Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
karaktertrek: opvliegend, zonder veel aanleiding kwaad worden en uit zijn krammen schieten (krammen, uit zijn ~ schieten)
< Frans colérique
vnw: choleriek, cholerisch
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal
zie ook choleriek, kolerig, koleris, colère
Dat is toch een koleriek manneke, bij het minste schiet hij in colère!
Ik mis haar nu al, mijn kolerieke madam! Vandaag de dag ook begonnen met hoofdpijn en dat voor de derde dag op rij. (blog.associatie.kuleuven.be)
bloemlezing De Standaard:
Als kinderen kolerieke ventjes worden – De Standaard
Het maakte hem koppig en bij momenten, wanneer zijn joligheid hem niet redde, ronduit koleriek van karakter. (standaard.be)
Zij vond hem impulsief noch koleriek.(standaard.be)
enz.
weder-, opnieuw
in Vlaanderen komen heel wat termen voor beginnend met her- die gevormd zijn naar Frans model re-/ré, terwijl die vorm in Nederland onbekend, of toch minder gebruikelijk is; dit voorvoegsel is van Vlaamse origine, zegt Van Dale < Frans re-, Noord-Frans er-, eur-, waarbij de h- in het Zuid-Nederlands aan de Franse vorm er- is toegevoegd"; een aantal her-woorden zijn intussen wel AN geworden
heraanleggen
herbeginnen (opnieuw beginnen),
herbekijken (opnieuw bekijken, heroverwegen),
herconnecteren,
herdoen,
herindienstneming (wederindienstneming),
herkwalificeren,
herlanceren,
(zich) herpakken (hervatten),
herpromoten,
herstellen (repareren),
hertekenen,
herwerken
als men een schatting maakt: hooguit
vnw: hoop en al: ten hoogste, op zijn hoogst, niet meer dan
Het duurde hoop en al tien minuten voor de pompiers ter plaatse waren.
Ik ken de Paul zijnen ouwerdom niet, maar dat zal hoop en al 50 jaar zijn.
Op de mosselsouper was er hoop en al twintig man.
totaal, volledig, helemaal
(in SN betekent ‘globaal’: niet tot in details gaand, oppervlakkig geschat, ruw berekend)
Van Dale 2012 online: algemeen Belgisch-Nederlands
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2
In het Frans: ‘global’
vgl. globaliseren
Een globaal plan is ondenkbaar zonder een voorafgaandelijk globaal akkoord.
Een globale verkenning van V&G-risico’s is een nuttige eerste stap om een globaal beeld te krijgen van de aard en omvang van eventuele zwakke en sterke punten op arbogebied. (uit: De psychologie van arbeid en gezondheid)
gaspedaal
Ambréage indrukken, schakelen naar eerste, voet op de gas en dan ambréage geleidelijk lossen terwijl ge meer gas geeft. Dat is les numero 1 van het rijden met den auto.
ingebouwde (muur)kast
Van Dale 1995 (gewestelijk)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ze zijn naar een huis gaan zien en het is goed meegevallen. Ze waren vooral gecharmeerd door de ruime badkamer met een douche, ligbad en ingemaakte kasten waarin ze alles kwijt kunnen.
Spullen vervallen al snel in een rommelbestaan als je leeft zonder bodemloze ingemaakte kasten, zonder zolder die fungeert als vergeetput. (demorgen.be)
Hoewel in een hoek een westerse vestiaire met wastafels en ingemaakte kasten schuilgaat, blijft de hal zoveel mogelijk trouw aan de stijl (standaard.be)
Een pas geven in het voetbal.
zie andere definities van passeren
Hij loopt veel te lang met den bal. Hij zou rapper moeten passeren.
vergaarbak voor menselijke ontlasting, beerput
Van Dale omschrijft aalput als een vergaarbak voor “vloeibare mest van vee, ofwel het vocht dat uit mest siepelt”
De aalput werd manueel geledigd met een grote schep in de vorm van een pollepel aan een lange steel. Wat restte, noemde men de dikkaard.
koffiekoek gevuld met crème en bv. afgewerkt met chocoladeglazuur of bloemsuiker
Voor mij ne crèmekoek me chocolat alstublieft.
