Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
hokjesdenken, vakjesdenken
“Een stijve en saaie bedrijfscultuur met rangen, kotjesdenken, binnen de lijntjes kleuren… Het is niet aan ons besteed.” (http://visi.online/nl/jobs)
“Aan de vooravond van de stopzetting van het bipolair beleid vervalt deze beleidsploeg nog in “kotjesdenken”…” (https://meulebeke.n-va.be/)
misselijk, onwel, ziek, draaierig, Brabants mottig
(lokale uitspraak koellek)
kwalijk worden: onwel worden, zich draaierig voelen
kwalijk vallen: flauwvallen, van zijn stokje gaan
Ich bèn koellek.
Ich viel mich zoe koellek. (ik voel mij helemaal niet lekker)
De joeng ès inèns koellek (ge)woëne. (de jongen werd plots onwel)
Doë wos ’n medam koellek gevalle. (een dame was flauwgevallen)
bodem
WNT bij bodem:
— BOÔM, gewestelijk ook BOM
Drinkt uw pint leeg maar laat de boom nog in ’t glas.
discussiëren over het geslacht der engelen, het geslacht der engelen proberen te bepalen, …: iets waarover geen uitsluitsel of oplossing bestaat, onzinnige gesprekken, eindeloos gepalaver
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
manavzw.be: ‘Of het hier al dan niet om schijnzelfstandigen gaat, is een discussie over het geslacht der engelen’, reageert Van Eetvelt.
alphaville.com: Vanop enige afstand lijkt het een discussie over het geslacht der engelen, waar gewone mensen, die zich afvragen of ze volgend jaar nog een inkomen zullen hebben, met enige verbijstering op staan te kijken.
term wordt alleen door heel oude mensen gebruikt en wil zeggen / gerechtswaards/ schoonbroers / via huwelijk met elkaar familie geworden.
komt enkel voor in Oost-Vlaanderen, niet algemeen verspreid
schoonbroers/aangetrouwd
erna (in tijd)
zie ook erachter
Volgende week kan ik niet, maar de week daarachter zullen we eens afspreken.
wordt gezegd als men iets vergeten is, men weet nog wel iets over het onderwerp maar niet heel precies meer.
Men “wilt” het dus niet kwijt zijn, maar men “is” het kwijt.
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Het baby’tje heeft een dubbele naam… was het nu An-Sofie of An-Louise?…ik wil het kwijt zijn.
tuin
etymologie, Van Dale: (951-1000 ‘tuin’) kruising van Middelnederlands gaerde (tuin) en gaert (ingesloten ruimte), ~ Engels yard, ~ Latijn hortus (tuin), Russisch gorod (stad) en gord
Veer hubbe moos van os eige in de gaard.
We hebben zelf groenten in de tuin.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: dop: tol, inzonderheid priktol of taatstol. In Zuid-Nederland, vooral in Brabant en Limburg, ook te Antwerpen.
Van Dale 2014 online: gewestelijk
Met een dop spelen dat was heel stoer vroeger. Zeker als meisjes em sneller en langer konden laten draaien.
> andere betekenis van dop
een juk of draagriem voor de kruiwagen
mijne singel is versleten ik moet een ne nieuwe kopen.
bij de katholieken werd een persoon die door de duvel bezeten was ‘belezen’; een priester besprenkelde de persoon met wierook terwijl hij bepaalde gebeden opzegde
SN?
Van Dale:
be·le·zen
1. een bezweringsformule uitspreken over –
2. liturgische gebeden uitspreken ter uitdrijving of afzwering van de boze geest en zijn invloed
3. door belezing uitbannen
•een ziekte, de duivel belezen
De paster (dialect voor priester of pastoor) heeft hem nu al twee keer belezen en ’t is nog slechter geworden.
ook lacquemant
is een dunne ovale wafel gevuld met warme kandijsiroop
Klik op de afbeelding
Op de Sinksenfoor verkopen ze de beste lackmans.
wikipedia: Lackmans, ook wel Laquemant genoemd, is een dunne ovale wafel die over de lengte opengesneden wordt en wordt gevuld met een zeer vloeiende kandijsiroop. Het is een populair kermisgerecht uit de streek rond Antwerpen en Luik.
