedoan.’ (Rijkevorsel.be 27 april 2015)
Heb er hier 3 liggen :
kruislaser voor schilderijen, tegels en armaturen wat kasten op lijn te zetten ( binnen ) want buiten werkt die laser alleen als het regent en dan nog maar halfsegat. (bouwinfo.be 3 juli 2024)
1. gereedschap, uitrusting, gerei, spullen
eetgerief; eet- en drinkgerief; drinkgerief; fietsgerief; huisgerief, kantoorgerief, kampeergerief, kappersgerief; kookgerief, keukengerief, knutselgerief, kuisgerief, naaigerief, rookgerief; scheergerief, schildersgerief, schoolgerief, schrijfgerief, slaapgerief, sportgerief, strandgerief; tekengerief, toiletgerief, tuingerief, turngerief, visgerief, zwemgerief,…
DS2015 geen standaardtaal
taaladvies.net: standaardtaal in België
zie ook goed gerief; schoon gerief; gerief, dat is een ~
2. mannelijke geslachtsdelen
Van Dale online: gerief: (1376-1400 ‘genot, voordeel, winst’)
etymologie onzeker, wel te verbinden met Middelnederlands r?ve (mild, overvloedig)
> BE benodigdheden: gerei
ook als tweede lid in samenstellingen als de volgende, waarin het eerste lid een handeling of een werkterrein noemt:
bakgerief, borduurgerief, bouwgerief, douchegerief, hengelgerief, kampeergerief, klimgerief, rookgerief, voetbalgerief, werkgerief, zitgerief
1. Ik zal mijn gerief pakken om uwen band te plakken.
Doet dat computergerief eens van de tafel af, we gaan eten.
1. Politie vindt gerief voor plantage (Turnhout) – De Standaard
2. Zijn broek spant zodanig dat je duidelijk zijn gerief ziet zitten.
Goed gerief moet onder een afdak hangen.
zonder gevoel, op een plaats van het lichaam
uitspraak met scherplange o (die van ‘groôt’, ‘schoôn’, enz.)
zie ook verzamellemma geneeskunde
Mijn lip is nog voos van die spuit bij de tandarts.
> andere betekenis van voos
stoutmoedig, doordrijvend.
uitspraak: in sommige streken valt de h van hardi weg
zie ook hardi
Ge moet maar durven. Hij is een ardi, iemand die eigenlijk voor niets terugdeinst.
versterkende uitroep van verrassing, verwondering, verzuchting, …. te vertalen met woorden als ‘zowaar’, ‘verdorie’, ‘het is me wat’ en dergelijke.
Wordt soms ook afgekort naar ‘Jade’ ..
zie ook amai, haha, joh, hallo kroket, ook ne goeiemorgen, hallokes,
zie ook watte, wadde, datte, dadde
Er zaten jawadde drie vliegen in mijn soep!
- En toen zaten er ineens zes hollanders in onze tent!
- Jawadde!
- Jade … da’s straf …
Jawadde man, dat was heet vandaag, en morgen nog heter!
iemand die het belang van België boven dat van de gemeenschappen zet
Van Dale 2005: algemeen Belgisch-Nederlands, unitarist
vrouw: belgiciste
bijvoeglijk naamwoord: belgicistisch
zie ook belgicisme
Belgicisten wensen dat België een federale staat blijft.
- tevergeefs staan wachten op iets of iemand
- niets doen
Ik sta hier al een half uur te schilderen en Marie komt niet opdagen.
“Op vrijdagnamiddag gaat mijn vlieger letterlijk en figuurlijk niet op omwille van een halve centimeter sneeuw op Zaventem. Chaos van Brussel tot Tokyo en na 4,5 uur staan schilderen in de luchthaven vertrekt de sigaar dan toch richting Zürich.” (grinta.be 7 mrt. 2018)
“Vorig jaar liet ik ritwinst op kasseien liggen door aan de kant te staan schilderen en een koffietje te drinken. Dat wil ik nu niet opnieuw voorhebben.” (sporza.be 3 jul. 2015)
“Ne gast die zen zaken voetballend oplost en zijn mond houdt in tegenstelling tot een paar kompanen die morrend op het veld staan te schilderen.” (jovl.be 16 mrt. 2018)
beschouwen als, houden voor
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
DS2015 standaardtaalvgl. aanzien voor
Hij werd aanzien als het kopstuk van de bende.