Wat ik niet zou doen om eens een cremekoek met chocolade te eten. (9lives.be)
ontbijt: anderhalve versgebakken botercroissant en een cremekoek, met twee glazen Nesquick (dieet-volgen.be)
eerder plechtige, formele uitdrukking voor sterven, doodgaan
onvervoegde werkwoordcombinatie: zijn + “komen te gaan”
Zowel voor mensen als dieren gebruikt.
Op Allerzielen gedenken we onze geliefden die zijn komen te gaan.
In de periode dat haar schoothondje was komen te gaan, had zij het er echt moeilijk mee.
met onderling overleg; in aanwezigheid en met akkoord van de partijen, eventueel na tegenspraak/onderhandeling – het tegengestelde van éénzijdig
zie ook tegensprekelijk debat
negatie is niet tegensprekelijk en niet ontegensprekelijk
Als alle partijen aanwezig zijn, kan er een tegensprekelijke opmaking van het opgelopen schadegeval worden gedaan.
“Als er via een eenzijdige expertise geen akkoord wordt bereikt, dan zal een tegensprekelijke expertise gevraagd worden. Elke partij kan daarbij haar argumenten laten kennen.” (rondpunt.be)
“De plaatsbeschrijving is tegensprekelijk, dit wil zeggen dat beide partijen (huurder en verhuurder) aanwezig zijn en hun mededelingen formuleren en nadien beiden de opgemaakte documenten ondertekenen.” (geelsehuisvesting.be)
een houten schraag waar men bundels hout voor de bakoven op maakt
Mijn grootvader maakte ovenhout klaar op het peerdeken.
(ironisch) een cadeau is een cadeau; wie iets wegschenkt, moet er afstand van doen.
Meestal weet de gebruiker wel dat het Standaardnederlandse voltooid deelwoord van ‘geven’ ‘gegeven’ is; de uitdrukking wordt zodoende veelal ironisch gebezigd.
Ge hadt moeten nadenken vooraleer ge die gasten zoiets waardevols gaaft; gegoven is gegoven.
Gegoven is gegoven en terugvragen is stelen.
“Gegoven is gegoven en teruggenomen is gestolen.”
menie, (rode~) /oej/
in Antw.: rode mening
Kempen: roei menie
Zet dat hekken eerst in de roei, tegen de roest, alvorens ge die in het zwart schildert.
> andere betekenis van roei
uitgeput, bekaf
> ten ende, t’ ende
Na de stratenloop ‘Dwars door Brugge’ was ik tenden.
een lange broek die te kort is
Synoniemen
tram, afgereden van de ~, onder de tram gezeten hebben, smirrekes, op ~ lopen
Hij groeit zo rap, die broek is weeral te kort…, er staat water in zijne kelder.
’water in de kelder hebben staan’. Zou het iets te maken hebben met een mislukte verbouwing? Nattigheid aanvoelen? Nope, hiermee wordt bedoeld dat je ‘hoogwater’ hebt. Oftewel: je broek is te kort. (gidsvoorhetzuiden.nl)
met acht stuks verpakt
vb. kist met acht stuks van een bepaalde groente erin, of een mix van verschillende soorten
Er zijn nog achters mixsla, en twaalvers kropsla: welke zou u willen?
> andere betekenis van achter
Meestal is de uitdrukking ‘van a-één, van atwee, van adrie’.
Men laat een kind opspringen in 3x om het kind minder zwaar te maken bij het optillen.
En een kind vindt dat nog plezant ook.
van a-één, van atwee, van adrie
van a-één, van atwee, van adrij
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
