Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
de bedoeling
taaltelefoon: Zowel de opzet als het opzet is correct. In België wordt meestal het opzet gebruikt, in Nederland de opzet. Dat geldt zowel voor de betekenis ‘bedoeling, intentie’ als voor de betekenissen ‘het op touw zetten, organiseren van iets’ en ‘de wijze van organiseren’.
zie ook opzet, kwaad ~
“’t Opzet is de mensen dichter bij elkaar te brengen”, zei de pastoor in de Brusselse mis in zijn beste Brussels.
“Scheun!”, vond zelfs de minister.
Alleen de Brusselaars vonden dat de pastoor nog wat moest oefenen.
De opzet is dat we het spel plezant houden.
een kleine hoeveelheid vloeistof;
zie ook klad, klas, klets
vnw:
•lik, druppel, kleine hoeveelheid
•borrel
Cornelissen P.J., & Vervliet J.B. (1899-1903). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
Lek: Druppel, Frans goutte. Daar hangt ’ne lek bier aan de kraan.
Wordt ook gebruikt in den zin van eene kleine hoeveelheid vloeistof. Daar is geene lek bier meer op ’t vat. Schenkt mij nog e leksken koffie in.
Van Dale 2014 gewestelijk, druppel
Wij hebben de laatse tijd geen lek regen gezien!
Er zat geen lek naft meer in de naftbak.
Oei, ik heb een lekske verf gesmost (smossen).
> andere betekenissen van lek
ordentelijk opbergen, tasten, stapelen
Van Dale 1995: tot een hoop maken, syn. opeenstapelen
Van Dale online geeft enkel tassen als mv. van tas
In VL betekenis is het veel ruimer. het specifieke opeenstapelen wordt optassen, opeentassen.
ook: wegtassen (ordentelijk wegzetten)
zie ook hertassen, overdweers tassen
Tast dat kuisgerief eens tegoei weg in de bergplaats. Den aftrekker aan den haak en de opneemvod over den emmer (iemer).
Het zijn echt ruime keukenkasten in ons nieuw huis. We gaan er alles goed in kunnen wegtassen.
Die bakstenen moet ge zo niet op nen hoop laten liggen. We zullen ze achter het kot vanachter in den hof opeentassen voor ’t geval als we ze later nog eens vandoen hebben.
bijtijds, op tijd
aan tijden, aantijds
(uitspraak: antiedn)
vgl. Eng: on time
Hij stond vanvoor in de rij: hij was er antiedn.
onbenullig en vervelend persoon
Die broekhoest zou beter zwijgen, bluffen kan hij wel maar resultaten boeken is wat anders.
boei / boeiën
Die twee hebben altijd “boei”
We kwamen binnen en lap … al direct boeiën met half t’cafe
zweer, puist, pukkel
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie andere definities van pikkel
’k Heb ne ferme pikkel op mijn neus staan.
winkel waar men kranten, tijdschriften, wenskaarten, tabak, snoep, lottoproducten, enz. verkoopt
synoniem: krantenwinkel, dagbladhandel, dagbladwinkel, krantenzaak, (spreektaal): gazettenwinkel
zie ook: dagbladhandelaar
“Vandaag 3 krantenshops in het Brusselse Zuidstation bezocht en niets te vinden.” ( op een forum)
deugniet, kwajongen, ook ondeugend meisje
< iemand die kwade perten/parten speelt
vergelijk: parten, geen ~ doen
Die jongen is toch een kwaperte, hij was gisteren weer deugnieterij aan ’t uitsteken.
(een kwalijke zaak, een kwestie, een schandaal) niet nader onderzoeken, ongemoeid laten (met de bijgedachte: hoe meer ge ne stront roert hoe meer dat hij stinkt)
vnw: het potje gedekt houden: ergens niet meer over praten, erover zwijgen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Ouders van gepeste kinderen willen het potje vaak gedekt houden omdat ze bang zijn dat hun kind nog meer het slachtoffer wordt.
Bij de uitbraak van de epidemie in de stad Wuhan hadden de plaatselijke autoriteiten aanvankelijk geprobeerd om het potje gedekt te houden. (vrt.be)
Nagaan of het hoofdbureau daadwerkelijk de opdracht gaf om het potje gedekt te houden, dat was de hoofdopdracht van Andersen Consulting. (demorgen.be)
Verbond van Belgische Ondernemingen
http://nl.wikipedia.org/wiki/Verbond_van_Belgische_Ondernemingen
Het VBO heeft aanbevolen om de pensioenleeftijd te verhogen.