Wat de ene aanzag als een evolutie der rassen, werd bij de andere een revolutie der klassen.
boodschap
zie ook: kommissie, kommische, kemissie, kommiesjes doen, bescheten commissie
< andere definitie van commissie
’s Zaterdags doe ik nooit mijn commissies, want dan is het veel te druk.
het gewezzel, zenuwachtig, energiek bewegen, woelen
zie ook: wemelen, wezzeren, desteren, deggeren, westeren, weuzzelen
“Om iets na vijf werd mske dan terug wakker en zei: “lig nu toch es stil met dat wezzelen en westeren”. (https://wizzewasjes.be/?p=5595)
blaaskaak, opschepper zie ook boffen, stoefer
Geef de boffer een brood, de klager en heeft geen nood!
in vorm zijn, in goede conditie (bv. in de sport);
goed op dreef zijn met feesten, vertellen, moppen tappen, pintelieren, enz., er ne lap op geven of daar goesting voor hebben
vnw: in form zijn: in vorm zijn, in conditie zijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Als ons coureurs maar in form zijn voor De Ronde!
Ons mannen waren zaterdag weer in form zenne! Ze emmen gedanst tot ’s morgens!
“Ik ben er niet zo freaky mee bezig, maar als ik in form geraak, check ik die gegevens toch wat grondiger”, zegt muzikant Frederik Sioen. (demorgen.be)
Hier verzamelen we de leukste van de avond. Veel plezier ermee, en als u in form bent vanavond, haalt uw tweet misschien wel deze hall of fame. (standaard.be)
wordt ook gebruikt als het helemaal niet plezant is.
Er was een ongeluk gebeurd in de Kennedytunnel, ik heb een uur aangeschoven…, het was weer plezàànt!
vnw: cichorei(wortel)
P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1899-1906). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen):
BITTERPEE (klemt. op pee, zachte e)- Bitterpeeën, mrv. – Gebrande en gemalen suikerijwortels, die men onder den koffie mengt, wanneer men opschenkt. Bitterpeeën bij de’ koffie doen.
zie ook: bitter, bittere, krotte
Vintage verpakking van de Beukelaar cicorei
Vroeger deed ons ma altijd bitterpee in de koffie.
klop, smak, slag
Gentse variant: een dzjoevelette
< ‘doef’ (AN: ‘dof’) = doffe stoot, pof. Waarschijnlijk van onomatopoëtische oorsprong
Populair woord na het televisieprogramma Willy’s en Marietten met “den djoef van de week”.
zie ook mot
Elien, ge krijgt nen dzjoef op u gezicht.
’k geef a ne djoef op a mulle (ik geef je een slag op je gezicht)
pak rammel, biet
ook fig.
SN: aframmeling
vnw: pak slaag, pak rammel
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
zie synoniemen bij pandoering
Als ge nog eens aan mijn lief zit, zal ik u eens een rammeling geven.
Een jaar na de federale rammeling keerde CD&V/N-VA in juni 2004 als grootste fractie terug bij de Vlaamse verkiezingen. (vrt.be)
De daders filmden die rammeling. Matthias vluchtte naar het station en kreeg een tweede pak slaag, dat opnieuw werd gefilmd. (demorgen.be)
er zijn broek aan vegen, er zich niets van aantrekken
vnw: hij veegt er zijn botten/broek/gat/voeten/zolen aan: hij trekt zich er niets van aan, het kan hem niet schelen
ook: botten, er zijn ~ aan vagen, zie voorbeelden
in Antwerpen ook: kas, er zijn ~ aan vegen
vnw: hij veegt/vaagt er zijn botten aan: het kan hem niets schelen, hij lapt het aan zijn laars
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Hij veegt er zijn botten aan dat hij weer gebuisd is voor wiskunde
Waarom zouden ze nog. Iedereen vaagt er zijn botten aan, maar je moet u wel vrijwillig opsluiten. (userbase.be)
> zie andere uitdrukkingen met botten
verpleegkundige die werkt op de dienst spoedgevallen
zie ook mug, urgentiezorg, urgentiearts, spoedpersoneel
Mijn zus is spoedverpleegkundige en maakt deel uit van het medisch urgentieteam in een hospitaal.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