“Dit heb ik nog nooit meegemaakt. Zelfs in de oorlog ging de Antwerpse Sinksenfoor gewoon door.”
Al is er misschien nog hoop voor liefhebbers van lackmans en roetsjende rupsen. (vrt.be)
Iets of iemand uitsluiten vóór de onderhandelingen. Bijvoorbeeld om een coalitie te vormen.
Wordt vaak gebezigd in ontkennende zin: geen exclusieven stellen; SN: niets of niemand uitsluiten
Van Dale: exclusieve, de (v.); -s, -n, Frans
1. Belgisch-Nederlands, niet algemeen
radicale afwijzing van iets waaraan of iemand met wie men niet wil meewerken
synoniem: veto
Van Dale 2016 online: BE algemeen
zie ook exclusieve
De minister stelt evenwel geen exclusieven tegenover hen. Ze spelen hoog spel, maar het is een democratische partij als een andere. De kiezer maakt uiteindelijk zijn keuze.
kunnen bereiken
Van Dale 1995: 4.(gew.)
vgl. ergens aan kunnen
Wilt ge die doos daarboven eens geven? Ze staat te hoog voor mij, ik kan er niet aan.
wordt gezegd van iemand die veel pretentie heeft
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Stront, wie heeft u gescheten?, gezegd met betrekking tot een verwaanden druktemaker (Joos (1900-1904); Cornelissen-Vervliet (1899))
ook in Wetteren
“Stront, wie heeft je gescheten?
Deze uitdrukking kent u wellicht? Hij klinkt niet fraai, maar is wel veelzeggend. Het gaat dan over mensen die dik doen en vol pretenties van alles uitkramen.” (nieuweoogst.nu)
Amai, hadde de die naar heur zien zien, dat was gelak stront wie hed er aa gescheite.
spel waarbij ge iemand op de grond gooit om er vervolgens met alleman op te springen.
Het is kennismakingsspel bij de jeugdbewegingen en is een beetje te vergelijken met het spel rugby, maar dan zonder bal. Het spel begint als volgt: Iemand roept “Felix” en een naam; de persoon met de genoemde naam loopt weg, de andere moeten trachten op deze persoon te gaan liggen. Vanaf dat het de persoon teveel wordt kan hij op zijn beurt “Felix” roepen en een naam, enz.
Dit spel zal in sommige gebieden gekend zijn onder een andere naam.
Als ze u willen felixen moet ge maken dat ge weg zijt.
annexeren
zie ook aanhechten
Franstaligen die zich bij Frankrijk willen aanhechten worden rattachisten genoemd en Vlamingen die bij Nederland willen horen zijn grootneerlandisten.
(zelfde betekenis als in SN, maar in grote delen van Limburg wordt het verschil tussen enkelvoud en meervoud uitgemaakt door een toonverschil)
e been (sleeptonig, dus slepend lang; sommigen geven dit weer door een puntje na de ee: bee.n)
twee been (stoottonig, korte ee; de stoottoon wordt veroorzaakt door het wegvallen van de onbetoonde meervoudsuitgang)
Enkele andere woorden (minimale paren/homoniemen) die qua uitspraak aleen in toon verschillen: steen (enk./mv.), bal (dansfeest/speelbal), erm (arm adj./lichaamsdeel), bos (bos/beurs/borst/barst) …
Op ee been konste nie ston. (op een been kunt ge niet staan)
Hèè kos nimei op z’n been ston (hij kon niet meer op zijn benen staan)
op gepaste wijze, in overeenstemming,…
Enigzins formeel en plechtig taalgebruik.
Toon Osaer, de ex-woordvoerder van kardinaal Daneels, tot 3x toe in de Zevende Dag (12/12/10): “… daar wordt zeer consensueus mee omgesprongen.”
aba nen’k: maar nee
Ga je al slapen? Abanenk, ik blijf nog wat op.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