Typisch Vlaams: kanjer, uitschieter: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 5
vnw:
•kei, uitblinker, knappe kerel, die veel kan of presteert
•kanjer (van personen en van voorwerpen)
groot exemplaar: “klepper van formaat”
< overgewaaid van Vlaanderen naar Nederland, waarschijnlijk via de sport
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klepper
znw. m. Naam voor iemand (of iets) bijzonders, buitengewoons in zijn soort. Alleen in Vlaamsch België.
?1. Eigenlijk. Persoonsnaam. Iemand (man of jongen) die meer doet, of kan, durft, waagt, dan een ander, dan (de) anderen: een baas, bol, kerel, in goeden en in afkeurenden zin. Met een gebruikelijke versterking: een felle klepper.
Klepper, … kerel of een die groot is in zijne soort, Schuermans (1865-1870).
Bilderdijk en Vondel zijn felle kleppers van poëten, Schuermans (1865-1870)
Klepper. … Buitengewone jongen, iemand die zich onderscheidt door geleerdheid, verstand, bekwaamheid, stoutmoedigheid, deugnietenstreken, enz., Cornelissen-Vervliet.
Klepper, een die er dwars doorgaat, die stoute stukken waagt en ze moedig uitvoert, Loquela (Wdb.) (1907).
De heer D. … moet een felle en onbeschaamde klepper zijn, om zoo iets te durven eischen, Het Volksbelang v. 8 Juli 1899.
?2. In toepassing op zaken. Iets dat groot is in zijn soort: een bom, bommel, bommerd, bonkerd, kokkerd.
Da’ zijn kleppers van pataten! Ziet is wa’ klepper van ’nen appel! Cornelissen-Vervliet.
Artikel gepubliceerd in 1933.
Van Dale 2016
iem. die of iets dat buitengewoon is in zijn soort
= kanjer
• dat zijn kleppers van appelen, van peren
• een klepper van formaat
Die klepper van 600 bladzijden krijg ik tegen morgen echt niet meer uitgelezen.
> andere betekenis van klepper
driewielkar voor paard of os
Wij hadden thuis een driewielkar toen mijn
vader nog met een koe werkte.
Span het paard maar voor het klitje.
fototoestel, fotoapparaat, kodak
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
< andere definitie van appareil
Zie dat ge uwen appareil mee op vakantie hebt, dat ge schoon fotokes kunt pakken.
iemand die geen neusdoek gebruikt als hij een valling heeft maar met zijn handen zijn neus proper maakt, soms zo wijd dat het wel in zijn haar kan geveegd worden.
Kevin, pakt uwe neusdoek, straks hebde groen haar.
hoogmoedig, fier, overmoedig, hoveerdig
< Middelnederlands hovaerdich, hoveerdich
In onze straat is een hoeveerig madammeke komen wonen.
horloge, uurwerk, klok
zie leuzie
uitspraakvarianten: leusie, leuzze
Kijk eens op je leusie hoe laat het is.
De losie staat stil, de pil zal op zijn.
andersom
SN: achterstevoren
Met de rapte (rapte, met de ~) had hij zijn trui achterstevoor aangedaan.
Die kleine doet niet liever dan achterstevoor op zijn driewieler door de living te fietsen.
Hij heeft voor zijn exaam de cursus achterstevoor geleerd. Hij ging ervan uit dat het moeilijkste vanachter stond en dat ze dat wel eerst zouden vragen.
met vaart aflopen, afrijden, bereizen, doorkruisen (met pejoratieve bijklank)
Van Dale 2015 online: BE, niet algemeen
vgl. rotsen; rondrotsen
Ik heb heel de vogelenmarkt afgerotst, maar ik heb niet gevonden wat ik zocht.
We hebben op een week tijd heel de Périgord afgerotst.
Het hele land afrotsen om twee, drie uur voor een parochiezaal te gaan preken: fysiek en mentaal kan ik me daar niet meer voor opladen. (Jean-Marie Dedecker)
diepe, bolvormige kom
vnw: bolvormig kommetje, kop zonder oor
“En op kracht komen, dat kan niet beter dan met een bol soep, getrokken van een stevige vleesbouillon.”(https://wdebelder.wordpress.com 291115)
> andere betekenis van bol
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
